Siyasi terimler sözlüğü (Erken Seçim nedir? Kabine nedir?Salt Çoğunluk nedir?)
Açık Oylama : Genel Kurul'da hangi milletvekilinin ne yönde oy kullandığının (kabul, ret, çekimser) açıkça belli olduğu ve genellikle elektronik cihazla yapılan oylama şeklidir. Kullanılan oylara ilişkin bilgiler Meclis tutanaklarında yayımlanır.
Alt Komisyon : Komisyonların kendilerine havale edilmiş olan bir işi daha detaylı incelemek amacıyla komisyondaki üye dağılımı dikkate alınarak oluşturulan küçük çalışma gruplarıdır. Alt komisyon metni veya raporu komisyon açısından bağlayıcı olmamakla birlikte uygulamada komisyon tarafından genellikle benimsenmektedir.
Anayasa : Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa, kanunuesasi
Ara Seçim : TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde yapılan seçimdir. Anayasa gereği, ara seçim her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden 30 ay geçmedikçe ve genel seçimlere 1 yıl kala ara seçime gidilemez. Ancak, bir ilin veya seçim çevresinin TBMM'de üyesi kalmaması halinde boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü o seçim çevresinde ara seçime gidilir.
Ara Verme : TBMM'nin çalışmalarını 15 günü geçmemek üzere ertelemesidir.
Bakan : Hükûmet işlerinden birini yönetmek için, genellikle milletvekilleri arasından, başbakan tarafından seçilerek cumhurbaşkanınca onaylandıktan sonra işbaşına getirilen yetkili, vekil, nazır.
Başbakan : Hükûmetin ve Bakanlar Kurulunun başı, kabinenin başı, başvekil.
Başdanışman : Genellikle cumhurbaşkanlığı, başbakanlık ve bakanlıklarda görevlendirilen, alanlarında uzmanlaşmış, tanınmış ve ehliyetli kimse.
Başkanlık Divanı : Milletvekilleri arasından seçilen TBMM Başkanı, 4 Başkanvekili, 7 Kâtip Üye ve 3 İdare Amiri'nden oluşan kuruldur. Ancak, Danışma Kurulu'nun önerisi ve Genel Kurul'un kararıyla kâtip üye ve idare amirlerinin sayıları artırılabilir.
Başkanvekili : TBMM Başkanının yerine Genel Kurul oturumlarını yöne- ten Başkanlık Divanı üyesidir. 4 başkanvekili bulunmaktadır ve başkanvekillerinin hangi birleşimleri yöneteceklerine Başkan karar verir.
Birleşim : TBMM Genel Kurulunun belli bir günde açılan toplantısıdır. Her yasama yılında Genel Kurul toplantıları 1'den başlayarak sırasıyla bir birleşim numarası alır.
Bürokrasi : Devlet kurumlarında çalışan üst düzey yöneticiler topluluğu.
Bürokrat : Devlet kurumlarında çalışan üst düzey yönetici.
Bütçe : Devletin, bir kuruluşun, bir aile veya bir kimsenin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerinin tümü.
Bütçe Kanunu : Gelecek yılda yapılacak kamu harcamalarını miktar ve kurumlara göre belirleyen, toplanacak gelirleri öngören, gelirlerin toplanmasına yetki ve kamu harcamalarının yapılmasına izin veren kanundur.
Büyükelçi : Bir devletin başka bir devletteki en üst düzey temsilcisi, sefirikebir.
Cumhurbaşkanı : Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde devlet başkanı, reisicumhur, cumhur reisi.
Cumhuriyet : Milletin, egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığıyla kullandığı yönetim biçimi.
Danışma Kurulu : TBMM Başkanı ile siyasi parti grup başkanvekillerinden oluşan ve çeşitli konularda görüş ve öneri bildiren bir kuruldur. Parti grupları arasında istişare sağlanmasında ve Meclis çalışmalarının düzenlenmesinde önemli görevler üstlenir. Meclis gündemi genellikle her hafta yapılan Danışma Kurulu önerileriyle şekillenmektedir.
Darbe : Bir ülkede baskı kurarak, zor kullanarak veya demokratik yollardan yararlanarak hükûmeti istifa ettirme veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi devirme işi.
