Ke­nan Ev­re­n’­in “dal­ya­” de­me­si­ne, ya­ni 100. ya­şı­na pek az kal­mış­tı. Bu ve­si­le ile dik­kat et­tim: Cum­hur­baş­kan­la­rı­mız hay­li uzun ya­şı­yor. 3. Cum­hur­baş­ka­nı Ce­lâl Ba­yar 100 yıl­dan faz­la ya­şa­mış­tı. İs­met İnö­nü­’nün 90 de­me­si­ne bir yıl kal­mış­tı... Ya­şa­yan cum­hur­baş­kan­la­rın­dan Sü­ley­man De­mi­rel 90’ı geç­ti. Unu­tu­lan Cum­hur­baş­kan­la­rın­dan Cev­det Su­nay 93, Fah­ri Ko­ru­türk 84 yıl ömür sür­dü. İlk dar­be­ci Cum­hur­baş­ka­nı Ce­mâl Gür­sel, 71 ya­şın­da öl­müş­tü. 
Ke­mal Ata­türk ve Tur­gut Özal on­la­ra gö­re genç ölüm sa­yı­la­bi­lir: 57 ve 66.

Dün­ya­ya ge­li­şi­mi­zi se­çe­me­di­ği­miz gi­bi, gi­de­ce­ği­miz ya­şı da ta­yin ede­mi­yo­ruz. Me­se­la, Ke­nan Ev­ren 1987’da öl­se idi, ya­ni 70 ya­şın­da. Bü­tün mu­ha­lif ve mu­va­fık par­ti li­der­le­ri ta­zi­ye me­saj­la­rı ya­yın­lar­lar­dı. Ce­na­ze­si dev­let tö­re­niy­le, ama bü­tün li­der­le­rin ka­tı­lım ile ya­pı­lır­dı. 

Ya şim­di? Ta­zi­ye me­sa­jı ya­yın­la­yan yok. Bu­na kar­şı­lık öle­nin kö­tü­lük­le­ri­ni sa­yıp, dö­ken bir hay­li ko­nuş­ma ve ya­zı var...

Ce­mâl Gür­sel AB­D’­de 1966 Ey­lü­l’­ün­de öl­dü­ğün­de, An­ka­ra­’da bir si­ne­ma­dan film ya­rı­da ke­si­le­rek çı­ka­rıl­dı­ğı­mı ha­tır­lı­yo­rum. De­mek ki, ale­la­ce­le ma­tem ilan edil­miş ve si­ne­ma­lar da eğ­len­ce ye­ri ol­du­ğu için ka­pa­tıl­mış­tı...

Şim­di bi­zi Ke­nan Ev­re­n’­e yas tut­tu­ra­cak bir oto­ri­te de yok!

Gel­miş geç­miş dev­let baş­kan­la­rı­mı­zın en kö­tü­sü Ke­nan Ev­ren mi? 

Ta­bi­î bu so­ru­nun ce­va­bı ob­jek­tif ola­maz. Ki­mi­le­ri İs­met Pa­şa­’nın ki­mi­le­ri Ce­lâl Ba­ya­r’­ın ta­ra­fın­da du­rur. Ke­nan Pa­şa­’nın ken­di ba­şı­na dar­be mi­ma­rı ol­du­ğu­nu dü­şün­mek abes... Tür­ki­ye­’nin de­rin dev­le­ti -var­sa- ve AB­D’­nin il­gi­li bi­rim­le­ri dar­be ko­nu­sun­da gö­rüş bir­li­ği et­miş ol­ma­lı­dır. Ke­nan Ev­ren bu dar­be­nin şek­lî li­de­ri­dir. Çün­kü dar­be as­ke­rî hi­ye­rar­şi için­de ya­pıl­mış­tır ve Ge­nel­kur­may Baş­ka­nı odur. 

Bu te­sa­dü­fün Ke­nan Pa­şa ta­ra­fın­dan iyi de­ğer­len­di­ril­di­ği­ni söy­le­ye­bi­li­riz. Muh­te­me­len Ata­tür­k’­ten son­ra oyun ku­ru­cu bir ka­rak­ter ola­rak et­ki­li olan na­dir ki­şi­ler­den­dir. Ata­tür­k’­ün re­ji­mi­ni re­vi­ze et­ti. De­mok­ra­tik ya­pı­la­rı bas­kı­la­ya­rak sür­dür­dü, ken­di­ne mah­sus ye­ni ya­pı­lar oluş­tur­du ve Cum­hu­ri­ye­t’­in baş­lan­gı­cın­da ya­pı­lan­dı­rı­lan res­mî ide­olo­ji­nin din kar­şıt­lı­ğı­nı yu­mu­şat­ma­ya ça­lış­tı.

