‘Metres’ De Mi İhraç Edilecek?

TÜRK Dil Ku­ru­mu'nun (TDK) söz­lü­ğün­de "mü­sa­it" ke­li­me­si­nin ikin­ci an­la­mı­nın "Flört et­me­ye ha­zır olan, ko­lay­ca flört ede­bi­len (ka­dın)" ola­rak ta­nım­lan­ma­sı­na iliş­kin tar­tış­ma­la­ra, Bü­yük Türk­çe Söz­lü­k’­ün sa­hi­bi Vahdet Gazetesi yazarı D. Meh­met Do­ğan son nok­ta­yı koy­du.

Söz­lük­ler­de­ki an­lam­lan­dır­ma­la­rın, ta­rif­le­rin key­fe gö­re ya­pı­la­ma­ya­ca­ğı­nın al­tı­nı çi­zen Doğan, "Top­lum­da yer­leş­miş gö­rüşler ve bil­gi­ler ışı­ğın­da, kul­la­nı­ma gö­re ya­pı­lır. Söz­lü ve­ya ya­zı­lı kul­la­nım so­nu­cu ke­li­me­le­rin böy­le an­lam­la­rı ola­bi­lir. Bu an­lam­lan­dır­ma­da ka­dın­la­rı ra­hat­sız eden bir muh­te­va da bu­lu­na­bi­lir. İlim, şu­nun ve­ya bu­nun le­hin­de ya­hut aley­hin­de ol­ma­sı­na bak­mak­sı­zın ge­re­ke­ni yap­ma­yı ge­rek­ti­rir. Muh­te­me­len TDK’­nin söz­lük­çü­le­ri bu öl­çü­le­ri dik­ka­te ala­rak ta­nım­la­ma yap­mış­lar­dır. Ge­re­kir­se, bu­nun di­li­miz­de kul­la­nı­mı ile il­gi­li şa­hit­le­ri, ör­nek­le­ri de bu­lur çı­ka­rır­lar; böy­le­ce il­gi­li­le­re ge­re­ken ce­va­bı ve­rir­ler" de­di. 

TÜ­MÜ­NÜ SİL­MEK LA­ZIM 

"Söz­lük­ler­de­ki an­lam­lan­dır­ma­la­rın ob­jek­tif ol­ma­sı esas­tır, eğer ob­jek­tif ola­rak bir ta­rif or­ta­ya ko­nul­muş­sa, bu ta­ri­fin kim­se­nin kâ­rı­na ve za­ra­rı­na ol­du­ğu tar­tı­şıl­ma­ma­lı­dır" ifa­de­le­ri­ni kul­la­nan Do­ğan, şöy­le de­vam et­ti: "Eğer böy­le bir ta­kın­tı­ya dü­şü­lür­se, söz­lük­ler­den fa­hi­şe, met­res, ka­pat­ma, man­ti­na­to, yos­ma vs. bir­çok ke­li­me­yi ih­raç et­me­miz ge­re­kir. Da­ha ön­ce bi­ri­le­ri bi­zim la­ik­lik­le il­gi­li üç ta­ri­fi­miz­den bi­ri­ne ta­kıl­mış­tı. La­ik­lik din­siz­lik ola­rak ta­rif edi­le­mez di­yor­lar­dı. Fa­kat di­li­miz­de la­ik­li­ğin din­siz­lik ola­rak an­la­şıl­dı­ğı bir hay­li mal­ze­me var eli­miz­de. Bu tav­rın cid­di­ye alın­ma­sı, söz­lük yaz­ma­yı söz­lük­çü­ler­den alıp, mil­let­ve­kil­le­ri­ne ver­me­yi ge­rek­ti­rir. Son nok­ta ise TBMM ta­ra­fın­dan tas­dik edil­miş, ka­nun hük­mün­de bir söz­lük de­mek­tir!" 

BÖY­LE AÇIK­LA­DIK 

Ha­zır­la­dık­la­rı söz­lük­te “mü­sa­it” ke­li­me­si­ni "1. El­ve­riş­li, uy­gun, mu­va­fık. Âsa­bım on­lar­la ül­fe­te mü­sa­it de­ğil­dir-Ah­met Hâ­şim 2. Mü­nâ­sip. 3. Me­yil­li" şek­lin­de açık­la­dık­la­rı­nı ak­ta­ran Do­ğan, "Son açık­la­ma­dan Dil Ku­ru­mu­’nun ta­nım­la­ma­sı­na uy­gun bir so­nuç çı­ka­rı­la­bi­lir, ta­bi­i ya­zı­lı ve söz­lü kul­la­nım­da kar­şı­lı­ğı bu­lu­na­rak" diye ko­nuş­tu.   

DİL DERNEĞİ ÖYLE TANIMLAMIŞ

Diğer ta­raf­tan Cum­hu­ri­yet'in ilk yıl­la­rın­da Dil Dev­ri­mi'ni top­lu­ma ka­bul­len­dir­mek için ku­ru­lan Dil Der­ne­ği'nin de "mü­sa­it" ke­li­me­si­ni TDK gi­bi ta­nım­la­dı­ğı or­ta­ya çık­tı. Tar­tış­ma­la­rın pat­lak ver­me­si üze­ri­ne der­nek, 'mü­sa­it'e ve­ri­len ikin­ci an­la­mı in­ter­net say­fa­sın­da­ki Türk­çe Söz­lük'ten çı­kar­dı. Mü­sa­it'in tar­tış­ma­lı ikin­ci an­la­mı­nın flör­tün ayıp sa­yıl­dı­ğı 1940'lı yıl­la­ra ait ol­du­ğu­nu be­lir­ten Dil Dev­ri­mi Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Sev­gi Özel, ‘Der­ne­ği­mi­zin in­ter­net si­te­sin­de­ki söz­lük­te de var­dı. Gö­zü­müz­den kaç­mı­ş’ sa­vun­ma­sı­nı yap­tı.

Vahdet Gazetesi