Sınır güvenliği en temel sorun

İşte, o rapordan satır başları: Sınır güvenliği en temel sorun. MİT, ‘Millî İstihbarat Koordinasyon Kurulu’na dönüştürülmeli. “Tek elden” stratejisi, yeni konseptin olmazsa olmazı.  Yetersiz istihbarat aşırı güç kullanılmasına yol açıyor. 

TÜRKİYE, terörle mücadele konseptini kökten değiştirmek zorunda. Uzmanlar, mevcut yapının pek çok zaafı barındırdığını belirtiyor. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, konuyla ilgili bir rapor yayınladı.

İÇ GÜVENLİKTE ZAAFLAR VAR

“Türkiye’de İç Güvenlik Algısının Değiştirilmesi: İç Güvenlik Teşkilatı’na Yönelik Yeni Yapılanma Modeli” başlıklı 87 sayfalık raporda, iç güvenlik yapılanmasında pekçok problemli saha olduğu belirtildi. Raporda, şöyle denildi: “Sınır güvenliği sorunu, Türkiye için düzenlenmesi ve güvenli hale getirilmesi zorunlu olan alanlardan biri ve belki de en önde gelenidir. Tek elden bir sınır yönetimi anlayışına ihtiyaç bulunmaktadır. İstihbaratın stratejik, operatif ve taktik seviyede zamanında paylaşılması da, iç güvenlikte sağlanacak başarının temelidir. Bu maksatla, Millî İstihbarat Teşkilatı’nın görev ve fonksiyonlarının yeniden yapılandırılarak ‘Millî İstihbarat Koordinasyon Kurulu’ şeklinde bir kurul oluşturulmasının faydalı olabileceği söylenebilir. Görev alanı ve yetki-emir-komuta karmaşasına yönelik belirsizliklerin ortadan kaldırılmasına ihtiyaç vardır.  Farklı örgütsel yapı ve bağlılık ilişkileri, iç güvenlikte birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir.”

KURUMLAR ARASI UZLAŞMA YOK

Dünyada iç güvenlik algılamasının değiştiği ve daha bütüncül bir yaklaşım sergilendiğinin görüldüğü kaydedilen raporda, şu tespitler yapıldı: “Türkiye’de mevcut iç güvenlik yapılanmasında ve kamu düzeninin sağlanmasında sınırının ne olduğu, ne olması gerektiği konusunda ortak bir anlayış henüz yoktur. Ülke yönetiminde söz sahibi ve iç güvenlikten sorumlu kurumlar arasında bir uzlaşmadan söz etmek mümkün değildir. Askerî bürokrasi ve siyasi karar alıcıların iç güvenlik algısının, genelde ‘terör’ tehdidi ile özleştirildiği söylenebilir.” 

SINIR GÜVENLİĞİ ETKİN DEĞİL

“Türkiye’deki yaklaşım, gelişmiş ülkelerin yaklaşımları ile karşılaştırıldığında; sınır güvenliğinin etkin sağlanamadığı, arzu edilen seviyede istihbarat paylaşımının yapılmadığı, iç güvenlik kurumları arasında görev alanı ve yetki karmaşasından kaynaklanan sorunlar olduğu, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Stratejik Planı’nın kurumlar tarafından kabul görme ve sahiplenilme oranının çok düşük olduğu söylenebilir.”

EŞGÜDÜM ZORUNLU

“Bu çerçevede, orta ve uzun vadede, asıl işlevi güvenlik hizmeti vermek olan iç güvenlik birimlerinin, çağın gerektirdiği modern teknolojik araç ve gereçle donatılmış, yeterli eğitimi almış, esnek teşkilat yapısına sahip, hukukun üstünlüğünü esas alan, insan haklarına saygılı, halkla ilişkileri üst seviyede tutan ve koordinasyonunun bir elden yürütüldüğü bir iç güvenlik yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır. İç güvenlik hizmetlerinde etkinliğin sağlanması için ‘tek elden’ stratejiler belirlenmesi, plan ve programların yapılması ve uygulamaların da eşgüdüm içinde yürütülmesi bir zorunluluktur” ifadesi kullanıldı. 

