TRT1’de, Pe­lin Çif­t’­in Gün­dem Öte­si di­ye bir prog­ra­mı var. Ge­çen haf­ta­nın ko­nuk­la­rı Prof. Dr. Ah­met Şim­şir­gil ve Dr. Mus­ta­fa Ça­lık idi. Ko­nu, it­ti­hat­çı­lar­dı.

Ah­met Şim­şir­gil, it­ti­hat­çı­la­rı, ik­ti­dar­da ol­duk­la­rı do­kuz yıl bo­yun­ca ha­yır­lı hiç­bir işi ol­ma­yan adam­lar di­ye ta­nım­la­dı. Çü­rük te­mel­le­ri­ni ve dar­be­ci­lik­le­ri­ni an­lat­tı.

Mus­ta­fa Ça­lık ise dar­be­ci­li­ğin it­ti­hat­çı­lar­la baş­la­ma­dı­ğı te­zi­ni sa­vun­du. Bir ye­ni­çe­ri hâ­tı­ra­sı ol­du­ğu­nu ifâ­de et­ti ki son de­re­ce doğ­ru bir tes­pit.

Prog­ram bo­yun­ca or­tak ve­ya kar­şı fi­kir­ler or­ta­ya dö­kül­dü. Bun­la­rı an­la­ta­cak de­ği­lim. Ken­dim­ce dik­ka­ti­mi çe­ken ba­zı hu­sus­la­ra te­mas ede­ce­ğim.  

Mus­ta­fa Ça­lık, se­vip say­dı­ğım bi­ri­si­dir. Tam bir laf ebe­si­dir. Çok ze­ki­dir. Bil­gi­li­dir de. Ay­nı an­da on ki­şi­nin hak­kın­dan ge­lir. Ba­na kız­ma­sı­nı gö­ze ala­rak ba­zı fi­kir­le­ri­ne ve tar­tış­ma üs­lû­bu­na iti­raz ede­ce­ğim. 

Ho­cam,
Ön­ce­lik­le, İt­ti­hat Te­rak­ki­’nin ku­ru­lu­şun­da­ki ma­so­nik ya­pı ayan be­yan or­ta­day­ken Şim­şir­gil bun­la­rı söy­le­di­ğin­de, “Kırk se­ne­lik Ka­dir Mı­sır­lı­oğ­lu, Mus­ta­fa Müf­tü­oğ­lu, Ne­cip Fa­zıl te­ori­le­ri­…” di­ye tah­fif et­me­ye ça­lış­ma­nız doğ­ru mu? Ha­di on­la­rı be­ğen­me­di­niz, At­sı­z’­a ne di­ye­cek­si­niz? Hep­sin­den ön­ce bu fi­kir­le­ri bir Türk­çü-Tu­ran­cı ol­du­ğu hâl­de, Ni­hal At­sız sa­vun­ma­dı mı?

Bu­gün hâ­lâ, tâ­rih­çi­le­rin ih­ti­laf hâ­lin­de ol­du­ğu Sa­rı­ka­mı­ş’­da­ki şe­hit sa­yı­sı hu­su­sun­da Şim­şir­gi­l’­i bak­kal he­sa­bı yap­mak­la ni­te­le­me­niz doğ­ru mu?

En­ver Pa­şa­’nın fo­toğ­ra­fı­na, “Ya­kın tâ­rih, böy­le bir de­li­kan­lı, böy­le bir yi­ğit, bu ka­dar idea­list bir adam gör­dü mü?” di­ye­rek hay­ran hay­ran bak­tı­nız. 27 ya­şın­da, dev­le­te kar­şı çe­te ku­rup da­ğa çık­mak, ne za­man­dan be­ri de­li­kan­lı­lık? Ci­han har­bi bi­tin­ce yap­tık­la­rı­nın be­de­li­ni öde­me­mek için ül­ke­den kaç­mak na­sıl bir yi­ğit­lik? Er­kek­li­ğin on­da do­ku­zu kaç­mak­tır fik­rin­dey­se­niz onu bi­le­mem. 

