Film içi­ne gö­ze ve duy­gu­la­ra hi­tap edi­le­cek şe­kil­de ko­nu­lan ürün, eş­ya ve­ya mar­ka­la­rın tek­nik ta­nı­mı "Ürün Yer­leş­tir­me"dir. Da­ha iyi bir ad bu­la­ma­dık...

Rek­lam­dan far­kı, rek­lam ku­şa­ğın­da ol­ma­ma­sı­dır. Me­se­la ge­çen yıl al­dı­ğım bir not­ta, 2014 yı­lı­nın ilk çey­re­ğin­de en çok ürün yer­leş­tir­me­le­ri sı­ra­sıy­la 4,5 saa­ti ge­çen sü­rey­le Ka­nal D, 2,7 sa­at ile Star Tv ve 2.1 sa­at ile STV ol­muş­tu.

En son Cem Yıl­maz'ın "Pek Ya­kın­da" fil­miy­le iş su­lan­dı­rıl­ma nok­ta­sı­na gel­di. Ta­raf­lar mem­nun­sa, se­yir­ci de ses çı­kar­mı­yor­sa bi­zi pek il­gi­len­dir­mez.

Bu iş bi­ze mah­sus de­ğil. Ame­ri­ka'da "Brand­ca­me­o Pro­duct Pla­ce­ment Awards" ya­ni Ürün Yer­leş­tir­me Ödül­le­ri ve­ri­li­yor. 

2014 yı­lı için ve­ri­len ödül­le­ri ve di­zi­ler­de­ki ör­nek­le­ri­ni in­ce­le­dim. Ço­ğu al­kol­lü ürün­le­re ait. Ürün yer­leş­tir­menin il­la mar­ka­ya bağ­lı ol­ma­sı ge­rek­mi­yor. Saç­ma sa­pan şey­le­ri de film ve di­zi­ler içi­ne ko­yar­sa­nız, za­man­la ka­nık­sa­nır ha­le ge­lir. Me­se­la Ame­ri­kan film­le­rin­de sa­rım­sak ye­mek böy­le bir ­şey.

Re­ka­be­tin bo­yut­la­rı­nın sos­yo­lo­jik so­nuç­la­rı da olu­yor ma­ale­sef. 

Ko­nu­ya ba­kış açı­mız, di­zi­le­ri­miz­de­ki du­rum ve bu­nu na­sıl da­ha fay­da­lı ha­le ge­ti­re­bi­le­ce­ği­miz nok­ta­sın­da­dır. 

Ma­lum, ulus­la­ra­ra­sı pa­za­ra açıl­dı­ğı ilk gün­ler­de bö­lüm ba­şı­na 35 ila 50 do­lar fi­yat bi­çi­len Türk di­zi­le­ri­nin sa­tış fi­yat­la­rı bu­gün, 500 do­lar ile 200 bin do­lar ara­sın­da de­ği­şi­yor. 

Son dö­nem­de Su­ri­ye ve Or­ta­do­ğu'da­ki olay­lar se­be­biy­le azal­mış ol­sa da; 2013 yı­lı so­nu iti­ba­riy­le Tür­ki­ye'nin yıl­lık di­zi ih­ra­ca­tı ise top­lam­da 150 mil­yon do­la­rı aşa­rak son on yıl­da 15 kat art­tı.

Türk di­zi sek­tö­rün­de 70'in üze­rin­de di­zi film 54 ül­ke­ye ih­raç edi­lir­ken, 2013'te ilk kez Uk­ray­na, Pa­kis­tan, Rus­ya ve Çin pa­za­rı­na gi­ril­di. 'Gü­müş' di­zi­si­nin fi­nal bö­lü­mü sa­de­ce Or­ta­do­ğu 'da 84 mil­yon ki­şi ta­ra­fın­dan iz­len­di.

Di­zi ih­ra­ca­tı­nı elin­de bu­lun­du­ran Fı­rat Gül­gen'le de da­ha ön­ce ko­nu­yu gö­rüş­müş­tüm. Di­zi ih­ra­ca­tın­da Holl­ywo­od'dan son­ra ikin­ci sı­ra­da olan Tür­ki­ye'nin bu ko­nu­da da­ha et­kin ola­bil­me­si için ba­zı dü­zen­le­me­ler yap­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yor. Gül­gen, Gü­ney Ko­re'nin bu alan­da bü­yük ata­ğı ol­du­ğu­nu ve dik­kat edil­me­si ge­re­ken bir ül­ke ol­du­ğu­nu ha­tır­la­tı­yor.

Ürün Yer­leş­tir­me bir kav­ram ola­rak hem uy­gu­la­ma­la­ra hem ha­ya­tı­mı­za gir­di. Eko­no­mi Ba­ka­nı Ni­hat Zey­bek­ci ile tam da se­çim ön­ce­si ko­nu­yu ko­nuş­muş­tuk. 'Kül­tür Coğ­raf­ya­sı' ta­nı­mı­nın eko­no­miy­le iliş­ki­si­ni ilk Ni­hat Zey­bek­ci'den duy­dum.

İh­raç et­ti­ği­miz di­zi film­ler­de yer­li mar­ka­lar ta­nı­tı­la­cak­tı. İl­ginç bir ko­nu; RTÜK'ü il­gi­len­di­ren ta­raf­la­rı var, film ya­pım­cı­la­rı­nın dik­kat et­me­si ge­re­ken nok­ta­lar bu­lu­nu­yor ve mar­ka­la­rın se­çi­mi önem­li. Ha­liy­le ih­ra­cat teş­vik sis­te­min­de de ye­ni dü­zen­le­me­ler ge­rek­ti­ren önem­li bir du­rum.

Zey­bek­ci'nin re­fe­rans nok­ta­sı, Holl­ywo­od film­le­ri ol­du. Baş­ba­kan­lık Ka­mu Dip­lo­ma­si­si Ko­or­di­na­tör­lü­ğü de di­zi ih­ra­ca­tı­na ay­rı bir önem gös­te­ri­yor.

Evet, mar­ka ve ürün­le­ri tü­ke­ti­ci­nin gö­zü­ne sok­ma­dan ken­di­mi­zi an­la­ta­cak bir ma­kul ya­pı ku­rul­ma­lı­dır. 

İn­sa­lar film ve di­zi­le­ri gü­nün yor­gun­lu­ğu­nu atar­ken, il­ginç bir hi­ka­ye­nin içi­ne gi­re­rek at­lat­mak is­ti­yor­lar. Hi­ka­ye­den kop­ma­dan ürün yer­leş­tir­me ile sa­de­ce ti­ca­ri bir fa­ali­yet de­ğil bü­tün kül­tür coğ­raf­ya­sı­na eriş­me fır­sa­tı ya­ka­la­mış olu­ruz. 

Eğer ve­re­bi­le­cek bir hi­ka­ye­niz yok­sa, rek­la­mın da ka­lı­cı so­nuç do­ğu­ra­ca­ğı­nı san­mı­yo­rum. İl­la "Ürün Yer­leş­tir­me Ödül­le­ri" ver­me­miz ge­rek­mi­yor ama ih­raç ede­ce­ği­miz di­zi ve film­ler­de ürün yer­leş­tir­me­yi na­sıl kul­la­na­ca­ğı­mı­zı tar­tış­mak­ta fay­da var­dır.