Kemal Öztürk

Kemal Öztürk

Barzani neye zarar verdi?

Barzani neye zarar verdi?

Referandumun yapılmasındaki inat, en başta güven duygusunun zedelenmesine neden oldu. Sanırım benim bu krizde en çok önemsediğim konu budur.

Karadenizli bir Türk liderin, Erbilli bir Kürt liderle, Diyarbakır’da, el ele kol kola, tüm ülkeye ve dünyaya verdiği kardeşlik mesajı kadar önemsediğim başka bir şey yoktu. Petrol, ticaret, diplomasi vs. bizim için sonradan gelecek şeylerdir.

DOĞAL MÜTTEFİKLİĞE VE DOSTLUĞA VERİLEN ZARAR

40 yıldır Kürt etnik kimliği üzerinden süren kirli teröre karşı, Erdoğan-Barzani yakınlaşması en etkili ve çarpıcı mesajdı. Hem iç siyasetteki fırsatçılara, hem de PKK’yı dünyada besleyen, Suriye’de büyüten dış güçlere karşı.

Ortadoğu’da doğal müttefik, tarihin eski kardeşleri, Osmanlı’nın iki kadim milleti, kötü gün dostu ve akraba olmuş bu iki millet, bu iki lider aracılığı ile son dönemde çok önemli toplumsal bir uzlaşıyı inşa ediyorlardı.

Bundan İran da, Bağdat da, İsrail de, Amerika da, Avrupa da, PKK da rahatsızdı. Zira Ankara ve Erbil ittifakı, sadece Türkiye içinde, Irak’ta değil, Suriye’de de bir çok planı bozmuştu.

Gözlerimle gördüm, Türkiye’nin Barzani ile ortak yaptığı Beşika operasyonu, Haşdi Şabi’yi Musul kapılarında durduran operasyondu. İran bu yüzden Barzani’den nefret eder, KDP (Talabani), Goran ve Komela İslam Partisi’ni destekler. Barzani, demek ‘Türkiye’nin Irak’taki ileri karakolu’ demekti onlar için.

Bağdat yönetimi parayı kestiğinde Erbil’deki memurların maaşını ödeyen, petrolünü dünyaya satan ve kol kanat geren ülke yine Türkiye’ydi.

Erdoğan, yükselen tüm milliyetçi ve güvenlikçi itirazlara rağmen Barzani’yi en üst düzeyde ağırladı Türkiye’de. Tüm eleştirileri göğüsledi ve sonunda ne kadar doğru bir politika izlediği anlaşıldı. Hem Irak içindeki üsler, operasyonlar, ticaret ve oyun bozucu hamlelerle, hem de referandum da aldığı Kürt oylarıyla gördük bu sonucu.

İşte Barzani’nin zarar verdiği şey, tüm bunların üzerine bina edilmiş dostluk ve müttefikliktir.

BLÖF OLARAK BAŞLADI, ÇIKMAZ YOLA GİRİLDİ

Türkiye İran, Bağdat ve PKK tarafından sıkıştırılan ve neredeyse yaşam hakkı tanınmayan Barzani yönetiminin çıkış yolu aramasını anlayışla karşıladı. Referandum bir blöf olarak başladı. Bunu hep dillendirdim. Erbil’de konuştuğum, Barzani’ye yakın kaynaklar da bunu söyledi. Türkiye, bu blöfün bir süre devam etmesini ve Erbil’in Bağdat’tan haklarını geri almasını istedi. Dikkat ettiyseniz en başta Erdoğan’ın ve hükümetin tepkileri son derece soğukkanlı ve mutedildi.

Ancak Barzani girdiği bu yolda çıkışı kaçırdı, karmaşık yollara girdi. Şuna emin olun Erbil’deki birçok kişi de buna şaşırdı. Türkiye tüm örtülü ve açık uyarılarına rağmen kendini dinlemeyen, bir anlamda bölgedeki ağabeylik rolünü zedeleyen Barzani’ye sadece tepki göstermedi, en önemlisi güveni sarsıldı. Nitekim dünkü konuşmasında Erdoğan bu güven sarsılmasını dillendirdi.

Türkiye’nin gönlünün kırılması, Habur sınır kapısının kapatılmasından daha önemli bir sorundur bence. Tarihin en zorlu coğrafyasında, en büyük sıkıntıların çekildiği dönemde, güven sarsılması, gönül kırılması; hukuken ve siyaseten sonucu tartışmalı referandumdan daha önemlidir bence.

DUYGUSAL KARAR, GERÇEK SIKINTILARA NEDEN OLACAK

Barzani, duygusal olarak meydanlardaki kalabalıkların heyecanına kapılmış olsa gerek. Kasım’da yapılacak seçimlerde bu heyecanın ve referandum restinin sonuçlarını oy olarak alacaktır belki. Lakin Türkiye’nin dostluğunu, alacağı oylarla kıyaslamasının ne kadar büyük hata olduğunu ileride görecektir.

Referandum kartıyla elinin masada daha güçlü olacağını sanıyor Barzani. Lakin bunun büyük yanılgı olduğunu, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu bizzat söyledi. Oysa referandumu iptal etseydi çok daha güçlü olacaktı. En azından Türkiye desteğini kesmeyecekti.

Gerek şu ki, onu bir kaşık suda boğmak için bekleyen İran ve Bağdat hükümetine altın tepside bir koz verdi Barzani. Daha ilk günden kapılar, hava sahaları kapandı, maaşlar durduruldu, Kerkük’e Bağdat’tan asker gönderme kararı alındı bile. Arkası da gelecektir eminim.

Artık arkasında Türkiye olmadığına göre, İsrail’in onu kurtaracağını umuyor olsa gerek. İsrail’e ve arkasında Amerika’ya sırtını dayamış bir hayatın olamayacağını, Babası Molla Mustafa Barzani’nin yanında görmüş olması gerekirdi.

BİLİNÇ ALTINDAN AŞIRI MİLLİYETÇİLİK ÇIKTI

En çok üzüldüğüm şey, bu referandum inadı Türkiye’de, Erbil’de bilinç altında aşırı milliyetçi duygular besleyen insanlara fırsat verdi. Birçok insanın bilinçaltındaki ırkçılığa varan tepkileri, gün yüzüne çıktı. Her iki taraf da birbirini etnik kimlik üzerinden suçlamaya, karalamaya başladı bile. Bunca emeğe yazık.

Bir diğer konu da, güvenlik bürokrasisinin tüm kaygılarını ve tepkilerini haklı çıkardı Barzani. Ona güvenilmemesi gerektiğini söyleyenlere karşı Erdoğan’ın yaptığı savunma açığa düştü. Sanırım Erdoğan’ın en çok üzüldüğü şeylerden bir bu olsa gerek.

Yine de çok soğuk kanlı ve akılla hareket etmek zorundayız. Zira bölgedeki durum öyle bir anda parlamaya ve kararlar almaya müsait değil.

İlerisi için nasıl bir yol izlenmeli? Bunu da yarın tartışalım.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Kemal Öztürk Arşivi