Rödövans Yasağı Geliyor!

Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezinden yapılan açıklamaya göre, Erdoğan, Kanun'u yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdi.

Kanuna göre, farklı bir grupta yer alan uranyum, toryum, radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler, 4. grup madenlerin içinde yer alacak.

Kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar 2. grup madenler kapsamında bulunacak.

Yatırım maliyetleri yüksek olan çimento sektöründe ihtiyaç duyulan hammadde güvenliğinin sağlanması amacıyla yeni bir ruhsat alt grubu oluşturuldu. Bu grupta kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar yer alacak.

"Görünür rezerv", "proje", "ön arama faaliyet raporu", "genel arama faaliyet raporu", "detay arama faaliyet raporu" ve "kaynak" tanımları değiştirilen Kanun'la; "ekonomik cevher", "faaliyet raporu", "satış bilgi formu", "faaliyet bilgi formu" "teminat" tanımları yürürlükten kaldırılıyor.

Kanun'la maden ruhsatları ve buluculuk hakkı devredilebilecek. Devir yapılmadan önce arama ve işletme ruhsatlarının devredildiği tarihteki ruhsat bedelinin iki katı tutarında devir bedeli alınacak. Devir bakan onayıyla gerçekleşecek.

Kanunda "yetkilendirilmiş tüzel kişiler" şu şekilde tanımlandı: "Maden İşleri Genel Müdürlüğünce yetkilendirilen genel müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi ya da işletmesi olan tüzel kişiler."

"Fizibilite raporu" ise "bir cevher kaynağının ekonomik olarak işletilebilirliğini göstermek amacıyla jeolojik, madencilik, metalürjik, ekonomik, pazarlama, yasal, çevresel, sosyal ve mali etkenlerin önerilen maden projesinde yeterli ayrıntıda incelendiği kapsamlı rapor" olarak tanımlanıyor.

Süresi içinde proje verilmeyen ruhsatlar için yaptırım uygulanacak. Kanun'da belirlenen gruplardaki madenler için gerekli görüldüğünde ruhsat iptaline gidilebilecek.

Yetkilendirilmiş tüzel kişilere ilişkin uygulamalar, kanunun yayımı tarihinde itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girecek. Bir yıllık süre içinde teknik nezaretçinin görevinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde teknik nezaretçinin tüm görev ve yetkileri bu sürenin sonuna kadar daimi nezaretçi tarafından sürdürülecek.

Alınması gereken izinler ile Maden İşleri Genel Müdürlüğünün kayıtlarına işlenmiş alanlarla ilgili diğer izinlerin süresi içinde alınarak genel müdürlüğe verilmeyen ruhsatlar hakkında 30 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından hazırlanan rapor, proje ve tüm teknik belgeler ruhsat sahibi tarafından genel müdürlüğe verilecek. Maden bölgelerinin altyapı hizmetleri valiliklerce yapılacak.

Daimi nezaretçiler, işletmede daimi olarak istihdam edilen maden mühendisleri olacak.

Dördüncü grup madenler ile kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçları kapsayan ikinci grup (b) bendi dışındaki madenler ihale yoluyla ruhsatlandırılacak.

İşletme ruhsat bedelinin yüzde 70'i genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına, yüzde 30'u çevre ile uyum planı çalışmalarını gerçekleştirmek üzere ruhsatı veren idarenin muhasebe birimi hesabına teminat olarak yatırılacak. Faaliyet sonrası, sahanın çevre ile uyumlu hale getirilmesinin ardından, çevre ile uyum teminatı iade edilecek.

