Cum­hur­baş­ka­nı Re­cep Tay­yip Er­do­ğan, 9 Şu­bat'ta ilk de­fa Twit­ter'da me­saj at­tı. Bir haf­ta­dır o tvit ko­nu­şu­lu­yor. 

Da­ha ön­ce­ki söy­le­dik­le­ri­ni, Twit­ter ve di­ğer sos­yal med­ya sı­nır­la­ma gi­ri­şim­le­ri­ni fa­lan tar­tış­ma­ya­ca­ğım. Ma­lum Ab­dul­lah Gül de Cum­hur­baş­ka­nı ola­rak tvit atı­yor, fo­toğ­raf pay­la­şı­yor ve di­ğer li­der­le­re gö­re da­ha ak­tif bi­ri ola­rak bu mec­ra­yı kul­la­nı­yor­du.

Twit­ter kul­la­nı­mı­na ta­raf­tar olan da var, kar­şı çı­kan­lar da... Hat­ta İn­gil­te­re Baş­ba­ka­nı Da­vid Ca­me­ron, bir ay­dır sos­yal med­ya kar­şıt­lı­ğı içi­ne sü­rük­len­miş du­rum­da. 

Ya­ni son bir ay­da, dev­let pro­to­ko­lün­de­ki önem­li ki­şi­ler ve Twit­ter ta­vır­la­rı üze­ri­ne önem­li ge­liş­me­ler ya­şan­dı. Onu an­lat­ma­dan ön­ce Ca­me­ron'un tav­rı­na de­ği­ne­yim. 

Ca­me­ro­n’­a gö­re, iki ki­şi­nin ara­sın­da ge­çen ve ge­rek­ti­ğin­de is­tih­ba­rat yet­ki­li­le­ri­nin gö­re­me­di­ği me­saj­lar ulu­sal teh­dit un­sur­la­rı ara­sın­da. İro­nik bir bi­çim­de, Pa­ri­s’­te­ki ifa­de öz­gür­lü­ğü yü­rü­yü­şün­de boy gös­ter­dik­ten son­ra yap­tı­ğı açık­la­ma­da Ca­me­ron, ma­yıs ayın­da İn­gil­te­re­’de dü­zen­le­ne­cek olan ge­nel se­çim­ler­de ye­ni­den se­çi­lir­se, ara­la­rın­da What­sApp, iMes­sa­ge ve Snapc­ha­t’­in ol­du­ğu me­saj­laş­ma uy­gu­la­ma­la­rı­nı ya­sak­la­mak is­te­di­ği­ni söy­le­di.

Ca­me­ro­n’­a gö­re söz ko­nu­su me­saj­laş­ma uy­gu­la­ma­la­rı­nın me­saj içe­rik­le­ri­ni krip­to­lu bir bi­çim­de tut­ma­sı ve ge­rek­ti­ğin­de is­tih­ba­rat yet­ki­li­le­riy­le pay­laş­ma­ma­la­rı te­rö­rist ve eks­tre­mist grup­la­rın ek­me­ği­ne yağ sü­rü­yor.

Di­ğer ül­ke li­der­le­ri­ne gö­re, Ca­me­ron'un Twit­ter ta­kip­çi sa­yı­sı ol­duk­ça az. @Da­vid_Ca­me­ron he­sa­bı­nın 916 bin ta­kip­çi­si bu­lu­nu­yor. @RT_Er­do­gan he­sa­bı­nın 5 mil­yon 775 bin, @Ba­rac­kO­ba­ma he­sa­bı­nın 54 mil­yon 900 bin, Kra­li­çe Eli­za­beth'in @Que­en_UK ad­re­si bi­le Ca­me­ron'dan faz­la ta­kip edi­li­yor.  
Hin­dis­tan'ın ye­ni Baş­ba­ka­nı Na­ren­dra Mo­di de Twit­ter'ı yo­ğun kul­la­nan li­der­ler­den bi­ri. Baş­ba­ka­nın @na­ren­dra­mo­di ad­re­si­nin 10 mil­yon­dan faz­la ta­kip­çi­si var. 

Mo­di, sos­yal ha­ya­tı­nın ya­nı sı­ra dev­let gö­rüş­me­le­ri­ni de anın­da Twit­ter'da pay­laş­ma­sıy­la ün­len­di he­men. 

Asıl il­ginç ola­nı şu: 26 Ocak Hin­dis­tan'ın ulu­sal gün­le­rin­den bi­ri ve Ma­hat­ma Ghan­di'nin do­ğum gü­nü ile bir­lik­te en önem­li iki gü­nün­den bi­ri ola­rak ka­bul edi­li­yor.

Mo­di, Twit­ter üze­rin­den ABD Dev­let Baş­ka­nı Ba­rack Oba­ma'ya me­saj ata­rak, ulu­sal gü­nü­ne da­vet edi­yor. Ne ara­da dı­şiş­le­ri, ne bü­yü­kel­çi­lik­ler ne de krip­to­lu, özel hat­lı te­le­fon­lar var. Oba­ma da, he­men ar­dın­dan, yi­ne Twit­ter üze­rin­den "Ge­li­rim" di­yor.