Değişiklik Önergesi : Kanun tasarı ya da teklifinin maddelerinde değişiklik yapmayı sağlayan önerilerdir. Komisyonlarda komisyon üyelerince, Genel Kurul'da ise milletvekilleri ve Hükümet tarafından değişiklik önergeleri verilebilir. İşlem gören önergelerden kabul edilenler çerçevesinde tasarı ve teklif metinleri nihai şeklini almaktadır.
Demokrasi : Halkın egemenliği temeline dayanan yönetim biçimi, el erki, demokratlık.
Devlet Bakanı : Bazı resmî kuruluşların yönetimini başbakan adına üstlenen hükûmet üyesi.
Divan : Yüksek düzeydeki devlet adamlarının kurduğu büyük meclis.
Erken Seçim : Herhangi bir nedenle, Anayasa'da öngörülen 4 yıllık seçim dönemi dolmadan yapılan seçimdir. Erken seçim, Meclis'in bu yönde bir karar alması veya Anayasa gereği Cumhurbaşkanı'nın kendisine tanınan seçimlerin yenilenmesini isteme yetkisini kullanması üzerine yapılır.
Esas Komisyon : Nihai kararı veren ve raporu Genel Kurul görüşmelerinde esas alınan komisyondur. Kanun tasarı ve tekliflerinin TBMM Başkanlığı'nca komisyonlara havalesi sırasında hangi komisyonun esas komisyon olacağı belirlenir.
Esas Numarası : Kanun tasarı ve teklifleri ile denetim önergeleri ve diğer tezkerelerin niteliklerini ve kayıt sıralarını tanımlamak amacıyla verilen numaralardır. Örneğin kanun tasarıları (1/…), kanun teklifleri ise (2/…) esas numarası alır. Esas numarasının devamındaki sayı ise tasarı ve teklifin kayıt sırasını gösterir.
Eylem : Bir durumu değiştirme veya daha ileriye götürme yönünde etkide bulunma çabası.
Geçici Komisyon : TBMM Genel Kurulu tarafından belli amaçlarla kurulan ve bu amaç gerçekleştirildikten ya da kendilerine tanınan süre dolduktan sonra dağılan meclis araştırması ve soruşturması komisyonlarıdır.
Geçici Madde : Kanunların geçiş hükümlerini düzenleyen maddelerdir. Yeni düzenleme yürürlüğe girinceye kadar geçecek süre içinde yapılacak işlem ve düzenlemeler ya da uyulacak ilke ve kurallar ile daha önceki düzenlemelerden doğan hakların korunmasına ilişkin hususlar ve benzeri geçiş hükümleri geçici maddelerle düzenlenir.
Gelen Kâğıtlar : TBMM Başkanlığı'na sunulan bütün kanun tasarı ve teklifleri, resmî tezkereler ve komisyon raporları ile soru, genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması ve gensoru önergelerinin özeti, sahibi, Başkanlığa geliş tarihi, esas numarası gibi referans bilgilerinin yer aldığı belgedir. TBMM internet sayfasında da yer alır.
Genel Başkan : Bir kurum veya kuruluşun idaresinden bütünüyle sorumlu olan kimse.
Genel Görüşme : Toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesidir. Bu kapsamda önemli toplumsal, siyasal, ekonomik sorunlar ve dış politika konuları üzerinde genel görüşme açıldığı görülmektedir.
Genel Kurul : TBMM'nin yasama ve denetim faaliyetlerine ilişkin işlerin görüşülüp tartışıldığı ve karara bağlandığı üst organdır. Genel Kurul Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri saat 15:00-19:00 saatleri arasında çalışır. Ancak, Danışma Kurulunun önerisi üzerine Genel Kurul farklı günler ve saatlerde çalışma kararı alabilmektedir.
Genel Seçim : Anayasanın 77. maddesine göre 4 yılda bir yapılan milletvekili seçimidir. Tek dereceli olup nispi temsil sistemine göre, eşit ve gizli oyla, bütün yurtta aynı günde, yargı yönetimi ve denetimi altında yapılır.
Genelkurmay : Yurdun savunmasıyla ilgili bütün şart ve olayları göz önünde tutarak barışta ordunun eğitim ve donatımını, savaşta yüksek yönetimini düzenleyen makam, erkânıharbiyeiumumiye.
