Me­xi­co City'de, yük­sek du­var­lar, tel ör­gü­ler ve ka­me­ra­lar ile çev­ril­miş bir si­te. Ka­me­ra­lar­dan bi­ri­si arı­za­la­nın­ca üç fa­kir genç, tel ör­gü­le­ri aşa­rak si­te­ye, hır­sız­lı­ğa gi­rer. Si­te sa­kin­le­ri, gü­ven­lik­le­ri­ni teh­dit eden bu genç­ler için ken­di adâ­let­le­ri­ni, ken­di kâ­nûn­la­rı­nı uy­gu­la­mak adı­na si­te için­de sü­rek avı­na çı­kar­lar.

2007 ya­pı­mı La Zo­na (Ya­sak Böl­ge) fil­mi­nin ko­nu­su böy­le. Sı­nıf ay­rı­mı­nın me­kân­la­ra yan­sı­ma­sı­nı ve gü­ven­lik­li si­te ta­bu­su­nu eleş­ti­ren bir film.

“Yük­sek du­var­lar, tel ör­gü­ler ve ka­me­ra­lar ile çev­ril­mi­ş” ifâ­de­si ya­ban­cı gel­me­di sa­nı­rım. Teh­li­ke­le­re kar­şı her tür­lü ted­bi­rin alın­dı­ğı “yüz­de yüz gü­ven­lik­li­” si­te ha­yât­la­rı­na alış­tık ar­tık. Her yer­de, "kor­ku mî­mâ­ri­si"nin or­ta­ya çı­kar­dı­ğı min­ya­tür şe­hir dev­let­le­ri yük­se­li­yor. Or­ta­ça­ğ’­da­ki şe­hir dev­let­le­ri, düş­man­lar için sur­lar­la çev­ri­liy­di. Za­mâ­nı­mız­da ise ay­nı şe­hir­de ya­şa­yan ge­lir dü­ze­yi dü­şük in­san­la­ra kar­şı sur­lar yük­se­li­yor.  

Me­se­le­nin ve­hâ­me­ti­ni da­ha iyi an­la­ta­bil­mek için İs­tan­bul'da­ki Ke­mer Co­untry bül­te­nin­de yer al­mış şu cüm­le­yi dik­ka­ti­ni­ze su­nu­yo­rum. “Ke­mer Co­unt­ry’­yi, şe­hir­den ge­le­bi­le­cek her­han­gi bir is­ti­lâ ola­sı­lı­ğı­na kar­şı ko­ru­mak için eli­miz­den ge­le­ni yap­ma­lı­yız.” Şe­hir­den ka­sıt, İs­tan­bul.

Bir ve­sî­le ile git­ti­ğim yüz­de yüz gü­ven­lik­li bir si­te­de, üç gü­ven­lik aşa­ma­sın­dan son­ra gi­de­ce­ğim dâ­ire­ye ulaş­mış­tım. Si­te, Üm­ra­ni­ye­’de. Ke­mer Co­unt­ry’­nin na­sıl ol­du­ğu­nu ta­hay­yül ede­mi­yo­rum. 

Bur­ger Kin­g’­den ne­re­le­re gel­dik. Su­ri­ye­li ço­cu­ğun dö­vül­dü­ğü Bur­ger King, Şi­ri­nev­le­r’­de, çok il­ginç bir yer­de. Az öte­sin­de bir üst ge­çit var. Bu üst ge­çit, gü­ven­lik­li ha­yât­lar ile gü­ven­lik­siz ha­yât­la­rı bir­bi­ri­ne bağ­lı­yor. Bir ta­raf Şi­ri­nev­ler; di­ğer ta­raf Ata­köy. Eğer bu hâ­di­se Ata­köy ta­ra­fın­da, yâ­ni ste­ril si­te­le­rin ol­du­ğu ta­raf­ta ol­say­dı, kim­se­nin ha­be­ri ol­maz­dı emin olun. Zâ­ten, Su­ri­ye­li ço­cuk da o ta­ra­fa ge­çip do­la­şa­maz. Ha­di içe­ri­ye sız­dı di­ye­lim, ce­zâ­sı ve­ril­di­ğin­de, sos­yal med­ya­ya düş­mez­di. Köp­rü­nün di­ğer ta­ra­fın­da, “ön­ce gü­ven­li­k” de­me­yen bi­ri­le­ri var ol­du­ğu için bu hâ­di­se­yi duy­duk. Gü­ven­lik ta­bu­su ora­la­rı da yüz­de yüz esir al­dı­ğın­da ne ola­cak bi­le­mem. 

