ATO'dan 'İş'te yüksek öğretim' raporu

2007 yılı işgücü verilerine göre, Türkiye'de 20-24 yaş grubunda, askerlik görevini yapmakta olanlar, hastane ve cezaevinde bulunanlar hariç, 510 bin yüksek okul mezunu genç bulunuyor.

Bu gençlerin sadece 281 bini çalışıyor. 44 bini yüksek lisans veya dil ve mesleki eğitim gibi çeşitli kurslarla eğitim ve öğretim hayatına devam ederken, geri kalan 185 bin genç ise atıl durumda.

Diğer bir ifade ile Türkiye en az 13 yıl eğitim verdiği ve büyük yatırım yaptığı gençlerinin yüzde 36'sını atıl durumda bırakıyor.

Yüksek okul mezunu atıl gençler içinde en büyük grubu işsizler oluşturuyor. 185 bin yüksek okul mezunu atıl gençten 109 bini iş arayarak günlerini geçiriyor. Bir başka ifadeyle her 100 yüksek okul mezunu gencin 21'i işsiz.

24 bin yüksek okul mezunu genç ise iş bulmaktan ümidini kestiği için iş aramıyor. Atıl yüksek okul mezunu gençlerin yüzde 72'si işsiz ve iş aramaktan ümidini kesmişlerden oluşuyor. Yüksel okul mezunu gençlerin sadece yüzde 55'i iş bulabiliyor.

Yıllardan beri gençlerin işsizlik oranları toplam işsizlik oranlarının çok üzerinde seyrederken, işsizlikten en fazla bunalan gençler de yüksek okul mezunları oluyor. 2007 yılı sonuçlarına göre, yüzde 19.9 ile toplam işsizlik oranının 10 puan üzerinde olan 20-24 yaş arası genç işsizlik oranları yüksek okul mezunlarında yüzde 28'e yükseliyor.

Çalışma hayatı içinde çok az yer alan kadınların eğitim seviyesi arttıkça işgücü piyasası içinde yer alma talepleri de artıyor. Bu olgu hem istihdam hem de işsizlik rakamlarında kendini gösteriyor. Yüksek okul mezunu genç kızlarda işsizlik oranı yüzde 30.4 ile en yüksek seviyeye ulaşıyor.

Tüm gençlerin üçte ikiye yakını (yüzde 65) daha önce bir işte çalışırken işsiz kalanlardan oluşurken, bu oran yüksek eğitimlilerde tersine dönüyor. Yüksek okul mezunu işsizlerin üçte ikisini ilk kez iş arayanlar teşkil ediyor. Yüksek okul mezunu gençlerin yüzde 27.5'i bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor.

İstihdama katılım ve kayıtlılık oranları, yüksek eğitimlilerin işgücü piyasası dinamiklerinde diğer gençlerden daha avantajlı oldukları kısmı oluşturuyor.

Tüm gençlerin istihdama katılım oranları yüzde 40 iken, eğitim seviyesi arttıkça istihdama katılım oranları da yükseliyor. Lise altı eğitimlilerde yüzde 39 olan istihdama katılım oranı, yüksek okul mezunlarında yüzde 55'e yükseliyor. Özellikle eğitim seviyelerine göre fark kızlarda daha da artıyor. Kızlarda yüzde 25 olan ve erkeklerin 33 puan altında seyreden istihdama katılım oranı, yüksek okul mezunlarında erkeklerin seviyesine yaklaşıyor ve yüzde 52 oluyor.

Eğitim, gençlerin kayıtlı çalışma oranlarının da yükselmesine yol açıyor. Yüksek okul mezunu gençlerin çoğunluğunun (yüzde 71) 10 ve daha fazla kişi çalıştıran işletmelerde çalışmaları ve bu işletmelerin küçük işletmelere nazaran daha çok kayıt altında çalışmaları ve gençlerin bilinç seviyelerinin yükselmesi sonucu kayıtlı çalışanların da sayısı artıyor.

Tüm gençlerde yüzde 46 olan kayıtlı çalışma oranı, yüksek okul mezunlarında yüzde 82'ye yükseliyor.