Gensoru : Türkiye Büyük Millet Meclisinde başbakana veya bakanlardan birine, milletvekilleri tarafından açılan ve sonunda soruşturma yapılması istenebilen soru, istizah.
Gensoru Önergesi : Bakanlar Kurulu'nun ya da bir bakanın görevden düşürülmesini sağlamak için verilen önergedir.
Gizli Oylama : Milletvekilinin hangi yönde oy kullandığının hiçbir şekilde belli olmadığı oylama şeklidir. Üzerinde hiçbir işaret bulunmayan beyaz (kabul), kırmızı (ret) ve yeşil (çekimser) renkli yuvarlak pulların milletvekilleri için hazırlanan özel kabinlerde zarfa konularak ve kürsü önündeki kutuya atılarak gerçekleştirilir.
Gündem (Genel Kurul) : Genel Kurul'da görüşülecek konuların sırasıyla yer aldığı ve bir kitapçık şeklinde basılan belgedir. Genel Kurul'un toplandığı her gün milletvekillerine, bakanlıklara ve ilgili kuruluşlara dağıtılır. Gündem TBMM internet sayfasında da yer alır.
Gündem (Komisyon) : Komisyon başkanlarınca belirlenen ve komisyonun toplantı gün ve saati ile hangi işleri görüşeceğini gösteren belgedir. Komisyon gündemleri komisyon üyelerine, teklif sahiplerine, siyasi parti gruplarına, ilgili bakanlıklara ve davet edilen diğer ilgili kurumlar ile STK'lara gönderilir.
Gündem Dışı Konuşma : Aciliyeti bulunan önemli konuların TBMM Genel Kurulu görüşmelerinin en başında milletvekilleri ya da hükümet tarafından dile getirilmesidir. Oturumu yöneten başkanvekili o gün hangi milletvekiline gündem dışı söz verileceğine karar verir. Her birleşimin başında en fazla 3 milletvekiline 5'er dakika bu hak tanınmaktadır. Hükümet adına bir bakan bu konuşmalara cevap verebilir. Hükümetin gündem dışı söz talebinde bulunması halinde ise, Genel Kurul'da hükümet, siyasi parti grupları ve grubu bulunmayan bir milletvekili söz alabilir.
Güvenoyu : Kurulmuş bir hükümetin göreve devam edebilmesi için sahip olması gereken TBMM desteğidir.
Havale : Kanun tasarı ve teklifleri ile tezkerelerin TBMM Başkanlığı'nca görüşüleceği komisyonlara gönderilmesidir. Kanun tasarı ve teklifleri ilgili daimi komisyonlara tali ve esas olarak, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin tezkereler Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon'a, bütçe ve kesin hesap kanunu tasarıları ise Plan ve Bütçe Komisyonu'na havale edilir.
Hiyerarşi : Makam sırası, derece düzeni, ast üst ilişkisi.
Hükûmet : Bir ülkenin yönetim kuruluşları.
İçtüzük : Yasama, denetim ve diğer görevleri yerine getirme sürecinde TBMM'nin iç işleyişini, faaliyetlerini ve bu işleyiş ve faaliyetlerin ortaya çıkardığı yapıları düzenlemek amacıyla çıkardığı hukuki düzenlemedir.
İdare Amiri : TBMM Kampusu içerisinde düzeni ve güvenliği sağlamak, Meclis'e girişte kolaylık sağlayan özel giriş kartlarını vermek, Meclis içerisinde dağıtılacak kitap, broşür, davetiye gibi basılı evrakların dağıtımına izin vermekle görevli Başkanlık Divanı üyesidir.
İhtisas Komisyonu (Sürekli Komisyon, Daimi Komisyon) : Belirli bir alanda uzmanlaşmış bulunan ve belli sayıda milletvekilinden oluşan, her dönem kurulan komisyonlardır. İhtisas komisyonları işlerin mutfağını oluşturmaktadır. Tartışmaların büyük çoğunluğu komisyonlarda gerçekleştirilmektedir. Komisyonlar milletvekillerinin, bürokratlar ve STK temsilcileriyle görüş alışverişinde bulundukları bir platform oluşturmaktadır. TBMM'de halen 17 ihtisas komisyonu bulunmaktadır.
