Azerbaycan'ı anlamaya çalışmak!

Can Azerbaycan 
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği’nin yıkılmasına kadar çoğumuzun farkında dahi olamadığı sadece aşk, özlem dolu, duygu yüklü, gönlümüzü titreten nağmelerin ülkesi olan dost ve kardeş ülke Azerbaycan’ı anlamaya çalışmak zamanıdır şimdi.
Cumhuriyet Günü’nü kutladığımız Azerbaycan’ ın bu günlerden geriye dönüp baktığımızda gördüklerimize inanmakta güçlük çekebiliriz. Parçalanan Sovyetler Birliği’den geriye kalan; topraklarının yüzde yirmisi Ermeni işgali altında, pek çok insanı mülteci durumunda, çalışanları işsiz kalmış, insanları mutsuz, fabrika bacaları tütmeyen, ekonomisi pamuk ipliğine bağlı, Hazar kıyısında gösterişli bir yalıda yaşayan fakir bir aile tablosu.
Şimdi ise önce Haydar Aliyev, sonrasında İlham Aliyev’in izlediği akılcı politikalar ve attığı somut kararlı adımlar ile geldiği noktada daha müreffeh, daha aydınlık bir gelecek vaat etmekte olan insanları umutlu, zengin doğal kaynaklarını işletmesiyle de hızla gelişen bir ülke.
Hep vurgu yapılır “Bir millet iki devlet” yeryüzünde bu durumda olup da dostça geçinen iki ülke. Değil midir ki bu yüzden aramıza sinsice nifak tohumları atılır zaman zaman. Hiç kardeş kardeşe kötülük etmeyi zarar vermeyi düşünebilir mi? Bu konuda en iyi yol gösterici sık sık tekerrür eden tarihten bir anekdot der ki:
Mustafa Kemal Paşa, 3 Mayıs 1920 günü Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya yazdığı bir mektupta;“Devlette hiç para kalmadı. Şu anda içeride para temin edebileceğimiz bir kaynak da yok. Başka kaynaklardan para temin edinceye kadar Azerbaycan hükümetinden borç para alınmasını temin etmenizi rica ederim” diyordu.
Kazım Karabekir Paşa, isteği Azerbaycan hükümetine iletti.Bu istek, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Ankara Hükümeti arasındaki ilk resmi temastı. Mustafa Kemal Paşa 1921 yılında Nerimanov’a bir mektup yazarak borç para talep etmişti. Bu mektubu 17 Mart 1921 günü büyükelçi Nerimanov’a ulaştırdı.
Nerimanov, derhal 500 kg. altın gönderdi. Bunun 200 kg. devlet bütçesine, kalanı ise mühimmat ve silah için kullanıldı.
Daha sonra Nerimanov Rusya’dan aldığı 10 milyon altın rubleyi Ankara’ya gönderdi. Bu yardımlarla savaş içindeki ülkenin durumunda belirgin bir düzelme oldu.23 Mart 1921’de Azerbaycan hükümeti talep etmediği halde Türkiye’ye Azerbaycan halkının hediyesi olarak 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern yağ gönderdi.
Nerimanov, Mustafa Kemal Paşa’nın yazdığı mektuba verdiği cevapta;“Paşam, bizim Türk milletinde kardeş kardeşe borç vermez. Kardeş, her zaman kardeşinin elinden tutar. Biz kardeşiz, her zaman elinizden tutacağız ve tutmaya devam edeceğiz.”
Başka söze gerek var mı? TÜMSİAD ailesi olarak; bu sene 92.si kutladığımız Azerbaycan'ın 28 Mayıs Cumhuriyet Gününü tebrik eder, sağlık, mutluluk barış ve huzur dolu güzel bir gelecek dileriz. “Ayrılık”ın sadece türkülerde olması dilek ve temennisi ile…

Ankara Şube Başkanı - A.Halil VAHAPOĞLU