Prof. Dr. Namık Açıkgöz

Prof. Dr. Namık Açıkgöz

Kara lastikli gündem

Kara lastikli gündem

Önce  oğlunun ölümü oturmuştu yüreğimize, sonra lastik ayakkabısı... 

Ermenek’te, oğlu maden kazasında ölen Recep amcanın, cenaze namazı görüntüsündeki lastik ayakkabısı da, önce yüreğimize oturdu, sonra gündemimize...

Recep amcanın oğlu maden kazasında vefat etmeseydi, rahat köşesinde oturan entel-dantel aydıncıklarımız, ne Recep amcayı görecekti, ne de lastik ayakkabısını.

Medyada, Recep amcanın lastik ayakkabısını dillerine dolayanlara şöööyle bir baktım.  Hiç biri o ayakkabıyı giymemiş türdendi.

Ben o ayakkabı ile büyüdüm... Lise birinci sınıfa kadar, yani 15 yaşıma kadar o ayakkabıyı giydim. Naylon ayakkabı ve bez ayakkabı da giydim. İlk meşin ayakkabım lise birde oldu.  

Çocukluklarını nalınla (Yanlış okumadınız; tahta nalınla... Şimdi sadece camilerde abdest alırken kullandığımız nalınla) geçiren ağabeylerim ve ablam, lastik ayakkabıya geçince, âdetâ çağ atlamışlar. yaşamışlar. 50’li yıllar yani. Tek partili millî şef döneminde, dağda bayırda, tarlada bağda tahta nalınla geçen hayat, lastik ayakkabıya geçilince müreffeh bir hayata dönüşmüş. Büyüklerim, yüzlerinde tatlı bir hüzünle anlatırdı lastik ayakkabı konforunu. 

Yıllar sonra, 60’lı yılların başında ben yaşadım kara lastik ayakkabı konforunu. Sandalet tipi naylon ayakkabıdan lastik ayakkabıya geçiş, bizim gibi çocuklar için büyük bir devrimdi. Yazın yaksa, kışın dondursa da, naylon ayakkabı ve nalından bin kat daha konforluydu kara lastik. Hele bazıları vardı ki, içi astarlı... Onlar, daha konforlu idi tabii. Fakir-fukara astarsızdan alır; biraz hallice olanlar astarlılarından alırdı.

O değil eli, ayağı öpülesi Recep amca, millî şef döneminin takunyasını da bilir mutlaka. O da taa Ermenek’te, Demokrat Parti devrinde,  o kara lastiğe, “Ermenek lastiği”ne  geçerken hayatı değişmişti. Recep amcanın hayatı değişmiş ama o günlerde donup kalmıştı. Dünya değişmiş; yamalı ayakkabı, yamalı çorap, yamalı elbise devri kapanmış, meşin ayakkabı ve hatta pahalı spor ayakkabı markalarının hakim olduğu bir çağ başlamıştı ama Recep amca bu çağdan habersizdi.

Bugün, Recep amcanın ayakkabısı üzerinden muhalefet yapmaya kalkanlar, Recep amcanın ve bütün Recep amcaların karşısında, hepimizin suçlu olduğunu bilmeliler. İlk taşı hiç günah işlememiş olan atmalı ama bakıyorum da taş atanların kendilerine veya çocuklarına aldıkları bir marka ayakkabıya verdikleri para ile Recep amca hayatı boyunca giyeceği lastik ayakkabıyı alır.

Çarık devrinden takunya devrine gerileyen bu millet, çok ucuza lastik ayakkabı giymiştir ama asla onurunu ucuzlatmamıştır. Darbelere ve bürokratik vesayetlere rağmen, ayağında kara lastiği, başında sarığı veya kasketiyle, şerefli bir duruş sergilemiştir hep.

Recep amcanın o delik ayakkabılarını alıp müzeye koymalıyız ve altına “Millî şef dönemi takunyasından lastik ayakkabı devrine geçerek çağ atlayan Anadolu köylüsünün gururlu tavrının numûnesi lastik ayakkabı” diye yazmalıyız.  

“Cislavet/cızlavet”,  “Ankara pabucu” veya “Ermenek pabucu” diye bilinen kara lastik, sadece bir ayakkabı değil, milyonlarca insanın konforu ve o milyonlarca insan için, takunya devrinden ayakkabı devrine geçişe eşit bir anlam taşır. 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Prof. Dr. Namık Açıkgöz Arşivi