Yılmaz Öztuna

Yılmaz Öztuna

Dünya dengesi

Dünya dengesi

Devlet sayısı son 100 yıl içinde 3’e katlandı. Bugün 200 devlet var. Güç ve denge bakımından ABD (Amerika Birleşik Devletleri) + AB (Avrupa Birliği) + NATO devletleri, Dünya’nın 3’te 2’si eder, daha da aşar. Amerika’nın, NATO dışındaki önemli müttefiklerini de aynı kategoride sıralamak şarttır.
Bunlar Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün gibi NATO dışı devletlerdir. Bazıları bir çok NATO devletinden fazla Amerika’ya yakındır. Norveç, İsviçre, İsrail, Ermenistan, Gürcistan, bir çok Amerika, Afrika, Okyanusya kıt’ası devleti de ABD ve AB ile aynı politik istikamettedir. Pakistan ve Filipinler, aynı temayüldedir. Irak ve Afganistan, Amerika işgalindedir.
Bu genellikle -bazı istisnalar dışında- bir demokrasi blokudur. Demokrasi ile yönetilmedikleri halde ekonomik ve stratejik sebeplerle yerini ve tarafını belirlemiş devletler de vardır.
Bu muazzam blokun karşısındaki devletlerin özelliği, demokrasi ile ilgileri bulunmamasıdır. Ancak bir kısmı demokrasi tecrübesi yapıyor. Pax Americana, çok düşman kazanmıştır. Geçmişte Roma, Britanya, Osmanlı gibi nizâm-ı âlem iddiasındaki devletler de gittikçe hasımlarını ve karşıtlarını çoğaltarak silindiler. Pax Americana’nın öncekilerden önemli farkı, toprak kazanmak gibi bir politikası olmamasıdır. Bu özelliğine rağmen, devletlerin ekonomik ve stratejik pozisyonlarında Washington’la paralel davranmalarını istemesi, pek çok ülkeyi, hattâ müttefiklerini bezdirdi.
Bazı devletler kendilerini doğrudan ve açıkça ABD karşıtı ilân etmişlerdir. Asya’da İran ile Kuzey Kore, Amerika kıt’asında Brezilya, Venezuela, Küba, Bolivya gibi devletlerdir. Çin ile Hindistan’ı da kendi taraflarına çekmek istiyorlar. Hindistan kesinlikle Batı’dan ayrılmaz. ABD karşıtı Çin ise dünyanın 2. ekonomik gücü olmak için çırpınıyor. Brezilya 5. güç hedefini açıkladı (Muhammed Şâh, İran için de 5. güç hedefini açıklamıştı, gerçekleşmedi).
Rusya’ya gelince, bir Avrupa devletidir. Avrupa medeniyetinden kopmayı denedi. Bu feci tecrübe yıkımla sonuçlandı. Şimdi AB refahına ve demokrasisine ulaşmaya çalışıyor. Dünyanın 2. askerî gücü ağırlığına da sahiptir. 2011 dünyasının politik dengesini ben, bir sütun çerçevesinde bu şekilde özetliyorum. Bu özetime katılmayanlar olmasını da tabii karşılıyorum.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yılmaz Öztuna Arşivi