İktidar : Devlet yönetimini elinde bulundurma ve devlet gücünü kullanma yetkisi.
İşaretle Oylama : Milletvekillerinin el kaldırmak suretiyle oylarını kullandıkları oylama şeklidir. Bu oylamada milletvekillerinin ne yönde oy kullandıkları açık olmakla birlikte kullanılan oylara ilişkin bilgiler Meclis tutanaklarında yer almaz. İşaretle oylama en çok uygulanan oylama şeklidir.
Kabine : Bakanlar Kurulu, hükûmet.
Kamu : Halk hizmeti gören devlet organlarının tümü.
Kamuoyu : Bir konuyla ilgili halkın genel düşüncesi, halkoyu, amme efkârı, efkârıumumiye.
Kanun (Yasa) : TBMM tarafından çıkarılan ve yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanınca yayımlanması gereken hukuki düzenlemelerdir.
Kanun Hükmünde Kararname : TBMM tarafından verilen bir yetki kanununa dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan ve kanun gücünde olan hukuki düzenlemelerdir.
Kanun Tasarısı : Hükümet tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu'nun tüm üyelerinin imzalarıyla ve gerekçeli bir şekilde TBMM Başkanlığı'na sunulan yasa önerileridir.
Kanun Teklifi : En az bir milletvekilinin imzasıyla ve gerekçeli bir şekilde TBMM Başkanlığı'na sunulan yasa önerileridir.
Kanunlar Dergisi : Bir yasama yılında çıkarılan tüm kanunlar ile o yasama yılında kabul edilen ve Resmi Gazete'de yayımlanan TBMM kararlarını gösteren süreli yayındır. Dergi'de bir kanuna esas işin teklif mi yoksa tasarı mı olduğu, bunların hangi komisyonlarda görüşüldüğü, hangi sıra sayısı ile basıldığı, Genel Kurul'un hangi birleşimlerinde görüşül- düğü, sıra sayısının ve tutanakların ekli olduğu tutanak dergilerinin hangisi olduğu bilgilerine ulaşılır. Kanunlar dergileri TBMM Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
Kanunlar Külliyatı : Osmanlı döneminde çıkarılıp günümüze intikal eden kanun ve bu nitelikte nizamnamelerle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan günümüze kadar çıkarılan kanunların bir arada görüldüğü ve Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'nce hazırlanan eserdir. Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı ve Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı olmak üzere ikiye ayrılır. Yürürlükteki bir kanunun zaman içinde yapılan değişikliklerin de işlendiği son halini görmek için Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı'na bakmak gerekir. Bu Külliyat'a Başbakanlığın internet sayfasından ulaşılabilmektedir.
Kapalı Oturum : Milletvekilleri, bakanlar ve görevi gereği toplantıda bulunması gereken kamu görevlileri dışında kimsenin katılamadığı, tutanakları en az 10 yıl yayımlanmayan ve toplantı içeriğinin devlet sırrı olarak saklandığı Genel Kurul toplantılarıdır.
Karar : TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilmekle yürürlüğe giren ve Cumhurbaşkanının onayına sunulmayan yasama işlemleridir. TBMM içtüzük değişikliği, komisyonlara üye seçimi, yabancı ülkelere asker gönderme gibi kararlar alabilmektedir.
Karar Yetersayısı : Belirli bir yönde karar alabilmek için o yönde kullanılmış olması gereken en az oy sayısıdır. Genel Kurulda oya sunulan konular Anayasa'da, kanunlarda ve İçtüzük'te ayrıca bir hüküm yoksa toplantıya katılan milletvekillerinin salt çoğunluğu ile kararlaştırılır. Bu sayı 139'dan az olamaz.
Kararname : Cumhurbaşkanının onayladığı hükûmet kararı
Karma Komisyon : Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin Başbakanlıktan gelen tezkereleri karara bağlayan ve Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden oluşan komisyondur.
Kâtip Üye : Genel Kurul'da Genel Kurul'a hitaben evrakları okuyan, tutanak özeti, yoklama ve oy sayımı gibi hususlarda görevi olan Başkanlık Divanı üyesidir.
