İSLAM’IN beş temel esasından biri olan orucun nefis terbiyesinde ve ıslahındaki rolü asla inkar edilemez. Oruçlu insan, kötü söz ve davranışlarını terk ettiği gibi, yenilmesi ve içilmesi meşru olan her şeyi de ALLAH istediği için terk eder. Bu durum, insanın tamamen ruhi terbiyesi ve eğitimi ile ilgili bir husustur. Gerektiğinde mahrum kalma ve istediğini yapamamanın getireceği sıkıntıyı aşmanın yollarını öğrenir. Orucun sadece yeme-içmeyi terk etmekten ibaret olmadığını, bunun ötesinde büyük manevi kazanımlar elde edildiğini, oruçlu olduğumuz şu zaman diliminde bizzat yaşayarak idrak etmekteyiz. Aksi takdirde oruç, insanı kötü söz, eylem ve davranışlardan uzaklaştırmıyor, edep ve ahlakını güzelleştirmiyorsa amaçlanan hedefe ulaşılamamış demektir. Bu durumda iç dünyamıza bir zenginlik kazandıramadığımız gibi, oruçtan beklenen sevaba da ulaşamayız.

Bu nedenle oruçlu insan; yalan, gıybet, iftira, hile, aldatma, her türlü kötü söz ve davranışlardan uzak, bütün sosyal ilişkilerinde, söz ve sözleşmelerinde, iş ve işlemlerinde dürüst ve dosdoğru olmalıdır. Bu durum bütün oruç tutanlar için göz önüne getirildiğinde, halk arasında ‘’Onbir Ayın Sultanı’’ diye tanımlanan Ramazan Ayı’nın Müslüman bir toplum için ne kadar büyük bir huzur kaynağı olduğu fark edilecektir. Evveli rahmet, ortası mağfiret, sonu cehennem ateşinden kurtuluş olan Ramazan ayı, ilahi rahmetin müminlerin gönüllerini doldurduğu müstesna bir aydır. Bu ayda Müslümanların yerine getirdikleri fıtır sadakası, zekat ve diğer mali yardımlar, toplumsal yardımlaşma ve dayanışmayı ve kardeşlik duygularını en üst seviyeye çıkarır. Ayrıca iftar sofralarına davet edilen muhtaç insanların yüzlerindeki mutluluğu görmek kadar güzel bir şey olamaz. Ebu Hureyre (R.A.)den rivayete göre Resûlullah (S.A.V.)Efendimizin: “Kim, iman ederek ve mükâfatını sadece ALLAH Teâlâ’dan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, onun geçmiş günahları mağfiret olunur.” müjdesine erebilmek için, rahmet iklimi bu ayda nefsimizi kötü duygulardan arındırdığımız gibi etrafımıza da her türlü maddi-manevi desteği vermeye çalışalım.

Oruç ALLAH Teâlâ’ya itaat ve ibadettir. Kişiye sınırsız sevab kazandırır. Çünkü oruç yalnız ALLAH Teâlâ içindir. ALLAH Teâlâ’nın keremi ise sınırsızdır. Oruç bir yıldan öbür yıla kadar işlenen küçük günah-lara keffarettir. Oruç ALLAH Teâlâ’nın emirlerine uymak ve yasaklarından sakınmaktan ibaret bulunan takvaya sebep olur.

Oruçtan beklenen bu güzel neticelere nail olabilmek için onu kemaliyle tutmak ve yalan konuşmak, gıybet etmek gibi oruca zarar verecek şeylerden kaçınmak gerekir. Ebû Hureyre (R.A.)den rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Her kim yalan söylemeyi ve yalanla amel etmeyi bırakmazsa, o kimsenin yemesini içmesini bırakmasına ALLAH Teâlâ için hiçbir ihtiyaç yoktur.” buyurmuşlardır.

Enes b. Malik (R.A.)den rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“İnsanların etlerini yemeğe devam edenler, yani gıybet edenler oruç tutmamıştır.” buyurdu.

Ebû Hureyre (R.A.)den rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:

“Oruç, yemekten, içmekten kesilmek değildir. Oruç ancak fuzuli ve şehevâni sözlerden oruç tutmaktır. Eğer bir kişi sana söver veya sana karşı bilgisizce hareket ederse sen muhakkak ben oruçluyum, dolayısıyla sana uyamam de!”

Bu sebeble tutulan orucun tam kâmil olabilmesi için:

1- Göz dinen kötü, haram ve mekruh olan şeylere bakmayacaktır.

2- Dil yalan söylemeyecek, dedikodudan, aleyhte konuşmak ve gıybet yapmaktan, özellikle yalan yere yemin etmekten sakınacaktır.

3- Kulak dinen kötülenmiş, haram ve mekrûh olan şeyleri dinlemeyecektir. Müslümanlıkta söylenmesi haram olan her şeyin dinlenmesi de haramdır. Bir kimsenin aleyhinde konuşanı ve gıybet yapanı dinleyen de, söyleyenin günahına ortak olmuş olur.

4- Eller harama ve hileye, dinen kötü ve mekruh olan şeylere uzanmayacaktır.

5- Ayaklar gidilmesi dinen kötü, haram ve mekruh olan yerlere basmayacaktır.