Abart­tı­ğı­mı dü­şü­nü­yor­sa­nız bir ör­nek ve­re­yim. So­ka­ğı­mı­zın kar­şı­sın­da, me­mur loj­man­la­rı var. Gü­ven­lik gâ­yet iyi. Bir­kaç se­ne ev­vel, bu loj­ma­nın ço­cuk­la­rı ile ka­ğıt top­la­yan bir ço­cuk ara­sın­da kal­dım. Si­te dı­şı­na çı­kan ço­cuk­lar, ken­di hâ­lin­de kâ­ğıt top­la­yan ço­cu­ğa ha­kâ­ret edip taş­la­mış­lar. Ço­cuk si­nir­len­miş ve eli­ne kı­rık bir şi­şe ala­rak bun­la­rı ko­va­la­ma­ya baş­la­mış. Ben bu ko­va­la­ma­ca­ya rast gel­dim. Ço­cu­ğu ik­nâ ede­rek şi­şe­yi bı­rak­tır­dım. Az ev­vel kor­kuy­la ka­çı­şan ço­cuk­lar ise gü­ven­li böl­ge­den söz­lü tâ­ciz­le­ri­ne de­vâm edi­yor­lar­dı. Yol­dan ge­çen bir ha­nım da ba­na des­tek ol­du ve si­te­ril ço­cuk­la­rı azar­la­yıp sus­tur­du. 

Si­zi te­min ede­rim, eğer loj­ma­nın ço­cuk­la­rı­na “Ha­di ço­cuk­lar, bu bö­ce­ği eze­lim.” de­sem, bu­nu zevk­le ya­pa­cak hâl­dey­di­ler. Ken­di­le­ri­ne zer­re ka­dar ben­ze­me­yen ço­cu­ğa, pis bir bö­ce­ğe ba­kar gi­bi ba­kı­yor­lar­dı. Bu kor­kunç ya­ra­tı­ğın(!), bu sal­dı­rı­yı ha­ket­ti­ği­ne ina­nı­yor­lar­dı. Çün­kü ço­cuk­ca­ğı­zın çok se­fil bir gö­rün­tü­sü var­dı. Ay­lar­dır ban­yo yap­ma­mış gi­bi kir­liy­di. Üs­tü ba­şı yır­tık­tı. Muh­te­me­len ti­ner de çek­miş ola­bi­lir­di.

Dik­ka­ti­ni­zi çe­ke­rim, kâ­ğıt top­la­yan ço­cuk her­han­gi bir gü­ven­lik ih­lâ­li yap­ma­mış­tı. Sâ­de­ce, ken­di sı­nır­la­rı­nın dı­şı­na ta­şan ste­ril ço­cuk­la­rın göz zev­ki­ni boz­muş­tu. Pa­ta­tes kı­zart­ma­la­rı­nı çal­ma­ya kalk­sa kim­bi­lir ne­ler olur.

Bir nok­ta­yı özel­lik­le be­lirt­mek is­ti­yo­rum. Bu me­se­le, he­pi­mi­zin or­tak me­se­le­si. Yâ­ni, CHP’­li­ler si­te­de otu­ru­yor da Ak Par­ti­li­ler ma­hal­le­de de­ğil ya da ter­si. Halk­dan ko­pan ve­ya sı­nıf at­la­yan her­kes gü­ven­lik der­di­ne dü­şü­yor. Bu­nun dî­ni, imâ­nı, par­ti­si yok.

(*) Si­te­ril Ha­yat­lar, Kök­sal Al­ve­r’­in He­ce Ya­yın­la­rı­’n­dan çı­kan ki­ta­bı. Oku­yun de­rim.