Tahran'da gençler İngiltere Büyükelçiliği'ni bast?, alt? kişiyi rehin ald?. T?pk? 1979, devrim günlerindeki gibi.

Rusya füze kalkan?n? aç?ktan hedef al?yor, İran da öyle.

Hizbullah-İsrail aras?nda her an çat?şmaya dönüşebilecek at?ş talimleri yap?l?yor.

Arap ülkeleri, Türkiye, ABD ve Avrupal? ülkelerin askeri yetkililerinin İskenderun'da, Ankara'da Suriye'ye askeri müdahale görüşmeleri yapt?ğ? iddia ediliyor.

Libyal? direnişçiler askeri imkanlar?yla birlikte Suriyeli muhaliflerle beraber hareket ediyor. Basra Körfezi'nden K?z?ldeniz'e kadar bütün bölge, Suriye merkezli derin bir krizin içine sürüklendi bile. Suriye krizinin daha ne sürprizlere gebe olduğunu, bütün hesaplar? en ayr?nt?lar?yla yapanlar?n bile öngörebildiğini sanm?yorum.

Öyle görünüyor ki, Suriye cephesi aç?ld?. Aç?ld? ama "Arap Bahar?"n?n ulaşt?ğ? ülkelerden hiç birine benzemiyor. Bölgeyi etkisi alt?na alan f?rt?na, hangi ülkeyi etkisi alt?na alm?şsa o ülkede derin değişimlere yol aç?yor, bizler de her ülkenin özel şartlar?n? ve gelişmelerini tart?ş?yorduk. M?s?r öyleydi, Libya öyleydi, Yemen öyleydi ya da Tunus öyleydi.

F?rt?na Suriye'ye ulaşt?. Bölgenin hemen bütün güçleri ve d?şar?dan bölgeye yoğunlaşan hemen her ülke bu ülkeye yoğunlaşt?ğ? anda şartlar değişti. Bugüne kadar gördüklerimizin d?ş?nda, etkisi çok daha geniş bir durumla karş? karş?yay?z. Suriye ile ilgili her girişim, ülke ölçeğinin çok ötesinde etkilere yol açacak, aç?yor da.

Arap Birliği'nin karar?ndan sonra, asl?nda birkaç ayd?r devam eden ve önceden takvime bağlanm?ş gibi görünen müdahale ad?mlar?n?n her birinden sonra bölgesel etki daha da güç kazan?yor. ABD, İngiltere, Fransa, Türkiye ve Arap ülkeleri Şam yönetimini devirme konusunda karar? çoktan vermişler. Aç?ktan söylemeseler de, "askeri müdahale" dahil bilenen her yöntemin uygulanacağ?n? art?k biliyoruz. BM Güvenlik Konseyi ya da klasik NATO operasyonu d?ş?nda, belki sadece Suriye'ye özgü bir müdahale şekli de denenebilir. Mesela; ABD ve Avrupa'n?n desteğiyle, Arap gücü ile Türk silahl? kuvvetleri müdahalenin öncüsü olabilir. Bölgesel aktörler, ilk kez bölge içi bir gücü iktidardan alma yoluna gidiyorlar sanki.

Ama bölge güçlerinin buna gücü yetmeyebilir. Bu yüzden malum çevrelerin etkin kat?l?m?, başlang?çta olmasa bile sonras?nda zorunlu hale gelecektir. Peki Suriye müdahalesine karş? ç?kacak güçler ne yapar?

Rusya, savaş gemilerini bölgede tutuyor ve bu ülkede bir askeri üs bulunduruyor. Tek uçak gemisini de Suriye aç?klar?na göndereceği söyleniyor. Moskova'dan arka arkaya yap?lan aç?klamalarda, Şam yönetimini savunma konusunda kararl? olduklar? vurgusu yap?l?yor. Suriye tart?şmalar?nda dikkatler Moskova desteğine çevrilmiş durumda. Ancak, bundan önceki deneyimler, Moskova'n?n en son noktada geri ad?m att?ğ?n?, savunduğu ülkeleri yaln?z b?rakt?ğ?n? gösterdi. Ayn? durum Suriye için de söz konusu olabilir.

İran ise kay?ts?z şarts?z Şam yönetimini destekleyecektir. Dün Tahran'da İngiltere Büyükelçiliği'nin işgali, 1979'da Amerikan elçiliğinin ele geçirilip 444 gün elinde tutan öğrencilerin eylemini hat?rlatt?. İngiltere'nin, 14 Kas?m'da ABD ve Kanada'yla birlikte yeni bir yapt?r?m paketi uygulama karar? almas?na öfkelenen Tahran'la Londra aras?ndaki kriz, h?zla İran'?n Suriye tavr?n? belirleyecek bir havaya bürünebilir...

Suriye'nin çözülme ihtimaline karş? İran'?n Irak'la güçlü askeri bağlar kurduğunu, Suriye'nin yerini alacak yeni bir "kalkan" inşa ettiğini söylemeye gerek yok san?r?m. İran-Suriye-Hizbullah eksenine şimdi Irak da ekleniyor. Her ne kadar Şam'? son noktaya kadar savunma kararl?l?ğ?nda olsa da Tahran'?n; kendi krizini yönetemeyecek duruma geldiği anda Suriye konusunda gevşeyeceği hesap ediliyor.

Libya'n?n Suriye muhalefetine silah aktarmas?ndan, Libya ve Suriyeli komutanlar?n görüşmesinden, Bat?l? ülkelerle Arap ülkeleri ve Türkiye'den askeri birimlerin müdahale toplant?lar? yapt?ğ? iddias?na kadar, onlarca gelişme, önümüzdeki günlerde Suriye'de çok ciddi gelişmeler yaşanacağ?n?n habercisi.

Tekrar söyleyelim; karar verilmiş ve nihai uygulama için at?lmas? gereken ad?mlar at?l?yor, belirlenen aşamalar gerçekleşiyor. Dolay?s?yla, son noktada ne olacağ? art?k herkesin malumu.

Suriye olay?, bundan önceki gördüklerimize hiç benzemeyecek. Libya'ya bile benzemeyecek. Akdeniz'den hatta K?z?ldeniz'den Basra Körfezi'ne kadar her kar?ş toprağ? ciddi biçimde etkileyecek. Fay hatlar? belki de yeni k?r?l?yor ya da depremin en şiddetlisiyle yeni karş?laşacağ?z...

Korkumuz Şam'a bombalar?n yağmas?yd? hep.. Müdahaleyi yapacak olanlar bunu istemiyor. Ancak müdahale başlad?ktan sonra kim bunu engelleyebilecek...