Tehcir Yasası 27 Mayıs 1915’te çıkarılan, Osmanlı devletine ihanet edenlerin savaş alanı dışında yerleşimlerin belirleyen kanundur. Bu kanundan yola çıkarak Türklerin 1.5 milyon Ermeni kökenli Osmanlı vatandaşını, planlı ve de programlı bir biçimde kesip doğradığı iddiası, Nazilerin İkinci Dünya Savaşı yıllarında gerçekleştirdikleri soykırıma batının ortak arama çabasından öte kolay kolay açıklanamaz . Örneğin Tessa Hoffman adlı Alman resmi çevrelerine yakın bir yazar, Birinci Dünya Savaşı’nda Trabzon’da Ermeniler için gaz odası yapıldığını bile öne sürüyor, ülkesinin gerçekleştirdiği soykırıma ve de Auschwitz’le Dachau gibi ölüm kamplarına ortak arama çabalarını saçmalama boyutuna çekerek. Soralım Hoffman’a, 1914-15 Trabzon’unda hangi para ve teknolojiyle bu iş yapılacaktı? Osmanlı başkentinde ve en çağdaş kolordularda bile, bırakın gaz odasını falan, bitlenmeyi yok edecek etüv makinesi bile yoktu! (Popüler Tarih-Temmuz 2003-İlber Ortaylı)

Şimdi gelelim Karakin Pastırmacıyan’a. Bu muhterem, 26 Ağustos 1896’da yanında 26 Taşnak teröristiyle Galata’daki Osmanlı Bankası’nı basmış. Bunun üzerine Ermenilerle Müslümanlar birbirine girmiş İstanbul’da; 120 asker ölmüş, 25 asker yaralanmış. Sivillerden kaç kişinin öldüğü belli değil. Pastırmacıyan Birinci Dünya Savaşı’nda Rusya’ya kaçarak Osmanlı’ya savaş açmış. Tiflis’teki Ermeni Bürosu aracılığıyla yayınlattığı bildiri şöyledir: Ermeniler dünyanın dört bir yanından gelip Rus saflarına katılıyor. Rus Bayrağı İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında dalgalanacak. Gün gelecek Anadolu’da tek Müslüman Türk kalmayacak!

İşin ilginç yanı ise Karakin Efendi’nin 1908 ve 1912 yıllarında Erzurum’dan Osmanlı Meclisi’ne mebus seçilmesidir. Daha da ilginç olanı, Karakin’in öz kardeşi Vahan Pastırmacıyan! Tuğgeneral Ziya Yergök’ün anılarına bir göz atalım: Sarıkamış’ta Ruslara karşı savaşan 83. Alayın “atılgan, de
ğerli subaylarından biri de Erzurumlu Asteğmen Pastırmacıyan Vahan’dı. Köprüköy Savaşı’nda bacağından vurulmuştu.” Yani Osmanlı Ermenilerinin tümü düşmanla işbirliğine soyunup ihanetten yöne çark etmemiştir. Çanakkale’de de Ermeni kökenli Osmanlı subayları vardır vatanı savunan, nasıl Armen Garo adıyla bilinen Karakin Pastırmacıyan’ın yönettiği , sadece Erzurum köylerinde bin 200 Müslüman Türk ve Kürt vatandaşı katleden Tero-Çeho çeteleri varsa. Pastırmacıyan Osmanlı 3. Ordusundaki bütün Ermenileri de yanına çekerek 1915’te Van’ı işgal etti. Yakup Cemil, Pastırmacıyan’ı vurmak için yola çıkmak istediyse de İttihatçılar Ruslar’dan çekinerek engel oldu. Dahası Taşnak Partisi’nin İttihatçılarla işbirliği içinde olduğu dönemleri de unutmamak gerek, nasıl Hınçakların Hürriyet ve İtilaf Fırkası’yla ortaklık kurduğunu unutmayacaksak. Erzincan Mutasarrıfı Eşref Bey anılarında Kemahlı, Teşkilatı Mahsusa’nın has adamlarından sayılan “efsane kahraman Aziz Ağa’nın” Kerakin Pastırmacıyan’ı tek kurşunla vurup öldürdüğünü yazar. Başka kaynaklarsa adamın toplam dört yıl ömürlü, ilk bağımsız Ermeni Cumhuriyeti’nin Washington Büyükelçisi olduğunu 1923’te Cenevre’de öldüğünü belirtir.

Her neyse, bir yanda Karakin Pastırmacıyan adlı bir hain öte yanda Vahan Pastırmacıyan adlı bir yiğit. Bu öykü aslında Anadolu’daki Ermeniler’in ağlatısını da yansıtır. İstanbul’da, Anadolu’da siyasete hiç bulaşmayan, işinde gücünde, Müslüman komşularıyla çok iyi ilişkiler sürdüren 100 binlerce Ermeni’nin varlığına göz yummayı bize belleten, bugün artık az biraz da olsa sorgulamaya başladığımız resmi tarihimizdir. Siyah-beyaz genellemelerin ötesine bakmak, bir yüz yıl ötesinin ara renklerini seçmek zorundayız aradığımız toplumsal barış ve huzursa eğer.

(Kaynak: Yasemin Çongar/Rober Koptaş Nisan 2006 Milliyet)