YENi KONSEPT MECLiS’TE BELiRLENMELi

Raporda, değişim ve dönüşümü içeren yeniden yapılanma sürecinin çok iyi planlanarak, adımların kararlılıkla atılması gerektiği de vurgulandı. Öncelikli şartın ise parlamentonun belirleyici ağırlığının olması gerektiği belirtilen raporda, “Yapılacak yeniden yapılandırma çalışmasının yöntemi ve temel esasları, mutlaka millet iradesinin çatısı altında ve ilgili tarafların katılımı ile belirlenmelidir” denildi.

‘TERÖRLE MÜCADELE GÜCÜ’ ÖNERiSi

RAPORUN “öneriler” kısmında ise yeniden belirlenecek konsept ve oluşturulacak kurumlara ilişkin bilgi verildi. Raporda, şöyle denildi: “İç güvenliğin bir çatı altında toplanarak ‘İç Güvenlik ve Terörizmle Mücadele Teşkilatı’ olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Önerilebilecek teşkilat yapısı, mevcut Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı’nın teşkilatını ve tüm görevlerini de içine alacak şekilde tasarlanabilir. Askerî güçler, bu yapı içerisinde özellikle kırsalda ‘Terörizmle Mücadele Gücü’ altında birleştirilebilir.” 

ÇÖZÜM: İLLE DE KOORDİNASYON

“Mevcut devlet kültürünün, kurumsal kültür açısından yeni yapıya geçişin önündeki en büyük engel olduğu söylenebilir. Ancak, uzun yıllar ülke içinde çekilen zorluklar ve yakın gelecekte Türkiye’yi bekleyen tehlikeler göz önüne alındığında bu bir zorunluluktur. Ana gaye; iç güvenliğe ve terörizmle mücadeleye ilişkin politika ve stratejileri geliştirmek ve bu konuda ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktır.”

YETERSİZ İSTİHBARAT GÜÇ KULLANDIRIYOR

İGTMT’nin işlevselliği olmazsa olmazı; stratejik seviyede istihbarat birimlerinin bilgi/istihbarat paylaşımına dayanmaktadır. Yetersiz istihbarat aşırı güç kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Terörle mücadelede ve iç güvenlik yönetiminde, silahlı tedbirlerin yanında toplumun diğer dinamiklerini de içine alacak şekilde geniş açılı önlemlerin ve de karşı kabiliyetlerin iç güvenlik örgüt yapılanmalarının bünyesine kazandırılması bir zorunluluk haline gelmiş bulunmaktadır.” 

ORTAK STRATEJİK  PLAN ŞART

“Türkiye’nin iç güvenlik teşkilatında, askerî kurumların aynı anda hem askerî, hem mülki, hem de adli üstlerinin emir ve komutası altında görev yapmak durumda kaldıkları görülmektedir. Bu durum, iç güvenlik teşkilatı bünyesinde diğer kurumlar arasında istihbarat paylaşımı ve harekâta yönelik koordinasyon ve iş birliğini de olumsuz yönde etkilemektedir. Türkiye’nin iç güvenlik yapılanması, ortak bir stratejik plan yoksunluğu nedeniyle etkin ve verimli çalışmamaktadır.”

iÇ GÜVENLiKTE BAŞARI iÇiN...

“Netice olarak; en üst düzeyde koordine edilmiş bir eylem planı doğrultusunda, iç güvenlik ve terörizmle mücadeledeki tüm gayretlerin koordinasyonunun tek bir merkezden sağlanmasını esas alan bir yapılanmaya geçilmesinin, İç güvenlik yönetiminin bir çatı altında toplanarak, mevcut Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı’nın teşkilatını ve tüm görevlerini de içine alacak şekilde ‘İç Güvenlik ve Terörizmle Mücadele Teşkilatı’ olarak yeniden yapılandırılmasının, ülkemizde iç güvenliğin sağlanmasındaki başarıyı üst düzeyde arttıracağı söylenebilir.”