M. Şevket Eygi

M. Şevket Eygi

Sünnî Şiî Savaşları

Sünnî Şiî Savaşları

EHL-İ SÜN­NET ile Şi­a’­nın ne di­nen ne si­ya­se­ten, an­la­şıp bir­le­şe­me­ye­ce­ği ta­rih­ten de bel­li­dir, gü­nü­müz­de­ki ha­di­se­ler­den de...     Sün­ni­lik ve Şiî­lik kül­tü­rü­ne va­kıf,     rea­list kim­se­ler bu acı ger­çe­ği gö­rür ve ka­bul eder.

Şi­î İra­n’­ın Su­ri­ye­’de, Ye­me­n’­de, Ira­k’­ta yap­tık­la­rı­na ba­kar­sa­nız de­di­ği­mi an­lar­sı­nız.

Ehl-i Sün­net di­nî ağır­lık­lı­dır, Şi­a si­ya­sî­…  İki­si­nin di­nî ko­nu­lar­da bir­leş­me­si, an­laş­ma­sı, ih­ti­laf­la­rı gi­der­me­si müm­kün ola­mı­yor.

Ya­pı­la­cak şey, di­nî ve si­ya­sî an­laş­ma de­ğil, ateş kes ve mü­ta­re­ke im­za­la­mak­tır. Bu da ya­pı­la­mı­yor.

Halk yı­ğın­la­rı, ke­lam il­mi­ni, mez­hep­ler ta­ri­hi­ni bil­me­di­ği için on­la­ra  ne Ehl-i Sün­ne­ti, ne de Şia­yı doğ­ru dü­rüst an­lat­mak müm­kün de­ğil­dir.

Ehl-i Sün­net ilk üç râ­şid Ha­li­fe­yi se­ver sa­yar, isim­le­ri­ni ca­mi­le­re asar.  Bu râ­şid Ha­li­fe­le­ri tek­fir eden­le­rin, on­la­ra mü­na­fık di­yen­le­rin, on­la­rın Re­su­lul­lah Efen­di­mi­ze  (Sa­lat ve se­lam ol­sun ona) hı­ya­net it­ti­ği­ni id­di­a eden­le­rin kâ­fir ola­ca­ğı­nı söy­ler.         Şii­ler on­la­rı hiç mi hiç sev­mez.  Bir Şi­î Ebu­be­kir, Ömer, Os­man ha­ze­ra­tı­nı se­ver ve be­ğe­nir­se Şiî­lik­ten çık­mış olur. İran­lı Şi­î hat­tat­la­ra Hil­ye yaz­dır­mak is­te­yen­ler bi­lir;  on­lar Hil­ye-i şe­rif lev­ha­la­rı­na Ebu­be­kir, Ömer,     Os­man isim­le­ri­ni yaz­maz­lar, pa­ra­sıy­la de­ğil mi, ya­zı­ve­rin de­se­niz de yaz­dı­ra­maz­sı­nız.

Ta­rih­te Sün­ni­ler­le Şi­ile­ri di­nî açı­dan ba­rış­tır­ma ha­re­ket­le­ri hep ba­şa­rı­sız­lık­la so­nuç­lan­mış­tır.

La­kin bir­bir­le­riy­le sa­vaş­ma­ma­la­rı, mü­ta­re­ke ateş kes im­za­la­ma­la­rı müm­kün­dür. Bir ara Os­man­lı Sün­nî dev­let ile Şi­î İran dev­le­ti si­ya­se­ten ba­rış­mış­lar­dı. Bu de­vir­de de müm­kün­dür. Ma­ale­sef bu da ya­pı­la­mı­yor.

Su­ri­ye me­se­le­si­ni ele ala­lım:

Su­ri­ye­’nin yüz­de sek­se­ni­ne ya­kın kıs­mı Sün­nî Müs­lü­man­dır. Ora­da Şi­î çok az­dır. Nu­sey­rî­ler Şi­î de­ğil­dir. Bu mem­le­ket­te çok kan dö­kü­lü­yor, beş mil­yon­dan faz­la halk göç et­miş­tir. Şe­hir­ler ya­kı­lıp yı­kıl­mış­tır. Si­vil halk çok ezi­li­yor. Or­ta­da çok bü­yük bir     fa­ci­a var­dır. Bu fa­ci­ayı bi­tir­mek için Sün­nî­ler­le Şiî­ler bir ara­ya ge­lip âdil ve in­saf­lı ka­rar­lar al­ma­lı­dır. Bu         ya­pı­la­mı­yor.

Ira­k’­ta Sün­nî­le­re bü­yük zu­lüm ya­pıl­mak­ta­dır. Öy­le kor­kunç zu­lüm­ler ki, Sün­nî halk Sad­dam dev­ri­ni mum­la ara­mak­ta­dır.

Ye­men Müs­lü­man bir ül­ke­dir. Ora­da da Şiî­lik Sün­nî­lik ko­nu­sun­da bü­yük bir fit­ne baş­la­mış­tır.

Bir­bir­le­ri­ni yok et­mek için sa­va­şan en gad­dar or­du­lar bi­le ica­bın­da ateş kes im­za­lı­yor ama Sün­nî­ler­le Şiî­ler bu­nu ya­pa­mı­yor.

Han­gi ta­raf hak­lı­dır? Şim­di bu     tar­tış­ma­yı bı­ra­ka­lım da kan dö­kül­me­si­ni, can kay­bı­nı,  Müs­lü­man­la­rın pe­ri­şan, ül­ke­le­rin ha­rap ol­ma­sı­nı     ön­le­ye­lim.

Tür­ki­ye sos­yo­lo­jik ve kül­tü­rel açı­dan bir İs­lam ül­ke­si­dir ama re­ji­mi İs­la­mi de­ğil­dir. İran, adı üs­tün­de bir İs­lam cum­hu­ri­ye­ti­dir.  Ateş kes, mü­ta­re­ke ko­nu­sun­da ilk adı­nı İran at­ma­lı­dır.

Ben­de­niz Tür­ki­ye­’nin hâ­kim res­mî ide­olo­ji­si­ne kar­şı olan bir     Sün­ni­’yim. Ke­ma­list re­ji­min yan­lış­la­rın­dan so­rum­lu de­ği­lim. La­kin elim­de im­kân yok.  Şi­île­rin du­ru­mu be­nim­ki­ne ben­ze­mi­yor. On­la­rın Şi­î dev­le­ti, ken­di İs­lam Cum­hu­ri­yet­le­ri va­r…

An­ka­ra­’nın Su­ri­ye ko­nu­sun­da­ki si­ya­se­ti­ni be­ğen­mi­yo­rum. Keş­ke bu­gün­kü iç sa­vaş çık­ma­say­dı da halk pe­ri­şan ve mah­vol­ma­say­dı di­yo­rum. Esed re­ji­mi­ne sem­pa­tim yok ama be­te­rin be­te­ri var­mış,  gö­rü­yo­rum.

Şi­î İra­n’­ın Su­ri­ye, Irak, Ye­men si­ya­se­ti İs­la­m’­a, Ku­r’­an’­a uy­gun mu­dur? Ada­le­te, in­sa­fa uy­gun mu­dur?

Şi­î mi­lis­ler Sün­ni­le­re kar­şı kâ­fir­ler­den da­ha acı­ma­sız. 

Ya­hu şu bit­mez tü­ken­mez, kim hak­lı kim hak­sız tar­tış­ma­la­rı­nı bı­ra­ka­lım da kan dö­kül­me­si­ni ön­le­ye­lim.

Ma­ale­sef bu ya­pıl­ma­ya­cak ve bel­ki de üçün­cü dün­ya sa­va­şı Sün­nî Şi­î an­laş­maz­lı­ğın­dan çı­ka­cak­tır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
M. Şevket Eygi Arşivi