Metrosuz Dünya Başkenti Olur Mu?

 

 

1900 yılında açılan Paris metrosu ise, bir günde 5 milyondan fazla yolcu taşıyor. Paris metrosunun uzunluğu 214 km ve istasyon sayısı 380.

 

 

Ülkemizde ise hala 2004 yılında %3 olan yolcu taşımacılığı oranının 2023 yılında %10 dolayına çıkarılması planlanıyor. Başkent Ankara’daki metro ağının toplam uzunluğunun şu an 52,1 kilometre, istasyon sayısının da 50’nin bile altında olduğu hesaba katıldığında Ankara'nın nasıl bir Avrupa başkenti olduğu daha net anlaşılıyor. 

 

 

Öte yandan, yaklaşık 5 milyon nüfusu olan Ankara’daki toplam 52.1 kilometrelik “metro ağı”nın 16.6 kilometresini oluşturan yeni Çayyolu Metrosu, gelir seviyesi hayli yüksek mahallelilerce tercih edilmediği için boş gidip geliyor. Adına “Sincan Metrosu” denilen fakat Sincan merkezden geçmeyen yeni “Sincan Metrosu” ise, aşırı yoğunluktan Batıkent’e kadarki işleyen hattı olumsuz etkiliyor. 

 

Konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz Ankara Kulübü Derneği Genel Başkanı ve Şehir Plancısı Dr. Metin Özaslan mevcut yönetimin metroyu ve toplu taşımacılığı bir öncelik olarak görmediğini, Ankara’nın metro hedeflerinin mevcut yönetim tarafından 20 yıl boyunca dondurulduğunu, Melih Gökçek döneminde palyatif ulaşım projeleriyle ulaşım sorunlarının çözülmeye çalışıldığını belirterek şöyle konuştu: “Ankara bırakın başkentliği, bir kent olma niteliğinden dahi uzaklaştı. Ankara’da genelde ulaşım, özelde de metroya ilişkin sorunlar ve talepler ayyuka çıkınca, Ankara’nın ve Ankaralıların tarihine, geçmişine, sorunlarına, taleplerine duyarsız mevcut yerel yönetim metro konusunda sınıfta kalınca merkezi hükümet devreye girdi ve metro konusuna el koydu. Fakat sürecin tümü en başından bugüne yanlışlarla ilerliyor. Başkent Ankara’nın sahipsizliği Ankara’nın genel sorunu olarak varlığını tüm alanlarda hissettiriyor.”

 

 

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şube Başkanı Emre Sevim ise raylı sistemlerin yöneticilerin omzuna yapım, finansman ve işletme aşamasında ağır sorumluluklar yükleyen çok ciddi işler olduğunu fakat bu açılardan Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sınıfta kaldığını ifade ederek şunları söyledi: “Ankara Büyükşehir Belediyesi finansman açısından sınıfta kaldı. Çünkü 3 metro inşaatı başladı, kredi bulamıyoruz dendi ve 2-3 sene atıl vaziyette kaldı. 3 metro inşaatına birlikte başlamasaydı belki de birinden biri bitecekti ve peyderpey diğerleri de yapılacaktı. Çünkü metro şu anda Ankara Büyükşehir Belediyesi için inanılmaz bir gelir kapısıdır. Geçen sene Ankaray ve Metronun kârlılığı % 60-70’lerde seyrediyordu. Yani Ankara Büyükşehir Belediyesi metroyu kötü işletmesine rağmen kâr ediyor. Diğer taraftan metronun getirdiği toprak rantları doğru aktarılabilseydi bu iş gayet rahat yapılabilecekti.”

 

 

Yapım aşamasında da Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sınıfta kaldığını ve işi bakanlığa devrettiğini belirten Şehir Plancıları Odası Ankara Şube Başkanı Emre Sevim şu tespitlerde bulundu: “Yine ODTÜ yolunu da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ben yaparım dedi. Aslında burada merkezi iktidar ile yerel iktidar arasında da sıkıntılı bir diyalog var. Sonuçta merkezi iktidar her ne kadar kendi fikrinden de olsa Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne belirli bir bütçe veriyor ve bu bütçeyle yapılacak işler yasayla tanımlanmış. Ama sen bu işi yapamayıp, eline yüzüne bulaştırıp, halkı mağdur ediyorsun sonra merkezi iktidar gelip belediyeyi kurtarıyor. Burada merkezi iktidarın yapması gereken hesap sormaktır. Fakat işler böyle yürümüyor.

 

 

Ayrıca yapım aşamasında metro istasyonları 2 defa çürüdü 3 defa yapıldı ve kamu kaynakları yani vatandaşın parası boşa harcandı. Eğer inşaat süresi 3 yıl olsaydı 7 senedir kâr eden bir metromuz olacaktı. Bu arada kamu kaynaklarıyla bir tarafta köprülü kavşaklar, şerit genişletme çalışmaları yapıldı. Fakat bir çözüm üretilemedi. Ankara’nın Çayyolu-Sincan metrosu 10 seneye yakın bir zaman bekledi. Bu kadar zamandan sonra açılan Çayyolu metrosu gidin bakın boş gidip geliyor. Çünkü insanlar özel araç sahibi oldular. Hatta adam kendisine de, eşine de, çocuğuna da araba aldı ve dedi ki; ‘nasıl olsa Eskişehir yolunda hiçbir ışıkta durmadan basıp gidiyorum.’ İşte konfora alıştıktan sonra insanları oradan kurtarmak çok zor.” 

 

 

Metronun işletme aşamasında da sıkıntılar oluştuğunu belirten Şehir Plancıları Odası Ankara Şube Başkanı Emre Sevim; “Metronun en önemli özelliği hızdır. Fakat Sincan metrosu Sincan otobüslerinden daha yavaş gidiyor. Sincan metrosu aşırı yoğun ve işleyen Batıkent metrosunu da olumsuz etkiledi. Çayyolu metrosu tam tersi boş gidip geliyor. Ayrıca metronun yoğunluk hesabı 10 yıl öncesine göre yapılmıştı. Bugün nüfus arttı ve metro artan nüfusa hizmette zorlanır hale geldi. Başka bir örnek olarak Batıkent metrosunu sel basması işletme zaafını gözler önüne seren bir durumdur.” şeklinde konuştu.