Osmanlı Devleti'ni Savaşa Sokan Fetva

Derin Tarih Dergisi bu ayki Birinci Cihan Harbi özel sayısında 14 Kasım 1914’te Fatih Cami avlusundan Fetva Emini Ali Haydar Efendi tarafından halka okunan fetvayı Arapça orijinaliyle yayımladı.

Derin Tarih’in bu ayki özel sayısında Ali Satan “Hilafet ve Cihad Çağrısı” başlıklı yazısında Cihad-ı Ekber’i ve o günkü etkilerini anlatıyor.

11 Kasım 1914’de Meşihat makamınca bütün Müslümanlara hitaben bir Cihad Fetvası hazırlandı ve 3 gün sonra Fatih Camii avlusunda Fetva Emini Ali Haydar Efendi tarafından halka okundu. Soru-cevap şeklinde hazırlanan fetvada beş soru sorulmuş, cevapları Şeyhülislam Ürgüplü Hayri Efendi vermişti. Eski Şeyhülislam, Fetva Emini ve ulemadan 29 kişi tarafından da imzalanan metin, 23 Kasım 1914’te Padişah iradesiyle yayınlandı. Şeyhülislam da bir beyannameyle yeryüzündeki bütün Müslümanlara farz olan cihadın herhangi bir Hıristiyan devlete değil, yalnız “Hilafet-i İslâmiyeye hücum ve düşmanlıklarını izhar ve isbat edenlere karşı” olduğunu açıkladı. Fetvada cihada dayanak olarak Tevbe suresinin 41. ayeti gösterilmişti.

İŞTE O FETVA

“İslâmiyet aleyhine tehacüm-i a’dâ vâki ve memalik-i İslamiyenin gasb ve gâreti ve nüfus-i İslâmiyyenin seby ve esir edilmeleri mütehakkık olunca Padişah-ı İslâm hazretleri nefir-i ‘âmm suretiyle cihadı emr etdikde ‘…infiru hifafen ve sikâlen ve câhidû bi-emvâlikum ve enfisüküm…’ ayet-i celîlesi hükm-i münîfince kâffe-i Müslimîn üzerine cihad farz olup genç ve ihtiyâr piyade ve süvari olarak bilcümle aktârdaki Müslimînin mâlen ve bedenen cihada müsâreat eylemeleri farz-ı ayn olur mu?

el-Cevab: Olur.

Bu suretde el-yevm makam-ı Hilafet-i İslâmiyye ve Memâlik-i Mahrûse-i Şâhâneye sefâin-i harbiyye ve asâkir-i berriyesiyle hücum etmek suretiyle Hilafet-i İslâmiye’ye adv ve neûzü billahi te’âlâ nûr-ı âlî-i İslamiyetin itfâ ve imhasına sâî bulundukları mütehakkık olan Rusya ve İngiltere ve Fransa ile onlara mu’in ve zâhir olan hükûmetlerin taht-ı idarelerinde bulunan kâffe-i Müslimînin dahi mezkûr hükûmetlerin aleyhine ilân-ı cihad ederek bilfiil gazaya müsareat eylemeleri farz olur mu?

el-Cevab: Olur.

Bu surette maksudun husûlü cemi Müslimînin cihada müsareat eylemelerine mütevakkıf iken bazıları neuzubillahi teala tehalüf etseler tehalüfleri masiyet-i azîme olup gazab-ı ilâhiye ve bu mesiyet-i şenianın cezasına müstehak olurlar mı?