Allah-u Teâlâ “Benim yarattığım gibi yaratmaya kalkandan daha zalim kim olabilir.” buyuruyor. Bu yüzden insan ve hayvan figürü çizmek haramdır.

İn­san ve hay­van fi­gü­rü çiz­mek ca­iz de­ğil. Fo­toğ­raf ile bu me­se­le fark­lı­dır. Çi­zim olur­sa çok teh­li­ke­li­dir. Hey­kel­tı­raş­lık gi­bi­dir, tas­vi­re gi­rer. Al­lah-u Teâ­lâ ya­rın ahi­ret­te on­la­rı önü­ne ge­ti­rir, “Bu çiz­di­ği­ni­ze ha­yat ve­rin ba­ka­lım” (Bu­hâ­rî, Li­bâs:90, no:5612, 5/2221) di­ye ku­lu­nu zor­lar. Kul da ona ha­yat ve­re­me­ye­ce­ği için çok bü­yük aza­ba dü­şer. Ha­dis-i şe­rif Bu­ha­ri­’de­dir. “Be­nim ya­rat­tı­ğım gi­bi ya­rat­ma­ya kal­kan­dan da­ha za­lim kim ola­bi­lir.” 

Bu hey­kel­tı­raş­lar hak­kın­da­dır ve bu gi­bi can­lı­la­rı çi­zim ya­pan­lar için­dir. 

MAN­ZA­RA Çİ­Zİ­LE­Bİ­LİR

Ama man­za­ra, taş, top­rak bun­lar ca­iz­dir. Hay­van, ör­dek, kuş gi­bi can­lı­la­rı ya­şa­ya­cak hal­de çi­zer­se ya­ni ka­fa­sı, gö­zü her şe­yi bel­li şe­kil­de çi­zer­se bu ha­ram­dır ve ca­iz de­ğil­dir. Kı­ya­met gü­nü en bü­yük azap bir pey­gam­be­ri öl­dü­ren kâ­fir­le­re­dir. 

Son­ra pey­gam­be­rin öl­dür­me­si­nin na­sip ol­du­ğu bü­yük azı­lı kâ­fir­le­re. Bir pey­gam­be­re na­sip ol­muş öl­dü­rül­me­si de­mek ki ne bü­yük ga­vur.  Son­ra­sın­da ise şe­kil çi­zen, tas­vir ya­pan hey­kel­tı­raş­la­ra­dır. (Ta­be­râ­nî, el-Mu­‘ce­mü­’l-Ke­bîr, no:10515, 10/216) Ha­dis-i şe­rif­ler sa­hih­tir. An­cak fo­toğ­raf çek­mek bu­na gir­mez. 

FO­TOĞ­RAF ÇEK­MEK CA­İZ­DİR

Çün­kü fo­toğ­raf göl­ge­nin hap­si gi­bi­dir. Bir in­san ay­na­nın kar­şı­sın­da 20 da­ki­ka dur­sa ca­iz. “21 da­ki­ka dur­ma­sı ca­iz de­ğil” de­nir mi? Den­mez! İs­ter­se 10 sa­at ay­na­nın kar­şı­sın­da dur­sun. 

Fo­toğ­raf­ta bu­nun gi­bi­dir. Çek­tik­ten son­ra yıl­la­nı­yor, du­ru­yor. Göl­ge­yi hap­set­mek, göl­ge­yi dur­dur­mak ka­bi­lin­den­dir. Bun­dan do­la­yı ona ha­ram di­ye­me­yiz. Can­lı fi­gü­rü çiz­mek ise ca­iz de­ğil­dir. Ama ya­şa­ya­ma­ya­cak şe­kil­diy­se me­se­la ka­fa­sı yok­sa çiz­di­ği can­lı­nın, ona tam bir can­lı çiz­mek ka­dar ha­ram di­ye­me­yiz. On­lar fark­lı de­ğer­len­di­ri­le­bi­lir. 

YOLA ÇIKARKEN YAPILACAKLAR

Kişinin memleketinden ayrılırken yapması müstehab olan bâzı vazîfeler vardır. 

1) Âilesi, akrabası, arkadaşları ve komşularıyla vedâlaşması ve onları Allah-u Teâlâ’ya emânet etmesi müstehab kabul edilmiştir. Nitekim Ebû Hureyre (Radıyallâhu Anh)dan rivayete göre Rasûlüllâh (Sal­lâllâhu Aleyhi ve Sellem): “Her kim yolculuğa çıkmak isterse, geride bıraktıklarına: ‘Ben Kendisine emânet edilen şeyler zâyî olmayan Allâh’a sizi de emânet ediyorum’ desin” buyurmuştur. (Nevevî, el-Ezkâr, no:609; İbnü Allân, el-Fütûhâtü’r-rabbâniyye, 5/115-116; İbnü’s-Sünnî, no:505, sh:453)