Ner­de kal­dı dev­let da­vet pro­to­ko­lü?

Ba­ka­lım, bu ye­ni dev­let pro­to­ko­lü­nü baş­ka han­gi li­der ön­ce­lik­le kul­la­na­cak?

Cum­hur­baş­ka­nı Er­do­ğan'ın da­ha ön­ce ka­ti ka­na­at oluş­tu­ran Twit­ter aleyh­ta­rı ifa­de­le­ri­ni bir ke­na­ra bı­ra­kın. Hat­ta Ca­me­ron'un sert me­saj­la­rı­nı da boş­ve­rin. 

Dün­ya­nın en et­ki­li mec­ra­sı, Mo­di-Oba­ma di­ya­lo­ğun­dan son­ra iti­bar sı­ra­la­ma­sın­da en öne geç­miş bir usul ola­rak dev­let pro­to­ko­lü­ne gir­miş­tir. 

Bun­dan son­ra kim­se ola­ya ka­yıt­sız ka­la­ma­ya­cak­tır.  

Viral kampanyalar, klasik reklamları geçecek!

Sev­gi­li­ler Gü­nü ön­ce­si ve son­ra­sın­da yüz­ler­ce vi­ral vi­de­o ile kar­şı­laş­tım. Çok ho­şu­ma git­ti­ği için Mer­ce­des, Turk­cell ve Sam­sung vi­de­ola­rı­nı da sos­yal med­ya­da pay­laş­tım.  
Vi­ral, ağız­dan ağı­za ak­ta­rı­lan an­la­mı­na ge­li­yor ama ar­tık sos­yal med­ya­da pay­la­şı­lan vi­de­o ve caps'le­re de vi­ral de­ni­le­bi­li­yor. Son yıl­lar­da di­ji­tal pa­zar­la­ma­da en çok kul­la­nı­lan kav­ram­la­rın ba­şın­da da "vi­ral" ge­li­yor. 

Di­ji­tal rek­lam­lar ar­tı­yor ve 2014 yı­lı so­nun­da rek­lam pas­ta­sın­dan 1 mil­yar li­ra­lık bir pay al­dı­ğı açık­lan­dı. Ar­tış hı­zı­nın yüz­de 20 ila 30 ci­va­rın­da ol­du­ğu da bi­li­ni­yor. 

Asıl önem­li olan kıs­mı ise rek­lam­la­rın öte­sin­de pay­la­şı­lan şir­ket ve mar­ka bül­ten, bil­gi ve da­ta­la­rın yo­ğun­lu­ğu­dur. 

Vi­ral kam­pan­ya­lar bu açı­dan önem­li­dir. 

Di­ğer ta­raf­tan yi­ne Sev­gi­li­ler Gü­nü için ya­yın­la­nan is­ta­tis­tik­le­rin çok­lu­ğu dik­ka­ti­mi çek­ti. 
Ma­lum Ra­ma­zan ayı sü­re­sin­ce, oruç­lu­la­rı he­def alan ve bay­ram­lar­da Müs­lü­man­la­r’­ı he­def alan rek­lam­lar da ar­tı­yor. Çok da ba­şa­rı­lı ol­duk­la­rı­nı dü­şü­nü­yo­rum. 

Ra­ma­zan ayı­na şu­ra­da dört ay­dan kı­sa bir sü­re kal­dı. Ben­ze­ri vi­ral kam­pan­ya­lar için şim­di­den vi­de­o ha­zır­lık­la­rı ve çe­kim­le­ri baş­la­ma­lı­dır.  Ra­ma­zan vi­de­ola­rı, bil­gi­le­ri ve is­ta­tis­tik­le­ri bü­tün dün­ya in­san­la­rı­na su­nul­ma­lı­dır. 

Uma­rım bu yaz­dı­ğım da vi­ral ola­rak pay­la­şı­la­rak ço­ğa­lır.

Akıllı şehirler, akıllı yöneticiler ister

Her se­çim­de, ye­ni yö­ne­tim bi­çi­mi gös­te­re­bi­le­cek be­le­di­ye baş­kan ada­yı gö­re­bi­le­cek mi­yim, di­ye aday­la­rı ta­kip ede­rim. Şim­di­ye ka­dar nev­zu­hur, tek­no­lo­ji­yi sin­di­re­bil­miş (tek­no­lo­ji kul­la­nan de­mi­yo­rum), dün­ya ya­şam trend­le­ri­ni gö­ren bir baş­kan ada­yı gör­me­dim. 

Ge­nel se­çim­ler için 700 bü­rok­rat is­ti­fa et­miş, on bin­ler­ce mil­let­ve­ki­li aday ada­yı ha­re­ke­te geç­ti. Da­ha­sı il ge­nel mec­li­si aday­lık­la­rıy­la bu ra­kam, her 10 ai­le­den bi­rin­de bir po­li­ti­ka­cı ki­şi­nin ol­du­ğu­nun da gös­ter­ge­si­dir. 

Ya­ni kim­se bu sü­re­cin dı­şın­da ka­la­mı­yor. 

