Ziyalı bir Müslümanın başlıca hususiyetleri=özellikleri nelerdir?Birincisi: Sahih itikad sahibi olmasıdır. Firak-ı dalle mensubundan ziyalı olmaz, muzlim=karanlık adam olur.
İkincisi: İslamı doğru bilecek.
Üçüncüsü: İlmihalde yazılı olanları hayata uygulayacak. Namaz kılacak, oruç tutacak, zekat verecek.
Dördüncüsü: Ahlakı düzgün olacak. Yalan söylemeyecek, iftira ve gıybet etmeyecek. Hayâ sahibi olacak. Hayâsızdan ziyalı olmaz!
Beşincisi: Mütecahir fasık olmayacak, yani büyük günahları açıkta açıkça küstahça işlemeyecek.
Altıncısı: Âdil ve insaflı olacak, zâlim olmayacak.
Yedincisi: Mürüvvetli ve kerim olacak.
Sekizincisi: Firasetli olacak. Eblehten. ahmaktan ziyalı olmaz!
Dokuzuncusu: Elinde imkan, güç, fırsat, hürriyet varsa; söz ve kalemle emr-i mâruf ve nehy-i münker yapacak.
Onuncusu: İktidar sahiplerine yağcılık, yalakalık, dalkavukluk, meddahlık yapmayacak.
On birincisi: Resulullah efendimize iki koldan râbıtası olacak. İcazetli ulema ve icazetli şeyhler…
On ikincisi: Lisan âfet, illet ve marazlarından elden geldiği kadar berî ve pâk olacak.
On üçüncüsü: Nefsini tebrie etmeyecek, kendisini övmeyecek, gurur ve kibir sahibi, hod-füruş olmayacak.
On dördüncüsü: İslama, Kur’ana, Sünnete, Şeriata, fıkha aykırı, edeni küfre götüren yeminler etmeyecek.
On beşincisi: Müstaqim, yâni doğru, dürüst, güvenli, afif olacak.
On altıncısı: Şecaatli, cesaretli, korkusuz olacak. Alçaktan, cebînden, pısırıktan, korkaktan, höt deyince altına kaçırandan ziyalı olmaz!
On yedincisi: Kindar olmayacak, intikam almayacak. Alırsa ahsenü’l-intikam alacak, meselâ kendisine kötülük edeni afvedecek.
On sekizinci: Hâliq=Yaratan için yaptıklarının ücretini mahluqattan=yaratıklardan istemeyecek, verirlerse almayacak.
On dokuzuncusu: Bir delikten çıkan tarafından ikinci defa ısırılmayacak, sokulmayacak.
Yirmincisi: Ruh soyluluğuna sahip olacak.
Yirmi birincisi: Dostlarına lütufkâr ve mürüvvetli olacak, düşmanlarına müdara edecek.
Yirmi ikincisi: Mümkün olabildiğince ben demeyecek.
Yirmi üçüncüsü: Melamet sahibi olacak.
Yirmi üçüncüsü: Doğru yolda tek başına kalsa da yürümeye devam edecek.
Yirmi dördüncüsü: Onun hasletlerini, faziletlerini, meziyetlerini, doğru ve güvenilir bir insan olduğunu düşmanları da tasdik edecek.
Yirmi beşincisi: Kendisi uçmayacak, kendisini uçurmayacak, ruhbanları da uçurmayacak.
Yirmi altıncısı: Yukarıda saydığım fazilet ve meziyetlere sahip olduğu için Nebevî nur ile görecek, fehm edecek, çok az yanılacak, karar ve hükümlerinde genellikle isabetli olacak.
Yirmi yedincisi: VİP olmayacak, kendisine pâye vermeyecek, baş köşeye oturmayacak, halkın içinde halkla beraber olacak.
Yirmi sekizincisi: Merhametli olacak. Gaddardan, acımasızdan, galiz, kırıcı, dökücü kişiden ziyalı olmaz!
Yirmi dokuzuncusu: Yeryüzünde Allahın Şahidi, Resulullahın (Salat ve selam olsun ona) askeri olacak.
Otuzuncusu: İmana, İslama, Kur’ana, Sünnete, Şeriata, Ümmete hâdim=hizmetkar olacak, müstahdim olmayacak.
Otuz birincisi: Cihad edecek ama kendisine mücahid demeyecek. İhlaslı olacak ama ben ihlaslıyım demeyecek.
Otuz ikincisi: İyi ve salih bir Müslüman olacak ama kendisine iyi demeyecek. Sen iyisin denirse kabul etmeyecek estağfirullah diyecek.
Böyle ziyalı Müslümanların ellerinden eteklerinden öper, en samimî selam ve hürmetlerimi takdim ederim.