Bakan Eker'den Samimi İtiraf!

“Yıllarımı bu yasanın hayata geçmesi için harcadım. 23 milyon hektarlık arazinin 2 milyon hektarı işletilemiyor. Tarım arazilerinin miras yoluyla parsellere ayrılmasının ekonomik kaybı yıllık 17 milyar lira”

“Mirasçılara, aralarında anlaşmaya varabilmeleri için 1 yıllık süre tanınacak. Mirasçılar,?tek bir kardeşe devir dışında, araziyi Türk Ticaret Kanunu'na göre kurulacak bir limited şirketle kullanabilecek.”

Tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesini önleyen kanun tasarısı, geçtiğimiz günlerde TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yıllardır yasanın hayata geçmesi için çalışan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, tarihî bir adım olarak nitelendirdiği yeni yasanın önemini Türkiye Gazetesine anlattı. Son 90 yılda arazi bölünmesi sebebiyle üretimde önemli kayıplar oluştuğunu vurgulayan Eker, “İşletme büyüklüğü, 59 dönüme düştü. 9 milyon hektar, çiftinin kayıt sistemine giremediği için desteklemelerden de yararlanamadı. 23 milyon hektarlık arazinin 2 milyon hektarı işletilemiyor. Ekonomik kayıp yılda 17 milyar lirayı buluyor” dedi.

TEKNİK DESTEK VERİLECEK

Yasanın hazırlıklarına 2006 yılında başlandığını hatırlatan Eker, “Türkiye genelinde fiili tarımla uğraşan 50 bin çiftçi ile anket yapıldı. Yüzde 71'i, miras yoluyla geçen arazilerin tek bir hissedarda toplanmasına destek verdi” ifadelerini kullandı. Bakan Eker, yeni yasa ile getirilen düzenlemeleri şöyle aktardı: “Tarımsal arazi ve işletmeler, bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak asgari büyüklüklerin altında bölünemeyecek.?Aralarında anlaşmaya varabilmeleri için 1 yıllık süre tanınacak. Ayrıca tek bir kardeşe devir dışında, araziyi Türk Ticaret Kanunu'na göre kurulacak bir limited şirketle kullanabilecekler. Söz konusu araziler yine mirasçılar tarafından bir bütün şeklinde satılabilecek. Mirasçı çocuklar?aralarında anlaşamazsa, taraflar Sulh Hukuk Mahkemesi'ne dava açabilecek. Miras konusu tarla, belirlenen ehil mirasçıya değeri üzerinden devredilecek. Ehil mirasçı bulunmaması halinde, en yüksek teklifi veren istekli mirasçıya devredilecek. Bakanlık, teknik destek sağlayacak.

MASRAFLARDAN MUAFİYET

İhtilafları gidermek amacıyla kamulaştırma, alım ve satım işlemleri Maliye Bakanlığı'nca ilgili mevzuata göre yapılacak. İntikal işlemlerinde ve tüzel kişilik kurulan işletmelerde; damga vergisi, harç vb. masraflar için muafiyetler sağlanacak. Yeterli ödeme gücü olmayan ehil veya istekli mirasçılara da kredi verilecek. Çok hisseli ya da hissedarlarına ulaşılmasında sıkıntı yaşanan araziler kamulaştırılacak. Hissedarların alacakları banka hesaplarına yatırılacak.  Daha sonra bu araziler, araziyi kullanan veya arazisini büyütmek isteyen çiftçilere satılacak.”
 

SORULARLA YENİ YASA
Arazi değerlenirse mirasçıya da pay

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Meclis'te kabul edilen kanunla ilgili kafalarda soru işareti bırakan noktaları tek tek cevapladı.

> Kendisine arazi verilmeyen ve köyde yaşamak zorunda olan kardeşlerin durumu ne olacak?

Kardeşlerden birisi araziyi almaya muktedir oluncaya, diğeri veya diğerleri de başka bir geçim imkanı buluncaya kadar aile malları ortaklığı şeklinde mevcut durumlarını bir süre daha devam ettirebilir.

> Aile malları ortaklığı nasıl işletilecek?

Mevcut durumda uygulanmakta olan; hissedarlar arasında ortak kullanım, bir hissedara kiralama, bir hissedarın yarıcılık yapması, üçüncü şahısla ortakçılık, kiralama veya yarıcılık yöntemlerinden biri kullanılacak.

> Kanundan önce bölünmüş mevcut küçük hisseli arazilerin durumu ne olacak?

Bu araziler mevcut durumları ile kullanılmaya devam edilecek. Ancak bunların da ekonomik büyüklüklere kavuşturulması için çiftçilere kredi desteği verilecek. Diğer hisseleri alması konusunda da kolaylıklar sağlanacak.

> Şehirde yaşayan ama köyünden de kopmak istemeyen mirasçılar ne
yapacak?

Bu tür talepler olması durumunda uygun arazilerde gelişme alanları planlanarak bu kişilerin köylerinde ev sahibi olmalarına yardımcı olunabilecek.

> Mirasçılar 1 yıl içinde anlaşamazsa ne olacak?

Taraflar sulh hukuk mahkemesinde dava açabilecek. Bakanlık, dava açılmaması durumunda taraflara 3 ay daha süre verecek. Sonrasında dava açılabilecek.

> Ehil mirasçı nasıl belirlenecek?

Bakanlık tarafından yönetmelik ile belirlenen kriterler (araziyi işleme kabiliyeti, köyde ikamet etmek, çifti kayıt sistemi ve ziraat odalarına kayıt vb.) çerçevesinde mahkeme tarafından belirlenecek.

> Birden fazla ehil mirasçı olması durumunda ne olacak?

Geçimini yalnızca bu arazilerden sağlayan mirasçıya öncelik tanınacak. Birden fazla ehil mirasçının miras dışı arazisi varsa hakim, bu alanları yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak için arazilerin paylaşımına karar verebilir. Ehil mirasçı olmaması halinde ise, en yüksek bedeli teklif eden istekli mirasçıya devir yapılacak.

DÜNYADA DURUM
AVRUPA BİRLİĞİ VE ABD'DEKİ UYGULAMA

İngiltere: En büyük kardeşe devir.
Fransa: Kardeşlerden biri diğerine piyasa değerinden bedelini ödüyor.
Almanya: Kardeşlerden biri diğerine az bir tazminat ödüyor.
İspanya ve İtalya: Ehil olan mirasçıya devir.
ABD: Bedeli karşılığında satılıyor.