Öy­ley­se, dün­ya­da­ki ge­liş­me­le­ri sa­de­ce si­ya­set ba­zın­da de­ğil, di­ğer yön­le­riy­le de ta­kip et­me­miz ge­re­ki­yor.

İki yıl ev­vel, "Akıl­lı Şe­hir­ler" üze­ri­ne bir pa­ne­li yö­net­mek üze­re da­vet edil­dim. Ko­nuş­ma­cı­lar ya be­le­di­ye baş­ka­nı, ya da ye­rel yö­ne­tim­ler­de üst dü­zey yö­ne­ti­ciy­di. 

"Akıl­lı Şe­hir­ler" kav­ra­mı­nı sa­de­ce "call cen­ter" ola­rak al­gı­lan­dı­ğı­nı gör­mek be­ni ha­yal kı­rık­lı­ğı­na uğ­rat­tı. Di­ğer ba­zı iş­le­ri de cep te­le­fo­nun­da­ki na­vi­gas­yon­dan, e-dev­let, e-im­za gi­bi zo­run­lu tek­no­lo­ji­ler­le hal­le­de­bi­li­yor­su­nuz. 

Bu­ra­da "Akıl­lı" kav­ra­mı­nı, "Smart" ke­li­me­sin­den al­dık. Mo­bil ve in­ter­net bağ­lan­tı­sı, big da­ta, bu­lut bi­li­şim­ler ile en­teg­re ede­rek da­ha ucuz, da­ha hız­lı, da­ha yet­kin, da­ha sağ­lık­lı so­nuç­lar al­mak için kul­lan­ma­yı kas­te­di­yo­ruz. 

Pe­ki, ne­ler da­ha akıl­lı ola­cak?

Dün­ya­nın pek çok bü­yük tek­no­lo­ji­si şir­ke­ti ar­tık, akıl­lı şe­hir­ler üze­ri­ne yo­ğun­laş­mış du­rum­da. GE, In­tel, IBM, Mic­ro­soft, Sie­mens, SAP, Yan­dex, Go­og­le bun­la­rın ba­şın­da ge­li­yor. Her bi­ri­nin akıl­lı şe­hir­ler üze­ri­ne kon­sept ça­lış­ma­la­rı bu­lu­nu­yor. 

Bu­na gö­re, akıl­lı şe­hir­lerde ener­ji kul­la­nı­mın­da bü­yük ta­sar­ruf sağ­la­na­cak. Sa­de­ce tü­ke­tim­de de­ğil, üre­tim­de de ye­ni mo­del­ler ge­liş­ti­ri­le­cek. 

Te­miz ha­va ve su sa­de­ce me­de­ni­yet gös­ter­ge­si de­ğil, akıl­lı şe­hir­ler için far­kın­da­lık oluş­tu­ra­cak bir ge­liş­me ola­cak. Kar­bon ayak izi ve su­da­ki ayak izi ta­kip edi­lip, bu alan­da da sür­dü­rü­le­bi­lir bir ya­pı oluş­tu­ru­la­cak. 

Bü­tün tra­fik lam­ba­la­rı, işa­ret­le­ri ve araç­lar akıl­lı ol­du­ğu için ya­ya­la­rı gör­me, işa­ret­le­rin de­ği­şi­mi de bil­di­ği­miz ku­ral­lar öte­sin­de iş­le­ye­cek.  

En önem­li akıl özel­lik­le­rin­den bi­ri de is­tih­dam so­ru­nu­dur. Gü­nü­müz­de ge­nel iş­siz­lik ara­sın­da­ki genç iş­siz ora­nı iki mis­li­dir. Av­ru­pa'da da ben­ze­ri so­nuç­lar var. Ye­te­nek­le­rin ye­tiş­ti­ril­me­si, eği­ti­mi en önem­li akıl­lı şe­hir özel­lik­le­rin­den bi­ri­dir. 

Av­ru­pa Bir­li­ği, akıl­lı şe­hir için ol­ma­sı ge­re­ken mi­ni­mum in­ter­net hı­zı­nı 40 Mb ola­rak öne­ri­yor. Tür­ki­ye'de akıl­lı şe­hir la­fı eden ye­rel yö­ne­ti­ci­le­re ön­ce­lik­le ge­niş bant hı­zı­nı sor­ma­nı­zı tav­si­ye ede­rim. 
Du­yum­la­ra gö­re, bi­ri il, iki­si il­çe olan üç şeh­ri­miz­de pi­lot uy­gu­la­ma ola­rak akıl­lı şe­hir pro­je­si bü­tün özel­lik­le­riy­le uy­gu­lan­ma­ya baş­la­ya­cak. Bu­na gö­re, sı­fır kar­bon gi­bi uç uy­gu­la­ma­la­rın da ol­du­ğu bu pro­je, dün­ya­ya ör­nek de ola­bi­le­cek­miş. 

Ben­ce de ben­ze­ri pro­je­ler ya­pıl­ma­lı. Ama ön­ce ener­ji, in­şa­at, tra­fik gi­bi he­men ha­ya­ta ge­çe­bi­le­cek alan­lar­da akıl­lı şe­hir uy­gu­la­ma­la­rı­nı baş­la­ta­bil­sek.