Çevresel etki değerlendirmesi ile ilgili karar, işyeri açma ve çalışma ruhsatı, mülkiyet izni olmaması halinde 30 bin TL tutarında idari para cezası uygulanarak bu alandaki işletme faaliyetleri durdurulacak. Bu ihlallerin 3 yıl içinde 3 veya daha fazla yapıldığının tespiti halinde ise ruhsat iptal edilecek.
DESTEK KAPSAMI GENİŞLİYOR

Ürettiği madeni yurtiçinde ve kendi tesisinde işleyip ek katma değer sağlayanlardan, bu tesislerde üretimde değerlendirilen maden miktarı için devlet hakkının yüzde 50'sinin alınmayacağına ilişkin hüküm, 2. grupta yer alan kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar, entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar için kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol ve benzeri gibi yapılarda kullanılan her türlü yapı hammaddesi için uygulanmayacak.
RÖDÖVANS SÖZLEŞMELERİ YAPAMAYACAK

Kamu kurum ve kuruluşlarıyla iştirakleri hariç yer altı kömür işletmelerinde maden ruhsat sahipleri, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü kişilerle üretim faaliyetlerine yönelik rödövans sözleşmeleri yapamayacak.
YÜKÜMLÜLÜK İHLALLERİNE AĞIR CEZALAR

Gerekli izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verilecek. Bu iznin verildiği tarihten itibaren devlet hakkı alınacak. İşletme ruhsatı yürürlük tarihinden itibaren 3 yıl içinde alınması gerekli olan çevresel etki değerlendirme kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile genel müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlarla ilgili izinlerin genel müdürlüğe verilmesinden sonra işletme izni düzenlenecek.

Süresi içinde yükümlülükleri yerine getirilmeyen ruhsatlar için her yıl 50 bin lira idari para cezası verilecek. İşletme ruhsat süresi sonuna kadar bu izinlerden dolayı işletme izninin alınamaması halinde ruhsat süresi uzatılmayacak. 5 yıllık sürede mücbir sebepler ve beklenmeyen haller dışında 3 yıldan fazla üretim yapmayan ruhsat sahiplerine 50 bin lira idari para cezası kesilecek. Bu üç yıllık süre içerisinde yapılan toplam üretimin projede beyan edilen bir yıllık üretim miktarının yüzde 10'undan az olması halinde de bu hüküm uygulanacak.
PROJE DEĞİŞİKLİĞİ İZNE BAĞLANIYOR

İşletme projesine aykırı faaliyette bulunulmasının tespit edilmesi halinde projeye uygun faaliyette bulunulması için ruhsat sahibine 6 aya kadar süre verilecek. Bu süre sonunda projeye uygun faaliyette bulunulmaması halinde 50 bin lira idari para cezası verilerek, üretim faaliyeti durdurulacak. Projeye aykırı faaliyetlerin işletme açısından tehlikeli olduğunun tespit edilmesi halinde tehlikeli durum giderilinceye kadar üretim faaliyetleri doğrudan durdurulacak.

İşletme projeleri ve değişikliklerinin, uygulamaya konulmadan önce genel müdürlüğe sunulması zorunlu olacak. Aksi takdirde üretim faaliyeti durdurulacak. İşletme projesinin uygulanması ve faaliyetler yetkilendirilmiş tüzel kişilerce izlenecek ve izleme raporları Maden Genel Müdürlüğüne sunulacak. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, işletme açısından tehlike oluşturan projeye aykırı faaliyetleri üç gün içinde genel müdürlüğe, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, valiliğe ve ruhsat sahibine bildirilecek. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, ruhsat sahalarındaki faaliyetlerin projesine uygun olarak yürütülmesinin ve izlenmesinden sorumlu olacak.

Maden ruhsat sahaları ile hammadde üretim izin sahalarında rezervin verimli bir şekilde değerlendirilmesi, can ve mal güvenliği tedbirlerinin alınması amacıyla birden fazla ruhsatın birbirine mücavir olarak bulunduğu sahalarda faaliyetlerin ortak bir proje çerçevesinde yapılmasına hak sahiplerinin rızasının olması halinde genel müdürlük kararıyla, ruhsat sahiplerinin rızasının olmaması halinde enerji ve tabii kaynaklar bakanının onayı ile karar verilebilecek.
MADENCİLİĞİN KISITLANABİLECEĞİ HALLER