Kesinhesap Kanunu : Bir önceki yılda gerçekleşen bütçe uygulama ve harcamalarını gösteren kanundur.
Koalisyon hükümeti : Birden çok siyasi parti veya grubun ortaklaşa kurduğu hükûmet ve yönetim biçimi, koalisyon, ortak yönetim.
Kod Kanun : Belirli bir alanda yeni baştan düzenleme yapan kanunları ifade eder. Örneğin Vatandaşlık Kanunu bir kod kanun iken, bu Kanun'da değişiklik öngören bir kanun çerçeve kanundur.
Komisyon : Genel Kurul adına inceleme yapmak üzere kurulan ve belirli bir sayıda milletvekilinden oluşan kurullardır. Anayasa, kanunlar ve İçtüzük çerçevesinde kurulan komisyonlar TBMM'nin yasama ve denetim çalışmalarında önemli işlev görürler. Görev süreleri açısından komisyonlar daimi ve geçici olmak üzere ikiye ayrılırlar. Alt kurul.
Komisyon Metni : Komisyonların görüştükleri kanun tasarı ve tekliflerine ilişkin hazırladıkları, komisyonda yapılan değişikliklerin işlenmiş olduğu, Genel Kurul'da görüşmelerin üzerinden yapılacağı tasarı ve teklif maddeleridir. Komisyon metni komisyon raporunun bir bölümünü oluşturur.
Komisyon Raporu : Komisyonların karara bağladıkları işler için düzenle- dikleri raporlardır. Bu raporlarda komisyonun yaptığı düzenlemelere ilişkin gerekçeler ile hükümet temsilcisinin, milletvekillerinin ve diğer katılımcıların görüşmelerde dile getirdikleri lehte ve aleyhteki görüşlere, komisyon üyelerinin imzalarına, muhalefet şerhlerine ve komisyon metnine yer verilir.
Komisyon Uzmanı : Komisyonlara yasama bilgi desteği sunan, komisyon raporlarını yazan kariyer meslek görevlileridir.
Kongre : 1- Çeşitli ülkelerden yöneticilerin, elçilerin, delegelerin katılmasıyla yapılan toplantı. 2- Bir kuruluşun, gündemindeki sorunları, temel konuları konuşmak ve yeni kurullar seçmek üzere belli sürelerle veya gerektikçe yaptığı genel toplantı, kurultay. 3- Amerika Birleşik Devletlerinde Temsilciler Meclisi ile Senato'nun bir aradayken aldıkları ad.
Laiklik : Devlet ile din işlerinin ayrılığı, devletin, din ve vicdan özgürlüğünün gerçekleşmesi bakımından yansız olması, laisizm.
Meclis Araştırması : Meclisin belirli bir konuda bilgi edinmek üzere bir Meclis Araştırması Komisyonu aracılığıyla yapmış olduğu incelemedir.
Meclis Soruşturması : Başbakan veya bakanların görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan'da yargılanmalarını gerektiren bir durum olup olmadığının bir Soruşturma Komisyonu marifetiyle soruşturulmasıdır
Mevzuat : Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük, yönetmelik vb.nin bütünü.
Milletvekili : Anayasaya göre millet meclisine seçimle giren millet temsilcisi, mebus, parlamenter, vekil.
Miting : Gösteri amacıyla veya bir olaya dikkati çekmek için genellikle açık yerlerde yapılan toplantı.
Muhalefet : Demokraside iktidarın dışında olan parti veya partiler
Muhalefet Şerhi : Komisyonca kabul edilen rapor hakkında çekimser veya aykırı görüşe sahip komisyon üyelerince verilen ve komisyon raporuna eklenen yazılı şerhlerdir. Raporun imza sirkülerinde bu üyelerin adlarının altında "çekimser" veya "muhalif" şeklinde ibareler yer alır
Nisap : Yeter sayı.
Olağanüstü Toplantı : TBMM'nin tatil veya ara verme sırasında Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanının çağrısı üzerine yaptığı toplantıdır
Oturum : Bir birleşimin ara ile bölünen kısımlarından her biridir.