12 Ey­lül re­ji­mi her şe­ye rağ­men var­lı­ğı­nı sür­dü­rü­yor. O dö­nem­de ka­bul et­ti­ri­len Ana­ya­sa bir sü­rü de­ği­şik­li­ğe rağ­men hâ­lâ yü­rür­lük­te. Bu­gü­nün si­ya­set ze­mi­nin meş­ru­iye­ti hâ­lâ onun dü­zen­le­me­le­rin­de aran­ma­lı. 

Şu­nu da unut­ma­ma­lı: 12 Ey­lül Dar­be­si­’ni ya­pan­lar, ay­nı za­man­da ül­ke­nin ik­ti­sa­dî ya­pı­sı­nı is­tik­ra­ra ka­vuş­tur­ma­yı da önem­se­di­ler. Sü­ley­man De­mi­re­l’­in bu mak­sat­la baş­ba­kan­lık müs­te­şa­rı yap­tı­ğı Tur­gut Öza­l’­ı baş­ba­kan yar­dım­cı­sı ola­rak ta­yin et­ti­ler. Böy­le­ce is­tik­ra­rı sa­de­ce oto­ri­te te­si­si ola­rak gör­me­dik­le­ri­ni or­ta­ya koy­du­lar. 

Ke­nan Pa­şa­’nın hem CHP ge­le­ne­ği hem de DP ge­le­ne­ği için kur­dur­du­ğu par­ti­ler, ik­ti­da­rı ele ge­çi­re­cek des­te­ği ala­ma­dı; bu­na kar­şı­lık Mil­li Se­la­met Par­ti­si­’n­den aday ol­muş, Ada­let Par­ti­si ta­ra­fın­dan baş­ba­kan­lık müs­te­şa­rı ya­pıl­mış Tur­gut Öza­l’­ın par­ti­si se­çi­mi ka­zan­dı. Ke­nan Ev­re­n’­in bu so­nu­cu ka­bul et­me­si bu­gün­kü dö­nü­şüm­le­rin yo­lu­nu aç­mış­tır, di­ye­bi­li­riz. Ke­nan Ev­re­n’­in el­bet­te çok mağ­du­ru ve ta­bi­i ola­rak düş­ma­nı var­dır. Bun­dan ola­ğan bir şey ola­maz. Fa­kat 28 Şu­bat post mo­dern dar­be­si­ni ya­pan­lar da ona din­le ba­rı­şık ke­ma­liz­min­den ötü­rü kar­şı çık­tı­lar. Böy­le­ce ne­re­dey­se son des­tek­çi­le­ri­ni de kay­bet­ti...

Tür­ki­ye de­mok­ra­si­de­ki ba­şa­rı­sı­nı bir za­man­lar dar­be yap­mış Ke­nan Ev­re­n’­i yar­gı­la­ma yo­lu­nu aça­rak gös­ter­di. Mah­ke­me onu mü­eb­be­de mah­kûm et­ti... Bü­tün bun­lar­dan son­ra, Ke­nan Pa­şa­’nın bu ka­dar düş­man­lık ve hu­su­me­te ma­ruz kal­ma­sı çok da izah edi­le­bi­lir de­ğil. 

En çok da HDP eş baş­ka­nı­nın hu­su­me­ti man­tık dı­şı... He­men de­ne­cek ki, “Kürt­le­re çok bas­kı yap­tı...” Evet doğ­ru. Ke­nan Pa­şa­’yı dik­ta­tör­lük­le, in­san­la­rın ölü­mü­ne yol aç­mak­la suç­la­yan­lar, bir baş­ka şe­kil­de in­san­la­rın ölü­mü­ne yol açan, hat­ta ma­sum ço­cuk­la­rın kat­li ile so­nuç­la­nan ey­lem­ler­le is­mi­ni du­yu­ran bir şah­sı ka­mu­oyu nez­din­de se­vim­li gös­ter­me­ye ça­lı­şı­yor­lar.

Ay­nı su­çu iş­le­yen bi­ri ma­sum, öbü­rü kaa­til, halk düş­ma­nı!

Ke­nan Ev­ren ha­ta­la­rıy­la se­vap­la­rıy­la git­ti. Al­lah tak­si­ra­tı­nı af­fet­sin.