Bitkisel hastalıklarda ''Pasaport sistemi''

Tarım ve Köyişleri Bakanlığının hazırladığı, Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmeliğin, Prunus L. (taş çekirdekliler), Malus Mill. (elma), Pyrus L. (armut) fidanı üreticileri için ilgili hükümleri yayımı tarihinden itibaren üç ay sonra, yönetmeliğin diğer hükümleri 1 Aralık 2011'de yürürlüğe girecek.

Buna göre, bitki pasaportu uygulaması, 3 ay sonra Malatya, Elazığ, Şanlıurfa illeri sınırları içerisindeki alanlarda özellikle kayısının belirli hastalıklara karşı korunması amacıyla; belirli üretim materyallerinin sevkiyatında başlatılacak.

Yönetmelik kapsamında bitki pasaportu ile hareket edecek bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler, yönetmelik eki olarak yayımlandı. Buna göre yönetmelik ekinde yer alan bitkilerin, canlı bitkileri ile bunların derin dondurulmamış meyve ve sebzeleri, yumrular, soğansılar, soğanlar ve rizomlar, kesme çiçekler, yapraklı dallar, budama artığı yapraklar, yapraklar, bitki doku kültürleri, canlı polen, göz, kalem ve çelik gibi canlılığını koruyan belirli parçaları ile dikim amaçlı olan botanik tohumları, yönetmelik kapsamında işlem görecek.

Yönetmelikte belirlenen bitki sağlığı standartlarını ve özel şartların karşılandığını gösteren bitki ve bitkisel ürünler için bitki pasaportu düzenlenecek. Bitki pasaportu, ''Yönetmelikte belirlenen bitki sağlığı standartlarının ve özel şartların karşılandığını gösteren, çeşitli bitki ve bitkisel ürünler için standart hale getirilmiş, bakanlıkça belirlenen usullere uygun olarak hazırlanan ve bakanlık veya bakanlıkça yetkilendirilenler tarafından düzenlenen resmi etiketi veya belirli ürünler için bakanlıkça kabul edilen etiket dışındaki işareti'' ifade ediyor.

-BİTKİ PASAPORTUNDAN MUAF

Kendi ihtiyacı için üretim yapan ve ticari bir amaç gütmeyen üreticilerin kayıt altına alınma ve bitki pasaportu kullanma zorunlulukları bulunmuyor. Yemeklik patates, bitki pasaportundan muaf tutulurken, nihai tüketicilere satışını yapanlar da kayıt altına alınmayacak.

Yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak olanlar ''operatör'' olarak adlandırılırken, bunlara, gerekli bilgi ve belgelerle il veya ilçe müdürlüklerine başvurarak kayıtlarını yaptırma zorunluluğu getirildi. Kayıt öncesinde üretim yerlerinde veya sahalarda bitki sağlığı kontrolleri gerçekleştirilecek. Üretim yerlerinde veya yakınlarında makroskobik kontroller yapılacak. Toprakta yaşayan karantinaya tabi zararlı organizmaların tespiti amacıyla talimatlara uygun olarak üretim yerinden toprak ve/veya üretim harcı örneği alınacak. Gerekli hallerde alandan veya civardan bitki örnekleri alınacak. Alınan örnekler etiketlenerek analiz için laboratuvara gönderilecek. Ofis şartları incelenecek ve sorumlu bir kişinin olup olmadığı kontrol edilecek. Herhangi bir eksikliğe rastlanılmaması ve analiz sonuçlarının temiz çıkması durumunda kayıt işlemi gerçekleştirilerek operatöre bir kayıt numarası verilecek. Operatörlerden, kayıt altına alınanların uymaya mecbur olduğu hususları içeren taahhütname alınacak.

-YEMEKLİK PATATES OPERATÖRLERİNE YÖNELİK ÖZEL DÜZENLEME

Halk arasında ''patates kanseri'' olarak bilinen patates hastalığının ve diğer hastalıkların yayılmasını önlemek üzere, yemeklik patates konusunda yönetmelikte özel hükümlere yer verildi.

Buna göre, yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak operatörler, kayıt altına alınacak ve kayıt numarası verilecek. Yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak operatörler gerekli bilgi ve belgelerle il-ilçe müdürlüklerine başvurarak kayıt yaptıracak.

Kayıtlı yemeklik patates üreticileri, her üretim sezonunda üretime başlamadan önce üretim yeri ile ilgili bilgi ve belgelerle il-ilçe müdürlüklerine başvuracak. Yemeklik patates üreticileri, aynı parsele 3 yılda bir defa dikim yapacak. Yemeklik patateslerin dolaşımında ambalajların üzerine veya ürün dökme ise ürüne eşlik eden sevk irsaliyesi veya faturaya operatör kayıt numarası yazılacak.

-BİTKİ PASAPORTLARININ BASIMI VE KULLANIMI

Yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelere bitki pasaportu eşlik edecek.

Yönetmelikte, hareket yasağı getirilen zararlı organizmalar listelenirken, bu zararlı organizmalarla bulaşık bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile özel şartları sağlamayan söz konusu ürünlerin hareketi de yasaklandı.

Bitki pasaportu bir etiketten ibaret ise ''Bitki Pasaportu'' ibaresi, ülke kodu (TR), sorumlu resmi kurum veya ayırt edici kodu, kayıt numarası, seri numarası, botanik ismi, ürün miktarı, korunmuş bölge kodu (ZP) (Bitkiler veya bitkisel ürünler korunan bölgeye gönderilecekse), ikame pasaport (RP) (Orjinal pasaport yeniden düzenlenmiş ise menşei kayıt numarası), orijin (İthal edilmiş ise) bilgileri yer alacak.

Bitki pasaportu, bir sevkiyatın en küçük birimini temsil eden bitkilere, ambalajlarına veya bunları taşıyan araca iliştirilecek ve tekrar kullanılmayacak. Yırtık, tasdikli olmayan değişiklikler içeren, yanlış yazılan ve okunamayan, bilgileri eksik olan, çevre şartlarından dolayı yıpranan veya dikkatsizce yazılan pasaportlar geçersiz sayılacak. Bitki pasaportu, tamamen büyük harflerle veya daktilo yazısıyla doldurulacak.

Bitki pasaportunun basımı ve/veya depolanması, ilgili müdürlük ya da yetkilendirilen operatörler tarafından düzenlenecek. Bitki pasaportu basma işlemi, operatörün belirli şartları sağlaması ve müdürlüklere başvurusu üzerine gerçekleştirilecek. Kayıtlı operatörler bitki pasaportu basma yetkisi için faaliyet gösterdiği yerdeki müdürlüğe müracaatta bulunacak. İlgili müdürlük, yerinde yaptığı denetim sonucunda kayıtlı operatöre, yönetmelikte listelenmiş olan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler, zararlı organizmalardan ari ise ve yönetmelikte belirtilmiş olan özel şartlar yerine getirilmiş ise bitki pasaportu basma yetkisi verecek. Yetkilendirme bir yıl süre ile geçerli olacak.


A.A