Diplomasi, çok şey söyleyip bir şey anlatmamaktır anlayışından çıkıyor. O soğuk savaş dönemi diplomasisiydi. Şimdilerde Ticaret Kanunu’nun tabiriyle ‘müdebbir tüccar’ özel sektörün çözüm bulan zekasıyla sürüncemede bırakan batıl gelenek yer değiştiriyor.
Diplomasi, silahtan keskindir.
Kelime, kurşundan kalıcıdır.
En iyi çözüm, çözümsüzlüktür, günleri bitti. O diplomasi artık yok. Bundan böyle her çözüm insana hizmettir, ülkeye hizmettir fikri esas.
Adliye, ilmiye, seyfiye. II. Mahmud’tan beri aynı nakarat. Değişen yalnızca kelimeler. Yargı, üniversite, asker. ‘İstemezük’ dünün E Muhtırasıdır. Medrese, Dar’ül fünun oldu, sonra da üniversite. Ne fes, gerilemeyi durdurdu, ne şapka üçüncü dünyalı olmaya mani olabildi. Üniversite demekle hakemli makaleler ardı ardına sıralanmadı. Dünya sıralamasında üniversitelerimiz hangi sırada? Çarık bulamayan millet, ithal şapkayla tanıştı. Sorunun cezalanmadığı yerde basın hürdür.
II. Meşrutiyetten bu yana değişen ne? Yine kelimeler. Adalet, uhuvvet, hürriyet. Tercüme edelim. Hukukun üstünlüğü, kardeşlik ve hürriyet. Kuvvetlinin hukuku ezdiği yerde hukuk bodur çalı gibi kalır.
Komşularla sıfır problem hedefine müstemleke entellektüelimiz gülmüştü. Akıl, kavramakta zorlanınca bazen çareyi gülmekte bulur. Çünkü o aslında entellektüel değil.
Diplomasiyi tarihte kaybeden Türkiye, tekrar keşfiyle, kronik problemlerini hayret verici şekilde çözecektir. Abdülhamid dehasının kurduğu diplomatik muvazeneyi bozmakla I. Dünya harbi mağlubiyetine giden yol döşenmiş oldu.
Kuzey Irak’ı da KKTC gibi himaye etmekle çok şey kazanırız. Ramazan gecelerinde Erbil’in Kürt evlerinde de Musul’un Arap evlerinde de Edirne’nin Türk evlerinde de ışıklar yanar. Birinden diğerine dualar edilir.
Gazze’deki bebek de Erbil’deki bebek de Türkiye’ye getirilip tedavi ediliyorsa bu çok şey demektir, çok şeyin de müjdesidir.
‘Anne Türkler geliyor!’ tarihin bir döneminin korkusu. Bir zaman sonraysa anne Türkler gelmiyor! korkusu yaşanabilir.
Karamsarlık, müzmin illettir. Diplomasideki karamsarlık peşin mağlubiyettir. Söyleyecek sözü olmayan diplomasi, çözemez. Diplomatik dağarcıkta bir düzine çözüm planı olmalı.
Kamulaştırma değil, yerlileştirme, yerlileşme önemli. Adliye, ilmiye, seyfiye, mülkiye, hariciye...kurumlar aslına dönüyor.
Doğumlar sancılı olur.