“İt­ti­hat­çı­lar, bü­yük ha­tâ­lar iş­le­di­ler. Ab­dül­ha­mid Ha­n’­ı taht­tan in­dir­di­ler. Evet, ha­tâ­dır. Ta­ban­ca ile si­yâ­set yap­tı­lar. Evet, ha­tâ­dır. İç­le­rin­de her tür­lü adam var­dı. Evet, ha­tâ­dır. Ama, bu adam­lar ay­nı za­man­da, son de­re­ce va­tan­se­ver, son de­re­ce idea­list ve ça­lış­kan adam­lar­dı.” de­di­niz.

Bi­zim ora­lar­da, “Bi­ze ge­le­cek ge­li­nin kü­çük bir ku­su­ru var. Azı­cık hâ­mi­le.” der­ler. El-in­saf Ho­cam! Da­ha ne ha­tâ ol­sun? İt­ti­hat­çı­lar, “hı­k” de­miş, Di­ri­liş di­zi­sin­de­ki Kur­doğ­lu­’nun bur­nun­dan düş­müş­ler. O da ne ya­pı­yor­sa Ka­yı Oba­sı için ya­pı­yor. Ta­pı­nak­çı­lar­la bu yüz­den iş tu­tu­yor.  

Ta­lat Pa­şa­’nın, Edir­ne sa­vun­ma­sı es­nâ­sın­da Şük­rü Pa­şa­’ya söy­le­di­ği id­di­â edi­len “E­dir­ne­’yi terk ede­lim. Ni­çin sa­va­şı­yor­su­nuz?” söz­le­ri­ne yap­tı­ğı­nız sa­vun­ma­yı hiç an­la­ya­ma­dım. Bir adam doğ­du­ğu ye­ri na­sıl terk ede­bi­lir­miş? Man­tı­ğı ola­bi­lir miy­miş? Bun­lar, Türk sa­ğı­nın uy­dur­du­ğu şey­ler­miş.

Ho­cam! Ta­lat Pa­şa, Mec­li­s’­ten si­lah zo­ruy­la ha­l’ ka­ra­rı çı­kart­tı­ran adam­dır. Sul­ta­n’­a bu ka­ra­rı teb­liğ için gön­der­di­ği dört hâi­nin, Müs­lü­man Türk düş­ma­nı azın­lık ol­du­ğu­nu bi­li­yor­su­nuz. Bu­nu ya­pa­bi­len bir adam o söz­le­ri ni­ye söy­le­me­sin ki?

Ta­lat Pa­şa­’nın fır­sat bu­lup as­ker­li­ği­ni ya­pa­ma­dı­ğı için Bal­kan Sa­va­şı çı­kın­ca “Gi­dip şu 2. Or­du­’da as­ker­li­ği­mi ya­pa­yım.” de­di­ği­ni söy­le­di­niz. Ta­lat Pa­şa, 1874 do­ğum­lu. Yâ­ni, 1912’de 38 ya­şın­da. Tam da “Gi­dip şu as­ker­li­ği­mi ya­pa­yım.” di­ye­cek yaş­ta ha­ni. Yap­ma­yın Ho­ca­m…

Sa­rı­ka­mış şe­hit­le­ri­nin sa­yı­sı­nı, Şe­rif İr­de­m’­in 1922’de re­ji­me ya­ran­mak için abart­tı­ğı­nı söy­le­di­niz. Bu­nu söy­le­dik­ten son­ra, Şim­şir­gi­l’­in gö­zü­nün içi­ne ba­ka­rak  “Her dev­rin uya­nık­la­rı var­dır, ik­ti­dar­la­rın gö­zü­ne gir­me­ye ça­lı­şan.” söz­le­ri­niz fark edil­me­ye­cek gi­bi de­ğil­di. 

Siz de­ğil miy­di­niz Özal dö­ne­min­de ik­ti­dar­dan ya­na olan? Siz de­ğil miy­di­niz tar­tış­ma prog­ram­la­rın­da fır­tı­na­lar es­ti­ren.

Hay­ran hay­ran din­ler­dik si­zi. O za­man­lar da si­ze böy­le şey­ler söy­ler­ler­di. 

Ol­mu­yor Ho­ca­m… Ab­dül­ha­mid Han sev­dâ­sı ile it­ti­hat­çı­lık sev­dâ­sı bir ara­da ol­mu­yor.