Saf has­bî duy­gu­lar­la va­ta­na, mil­le­te, di­ne hiz­met et­ti­ği­ni dü­şü­nen, bu uğur­da ger­çek­ten bü­yük fe­da­kâr­lık­la­ra kat­la­na­rak yur­dun ve dün­ya­nın en üc­ra kö­şe­le­rin­de çır­pı­nıp di­di­nen “ce­ma­at” men­sup­la­rı Pa­ra­lel Ya­pı­‘y­la mü­ca­de­le­de bel­ki de en çok ör­se­le­nen ke­sim ol­du. 

İn­sa­nın içi­ne do­ğup bü­yü­dü­ğü, fik­ri­ya­tı­nı, hat­ta ki­şi­li­ği­ni oluş­tu­ran bir ya­pı­yı ken­di için­de “tar­tı­şı­la­bi­li­r” gör­me­si çok çok zor­dur. Bu, in­sa­nın “ken­di­si­ni­” tar­tış­ma­ya aç­ma­sın­dan da­hi zor­dur. Zi­ra bir kı­sım yan­lış­la­rın, cü­z’­î ha­ta­la­rın tar­tı­şıl­ma­sı­nı ka­bul et­mek bir er­dem­dir; in­sa­na pek çok nok­ta­da kat­kı sağ­lar, te­mel tu­tum­la­rı­nı tah­kim eder. Ama bir in­san için “i­nan­cı­nı­n” tar­tı­şı­la­bi­lir ol­du­ğu­nu ka­bul et­mek im­kân­sı­za ya­kın de­re­ce­de zor­dur. Bir­kaç se­bep­le:

Bi­rin­ci­si, in­sa­nın, öm­rü­nü ada­dı­ğı bir da­va­nın ek­sik­li­ği­ni/yan­lış­lı­ğı­nı tar­tış­ma­ya aç­ma­sı, ken­di za­tî var­lı­ğı ve de­ğer­le­ri ko­nu­sun­da, ha­ya­tı “an­lam­lı­“ kı­lan doğ­ru-yan­lış kri­ter­le­ri ko­nu­sun­da al­da­tıl­mış ola­bi­le­ce­ği­ni ka­bul et­me­si an­la­mı­na ge­lir. Bu da in­sa­nı te­la­fi­si zor bir ya­ban­cı­laş­ma duy­gu­su­na iter.

İkin­ci­si, bu tar­tış­ma ge­nel­lik­le in­sa­nın şim­di­ye ka­dar bir şe­kil­de öte­ki­leş­tir­di­ği ki­şi ya da fi­kir­le­rin tel­ki­ni/da­yat­ma­sıy­la ya­pı­lan bir iş ola­rak or­ta­ya çık­tı­ğı için, öte­ki­nin da­ha isa­bet­li, do­la­yı­sıy­la da­ha de­ğer­li, do­la­yı­sıy­la da­ha sa­hi­ci ol­du­ğu­nu onay­la­mak an­la­mı­na gel­di­ği için ka­bul­le­nil­me­si hay­li zor­dur. Ba­sit bir tar­tış­ma­da bi­le-işin içi­ne nef­sa­ni­yet gir­di­ği için-kar­şı­sın­da­ki­nin hak­lı­lı­ğı­nı onay­la­ma­da zor­la­nan in­san, bir an­lam­da “ken­di­ni in­kâ­r” ola­rak al­gı­la­dı­ğı böy­le­si te­mel bir ko­nu­da ko­lay ko­lay “ya­nıl­mı­şı­m” di­ye­mez el­bet­te.

He­le bir de sü­rek­li ola­rak “hak­sız­lı­ğa uğ­ra­dı­ğı, zu­lüm gör­dü­ğü­…” tel­kin­le­ri ve “Di­ni­me ta­’n eden ba­ri mü­sel­man ol­sa­” man­tı­ğı üze­ri­ne ku­ru­lu söy­lem­ler­le şarj edi­li­yor­sa bu­nun­la baş et­me­si da­ha da zor­la­şa­cak­tır.

Ama bü­tün bu zor­luk­la­rı­na rağ­men böy­le bir öz eleş­ti­ri­nin an­la­mı çok bü­yük­tür. 

Bu ül­ke­de uzun yıl­lar si­ya­set ku­ru­mu­na me­sa­fe­li dur­du­ğu­nu her or­tam­da di­le ge­ti­ren bir ya­pı­nın gırt­la­ğı­na ka­dar si­ya­se­te (hem de en kir­li­si­ne) bu­laş­ma­sı, Üm­me­t’­in hiç­bir prob­le­min­de Müs­lü­man kar­deş­le­ri­nin or­tak his­si­ya­tı­nı pay­laş­ma­ma­yı ka­rak­ter ya­pı­sı ha­li­ne ge­tir­miş in­san­la­rın so­kak­la, mey­dan­la, pro­tes­toy­la bu den­li iç­li-dış­lı ol­ma­sı, as­ke­rî dar­be­le­re da­hi “ic­ti­ha­d” di­ye­cek ka­dar “mil­lî­”(!) du­ruş sa­hip­le­ri­nin, AB­D’­nin Tem­sil­ci­ler Mec­li­si­’n­den, Se­na­to­su­’n­dan me­det bek­ler ha­le gel­me­si, ka­rak­te­ris­tik ya­pı­sı se­be­biy­le bu ül­ke­de mü­te­dey­yin top­lum­la ge­ne­tik uyuş­maz­lık prob­le­mi ya­şa­yan si­ya­sî ya­pı­lar­la yan ya­na düş­me­yi içi­ne sin­di­ren­le­rin, baş­ka­la­rı­nın tel­ki­niy­le de­ğil, ken­di so­rum­lu­luk an­la­yış­la­rı­nın ta­bi­i ne­ti­ce­si ola­rak öz eleş­ti­ri yap­ma­sı şüp­he­siz da­ha an­lam­lı ve doğ­ru ola­cak­tır. Unut­ma­ya­lım, “doğ­ru­”, za­tı iti­ba­riy­le doğ­ru­dur; baş­ka­la­rı­nın yan­lış­la­rıy­la ka­im de­ğil­dir.