YOLCULUĞA ÇIKAN DUA İSTEMELİ

2) Yolculuğa çıkmak isteyenin arkadaşlarına duâ etmesi ve onlardan duâ istemesi müstehabdır. Nitekim Ebû Hureyre (Radıyallâhu Anh)dan rivayet edilen bir hadîs-i şerifte Rasûlüllâh (Sallâllâhu Aleyhi ve Sel­lem) şöyle buyurmuştur: “Sizin biriniz yolculuk murâd ettiği zaman kardeşleriyle vedâlaşsın, şüphesiz ki Allâh onların duâsına hayır yerleştiricidir.” (Nevevî, el-Ezkâr, no: 610) 

3) Yolcu uğurlayanın ise Rasûlüllâh (Sal­lâllâhu Aleyhi ve Sellem)in uğurlama duâsı olan: “Dînini(n bazı vazifelerini yolculuğun zorlukları nedeniyle ihmâl etmemen için), emânetlerin (olan âileni, malını ve sen)i ve amellerinin sonlarını (n güzel netîcelenmesi için yapacaklarını) Allâh’a emânet ederim” duâsını okuması sünnettir. (Tirmizî, Ebû Dâvûd, Nesâî, Hâkim, İbnü Hibbân, Mübârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, no:3506, Nevevî, el-Ezkâr, no:613) 

(Ahmet Mahmut Ünlü, Sefer Duaları, sh:24,25,26)

KADININ SAÇINI TIRAŞ ETMESi

Hanefî ve Malikîlere göre, zaruret olmadıkça kadının saçını tıraş etmesi caiz değildir. Nitekim Ebu Musa (Radıyallâhu Anh)ın oğlu Ebu Bürde (Radıyallâhu Anh) şöyle anlattı: “Bir kere babam Ebu Musa şiddetli bir hastalığa tutuldu, bu sırada başı ailesinden bir kadının kucağında olduğu halde bayılmıştı. 

Bunun üzerine kadın ağlamaya başladı, fakat Ebu Musa (Radıyallâhu Anh) kadına bir şey demeye güç bulamadı, ayılınca şöyle dedi: ‘Rasûlüllâh (Sal­lâllâhu Aleyhi ve Sellem)in berî olduğu (hoşlanmayıp uzak bulunduğu) kimselerden ben de uzağımdır. Şüphesiz Rasûlüllâh (Sal­lâllâhu Aleyhi ve Sellem) (musibet zamanında) bağıran, saçını tıraş eden ve elbisesini yırtan kadınlardan uzak olmuştur.’” 

(Buhârî, Cenâiz:36, no:1234, 1/436; Müslim, Îmân:4, no:104, 1/100)

UZUV KESMEK GİBİ

Hazreti Ali (Radıyallâhu Anh)dan rivayet edildiğine göre “Rasûlüllâh (Sal­lâllâhu Aleyhi ve Sellem) kadının saçını tıraş etmesini nehyetmiştir.” 

(Tirmizî, Hacc:75, no: 914, 3/257)

Bu hadis-i şerifin şerhinde, Aliyyü’l-Karî (Rahimehullâh) buyurmuştur ki: “Kadınların saç örgüleri, erkeklerin sakalları gibi süs olup, güzellik verdiğinden bu ziyneti yok etmek haram edilmiştir. Tabi ki bu hadis-i şerifte mefhum (mana) yoluyla erkeğin saçını usturaya vurmasının caiz olduğu anlaşılmaktadır.”

İmam-ı Hasen (Rahimehullâh) buyurmuştur ki: “Kadının saçını tıraş etmesi müsle (bir uzuv kesmek) kabul edildiğinden haramdır.”

“İbni Abidîn” ile “el-Eşbâh ve’n-Nezâir” isimli Hanefi fıkıhlarında zikredildiği üzere kadının bir özründen dolayı saçını tıraş etmesinde Hanefî ve Hanbelî ulemasına göre bir beis yoktur. (İbnü Nüceym, el-Eşbâh ve’n-Nezâir, sh:384) 

ZARURETSİZ OLMAMALI

“el-Fetâve’l-Hâniye”de zikredildiğine göre, Ebu Abdullah (Rahimehullâh)a, saçına bakmaktan aciz olduğu için saçında bit oluşan kadının hâli sorulduğunda: “Zaruret olduğu için bu kadının saçını tıraş etmesinde bir beis olmamasını umarım.” diye cevap vermiştir. (Hindiye’nin hâmişinde el-Fetâve’l-Hâniye, 3/409)

“el-Mezâhibü’l-Erba‘a”da zikredildiğine göre, bir kadının kocası izin verse de zaruretsiz olarak saçını tıraş etmesi haramdır.  

Zira erkeğin kadına benzemesi helâl olmadığı gibi, kadının da erkeğe benzemesi helâl olmaz. Erkeğin sakalını tıraş etmesi de bu yüzden haram olmuştur. 

(el-Mezâhibü’l-Erba‘a, 2/51)