Oy : Seçimlerde kişinin herhangi bir aday veya partiye ait yaptığı tercih. Rey
Oy Pusulası : Seçimlerde adaylara veya partilere ait özel şekilleri içeren, üzerine oya ait işaret konulan resmî belge, oy kâğıdı, pusula.
Önerge : Meclis, kongre vb. resmî bir toplantıda, herhangi bir konu veya sorunla ilgili olarak bir öneride bulunmak için üyelerden biri veya birkaçı tarafından başkanlığa verilen, oya sunularak karar verilmesi istenen yazılı kâğıt, takrir.
Özel Gündem : Anayasa ve İçtüzük gereği belli bir sürede sonuçlandırılması gereken konuların görüşülme günleri ile beraber yer aldığı Genel Kurul gündeminin kısmıdır.
Parti : Ortak düşünce ve görüşteki kişilerin oluşturdukları siyasal topluluk, fırka.
Politika : Devletin etkinliklerini amaç, yöntem ve içerik olarak düzenleme ve gerçekleştirme esaslarının bütünü, siyaset.
Protesto : Bir davranışı, bir düşünceyi, bir uygulamayı haksız, yersiz, gereksiz bularak karşı çıkma, kabul etmeme.
Referandum : Halk oylaması, büyük bir topluluğun siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama.
Resmi Gazete : Hükümet tarafından yayımlanan ve yasama, yürütme ve yargı organlarına ilişkin mevzuat, karar ve ilanların yer aldığı süreli yayındır. Kanunların yürürlüğe girerek vatandaşlar için bağlayıcı olması için Resmi Gazete'de yayımlanması gerekir.
Salt Çoğunluk : Belirli bir sayının yarısından fazla olan çoğunluktur. TBMM'nin üye tamsayısının salt çoğunluğu 276'dır.
Seçim : Kanunlar, yönetmelikler uyarınca kanun koymak ve yönetmek için bir veya daha çok aday arasından belli birini veya birkaçını seçme, intihap.
Seçmen : Seçimde oy verme hakkı olan kimse, müntehip.
Sıkıyönetim : Olağanüstü zamanlarda ve durumlarda ülkede güvenliğin sağlanması için ordunun yardımıyla gerçekleştirilen yönetim, örfi idare.
Sıra Sayısı : Komisyon raporlarının yayınlandığı belgenin adıdır. Yasama döneminin başından itibaren komisyonların karara bağlayıp Başkanlığa sundukları raporlar bir sıra sayısı verilerek kitapçık halinde basılır ve milletvekillerine dağılır. Sıra sayısında raporların yanı sıra tasarı ya da teklifin gerekçesi ile metni, tali komisyon raporları ve varsa alt komisyon raporları da yer alır. Meclis araştırması ve soruşturması komisyonlarının raporları da sıra sayısı olarak bastırılır.
Siyaset : Devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş veya anlayış.
Siyasi Parti Grubu : TBMM'de en az 20 milletvekili bulunan siyasi partinin oluşturduğu gruptur. Söz konusu 20 milletvekilinin aynı partiye mensup olması gerekir; bağımsızların veya birden fazla siyasi partiye mensup milletvekillerinin, sayıları 20'ye ulaşsa dahi bir araya gelerek grup kurmaları mümkün değildir. Siyasi parti grupları Başkanlık Divanı'nda ve komisyonlarda üye sayılarının oranlarına göre temsil edilirler ve Meclis'in tüm faaliyetlerine güçleri oranında katılırlar.
Soru Önergesi : Başbakan veya bir bakandan açık ve belli bir konuda bir önergeyle yazılı veya sözlü olarak cevaplandırılmak üzere bilgi istemektir.
Stenograf : TBMM Genel Kurulu'nun açık ve kapalı toplantılarında, komisyonlarda, Başkanlık Divanı toplantılarında, Anayasa Mahkemesi'nin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı duruşmalarda hazır bulunarak konuşulanları steno yöntemiyle yazıya geçiren TBMM personelidir.
Taslak : Bir şeyi, bir sanat veya edebiyat eserini ana çizgileriyle, türlü bölümleriyle belirten ön çalışma, eskiz.