Kum, çakıl, kil ve kayaç türü madenler için maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme gibi hususlar dikkate alınarak madencilik faaliyetleri kısıtlanabilecek. Valiliklerce yapılan ildeki planlama çerçevesinde Maden Genel Müdürlüğünün uygun görüşü alınarak, maden bölgeleri oluşturulabilecek. Oluşturulacak maden bölgelerinin altyapı hizmetleri valiliklerce yapılacak. Kısıtlanan alandaki ruhsatlar, rezerv miktarları göz önünde bulundurularak madenbölgelerine taşınarak ruhsatlandırılacak. Bu tür ruhsatlandırma işlemi ihalelik sahalar üzerine de yapılabilecek. Taşıma işlemi yapılırken ruhsat sahiplerinin kazanılmış hakları korunacak. Ruhsat sahasında bulunan tesislerin sökülmesi, taşınması ve yeniden inşa edilmesine ilişkin masraflar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tespit ettirilecek, kısıtlama ve taşıma işlemini talep eden kamu kurum ve kuruluşu tarafından ruhsat sahibine ödenecek.
MÜHENDİS İSTİHDAMI ZORUNLULUĞU

Kaynak tuzlaları hariç maden ruhsat sahalarındaki işletme faaliyetleri, maden mühendisi nezaretinde yapılacak. Maden ruhsat sahalarındaki işletme faaliyetlerinde asgari bir maden mühendisi daimi olmak üzere, işletme tekniği, büyüklüğü ve yapısal durumu gözönüne alınarak diğer meslek disiplinlerinden mühendis istihdam edilmesi zorunlu olacak. İstihdam şartlarını sağlamayan işletmelere 30 bin lira idari para cezası verilecek ve maden işletme faaliyetleri durdurulacak. İstihdam şartlarının sağlanması halinde faaliyete izin verilecek.
RÖDÖVANS YASAĞI GELİYOR

Ruhsat sahipleriyle üçüncü kişiler arasındaki rödövans sözleşmeleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının iznine tabi olacak. İzin alınmaksızın yapılan rödövans sözleşmesiyle yürütülen madencilik faaliyetleri durdurulacak. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla iştirakleri hariç olmak üzere yer altı kömür işletmelerinde maden ruhsat sahipleri, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü kişilerle üretim faaliyetlerine yönelik rödövans sözleşmeleri yapamayacak. Aksi takdirde rödövans sözleşmesi ile yapılan madencilik faaliyetleri durdurulacak.

Mevcut ruhsatların ruhsat bedeli yatırma yükümlülüğü 1 Ocak 2016'da başlayacak. Ruhsat bedeli yatırılan ruhsatların ruhsat teminatları iade edilecek.

Mevcut rödövans sözleşmeleri, düzenlemenin yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde Genel Müdürlüğe verilecek. Aksi takdirde rödövans sözleşmesiyle yapılan madencilik faaliyetleri durdurulacak. Yeraltı kömür madenciliğine dair rödövans sözleşmeleri sona erdirilmeyen ruhsat sahalarının süre uzatım talepleri kabul edilmeyecek.

Teknik nezaretçisi bulunan ancak daimi nezaretçisi bulunmayan sahalarda, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde daimi nezaretçinin atanması zorunlu olacak. Bu süre içinde teknik nezaretçinin istifa etmesi veya azledilmesi halinde derhal daimi nezaretçi atanacak. Daimi nezaretçi atamayanlara 30 bin lira idari para cezası verilecek ve ruhsat sahasındaki maden işletme faaliyetleri durdurulacak.
MALİYET ARTIŞI ÖDENMESİNİN YOLU AÇILIYOR

Uranyum, toryum, radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler endüstriyel hammadde maden grubunda ruhsatlandırılacak.

Kalker, kalsit ve dolomit ruhsat sahaları en fazla yüzer hektarlık alanlar halinde ruhsatlandırılacak.

Kanunla, geçen yaz çıkan "torba kanun" kapsamında fazla çalışma ücreti, yıllık izin, çalışma saatlerinin düşürülmesi ve asgari ücret artışından kaynaklanan maliyet artışlarının fiyat farkı olarak ödenebilmesine ilişkin usul ve esaslar Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecek.