Barış Yazıları-12

Bu kadar çok ve çetrefilli çatışmaların ortasında yaşayıp da bu kadar zayıf bir ‘barış literatürü’ne sahip olmak nasıl izah edilebilir? Medeniyet köklerinde ‘barış’ın ve ‘bir arada yaşama kültürü’nün esasları bu kadar belirgin olup da bu değerlerden bu kadar uzak kalabilmenin mazereti ne olabilir? Birçok çatışmayla doğrudan ya da dolaylı ilgili olup da bunlarla ilgili derinlikli ve tüm dünyanın merakını uyandıracak çalışmalar yapamamanın makul bir açıklaması olabilir mi? 

Doğru cevaplara ulaşmak için öncelikle cesur ve doğru soruları sorabilmek gerekir... 

Türkiye ve İslam Dünyası’na yapıştırılmak istenen ‘çatışma ve tehdit kaynağı’ etiketini kaldırmak için somut ve dişe dokunur işler yapılması isteniyorsa bu soruları sorup cevaplarına göre stratejik eylem planları yapmak ve bunları uygulamak İslam Dünyası için hayati bir vazife olmalı. 

Bu planları yapmak ve uygulamak içinse sahanın sağlıklı ve gerçekçi fotoğraflarına, detaylı verilere ve bu fotoğraf ve verilerin hikmetle tahliline ihtiyaç var. 

Dünya Müslümanları sadece kendilerini ilgilendiren çatışmalara çözümler bulup barış inşâ etmekle bile yetinmemeliler, İslam’ın değerlerine uygun bir barış teorisi de geliştirmeliler. 

Bugün bu noktadan hayli uzak olduğumuzu söylemeye gerek yok… 

DÜNYA ÇATIŞMALARI 

Uluslararası Çatışma Araştırmaları Heidelberg Enstitüsü (HIIK)’in 1992’den beri her sene Çatışma Barometresi (Conflict Barometer) adı altında raporlar yayınlıyor. Son rapora göre 2013 yılı boyunca dünya üzerinde kırk beş yüksek şiddetli çatışma vukubuldu. Bunların yirmi beş tanesi ‘sınırlı savaş’, yirmi tanesi de ‘savaş seviyesi’ çatışma olarak tasnif edilebilir. Bunun dışında 2013 senesinde farklı yoğunluklarda Avrupa kıtasında 63, Sahra Altı Afrika Bölgesi’nde 97, Amerika kıtasında 54, Ortadoğu ve Mağrib bölgesinde 71, Asya ve Okyanusya’da 129 tane çatışma yaşandı. 

Bu çatışmaların ‘kriz’, ‘savaş’ ve ‘şiddetli savaş’ safhasında olanlarının kahir ekseriyeti Müslümanların doğrudan müdahil olduğu veya maruz kaldığı çatışmalar. Bir başka ifadeyle dünyayı kasıp kavuran büyük çaplı ‘yangınlar’ ve çıkması ‘muhtemel yangınlar’ da müslümanların evinde yaşanıyor bugün. 

Ancak muhtemel yangınları engelleme, çıkan yangınları söndürme, dönüştürme, yatıştırma, söndürme ve yangın sonrası imar ve rahabilitasyon yapma gibi kabiliyetleri olan güçlü kurumlar ve zengin bir literatür İslam Dünyası’nda mevcut değil maalesef. 

Yangını bol ama itifaiyesi olmayan koca bir şehri andırıyor İslam Dünyası… 

Onun için çıkan yangınları, çok daha büyük yangınlar çıkartarak bastırmaya çalışan zorba liderlere mahkûm hâlde İslam Dünyası’nın büyük bir kısmı bugün. 

Azınlık halinde yaşayan Müslüman toplumların dahil olduğu çatışmaları ve maruz kaldığı zulümleri engelleyecek mekanizma ise şimdilik hayal bu dünya için. Zira bu krizleri doğru anlayacak güvenilir bir veri akışına bile sahip değiliz henüz… 

BARIŞIN KAYNAĞI OLMANIN YOLU

İslam Dünyası’nın çatışma ve tehdit kaynağı olmaktan ve sürekli terörle etiketlenmekten kurtulmasının yolu kendi değerlerine uygun zengin bir ‘barış literatürü’nü geliştirmesinden ve yangınlardan çok itifaiyelere yatırım yapmasından geçiyor. 

Oysa bizde kundakçı ve yağmacı çok, itifaiyeci ve inşâcı ise çok ama çok az maalesef!

Sorun tam da burada…