Tatil : TBMM'nin çalışmalarını belli bir süre ertelemesidir. Meclis en fazla 3 ay tatil yapabilir. İçtüzüğe göre Meclis 1 Temmuz'da kendiliğinden tatile girer ve 1 Ekim'de kendiliğinden toplanır. Ancak Danışma Kurulu'nun önerisi üzerine Meclis 1 Temmuz'dan sonrada çalışma kararı alabilir ve tatil tarihini değiştirebilir.
Tekrir-i Müzakere (Yeniden Görüşme) : Genel Kurul'da kanun tasarı veya teklifinin tümünün oylanmasından önce daha önce kabul edilen belli bir maddesinin yeniden görüşülmesidir. Yeniden görüşme önergesi Hükümet veya esas komisyonca bir defaya mahsus olmak üzere istenebilir.
Temel Kanun Görüşmesi : Kapsamlı kanun tasarı ve tekliflerinin 30 maddeyi geçmeyen bölümler halinde, özel bir yöntemle görüşülmesidir. Bu yöntemde maddeler ayrı ayrı görüşülmemekte ve maddeler üzerinde verilen önerge sayısı daha da sınırlandırılmaktadır.
Tezkere : Bir iş için izin verildiğini bildiren resmî kâğıt.
Toplantı Yetersayısı : TBMM Genel Kurulu ile komisyonların toplantıya başlayabilmeleri ve tespiti istendiğinde toplantıyı sürdürebilmeleri için gerekli olan en az milletvekili sayısıdır. Bu sayı Genel Kurul için 184, komisyonlar için üye tamsayısının 1/3'üdür.
Tutanak : Meclis, kurul, mahkeme vb. yerlerde söylenen sözlerin olduğu gibi yazıya geçirilmesi, zabıt, zabıtname.
Tutanak Dergisi : Belirli bir sistem içerisinde kayda alınan ve deşifre edilen Genel Kurul'da yapılan konuşmaların ve okunan evrakların tutanaklarının belirli esaslar dâhilinde düzenlenmesi suretiyle oluşturulan süreli yayındır. Tutanak Dergisi'nde ayrıca, geçen tutanak özeti, Genel Kurul gündemi, gelen kâğıtlar, komisyon raporları (sıra sayıları), yazılı sorular ve cevapları gibi diğer metinler de yer alır.
Tüzük : Herhangi bir kurumun veya kuruluşun tutacağı yolu ve uygulayacağı hükümleri sırasıyla gösteren maddelerin hepsi, nizamname, statü.
Üye Tamsayısı : Anayasa'da belirlenen toplam milletvekili sayısı olup, 550'dir. Çeşitli nedenlerle Meclis üyeliklerinde boşalma olması bu sayıyı değiştirmez.
Vali : Bir ilde devleti temsil eden en yetkili yönetim görevlisi, ilbay.
Vergi : Kamu hizmetlerine harcanmak için hükûmetin, yerel yönetimlerin yasalara göre doğrudan doğruya veya bazı malların fiyatlarının üstüne koyarak dolaylı yoldan herkesten topladığı para.
Veto : Bir yetkinin, bir yasanın, bir kararın yürürlüğe girmesine karşı çıkma hakkı.
Yasa Tasarısı : Hükûmet tarafından hazırlanarak yasalaşması için meclise gönderilen kanun metni, kanun tasarısı, kanun layihası.
Yasama Dokunulmazlığı : Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetlerde bulunmak durumları hariç, seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekilinin Meclis kararı olmadıkça milletvekili olduğu süre içerisinde tutulamaması, sorguya çekilememesi, tutuklanamaması ve yargılanamamasıdır.
Yasama Dönemi : İki milletvekili genel seçimi arasındaki 4 yıllık süredir.
Yasama Sorumsuzluğu : TBMM üyelerinin Meclis çalışmalarında kullandıkları oylardan, sarf ettikleri sözlerden, açıkladıkları düşüncelerinden ve o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclis'çe aksi bir karar alınmadığı sürece bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulmamaları, hukuki ve cezai bir takibata maruz kalmamalarıdır.
Yasama Yılı : 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren süredir.
Yerel Yönetim : İl, belediye veya köy halkının oradaki ortak yerel gereksinimlerini karşılayan ve genel karar organları oradaki halk tarafından seçilen kamu tüzel kişisi, mahallî idare.
