Gençler kaliteye değil etikete bakıyor

Genç Tüketicilerde Tüketim Duyarlılığının Yükseltilmesi Projesi kapsamında, genç tüketicilerin tüketim duyarlılığının ölçülmesi amacıyla 15-30 yaş arası bin 102 kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılan anket çalışmasında, ilginç sonuçlar elde edildi. Araştırmada; bireylerin cinsiyeti, eğitim durumu, ikamet durumu, hane kişi sayısı, yaşı ve gelir durumu esas alınarak daha çok hangi ürünlere harcama yaptıkları, ihtiyaçlarını nerelerden karşıladıkları tespit edilmeye çalışıldı. 

Gençlerin yüzde 40'ının tüketici haklarını bilmezken, tüketici hakları konusunda çalışan kurumları tanıyan gençlerin oranı ise yüzde 13'te kaldı. Ankete katılan 15-18 yaş aralığındaki 435 kişiden 362'si, 19-24 yaş aralığında 393 kişiden 236'sı ve 25 -30 yaş aralığında 274 kişiden 236'sı ürün alırken etiketi incelemediğini belirtti. Anket sonuçlarına göre; bin 102 kişiden 896'sı tekstil alış verişlerini mağazalardan, 166'sı semt pazarlarında 40'ı da seyyar satıcılardan yapıyor. Kusurlu ürün ya da hizmet ile karşılaştıklarında ise geçlerin yüzde 15,9'u hiçbir şey yapmıyor. Yüzde 77,6'sının ürünü aldığı yerle görüşürken, yüzde 3,4'ü tüketici dernekleriyle, yüzde 1,1'i tüketici sorunları hakem heyetiyle görüşüyor, yüzde 2'si Tüketici Mahkemesine başvuruyor. Bu durum, gençlerin sahip oldukları tüketici haklarını bilmediklerinden tüketici haklarını koruyan kurum ve kuruşlara daha az başvurduğu gerçeğini ortaya çıkardı. 

'Tüketici haklarını koruyan kurum ve kuruluşları tanıyor musunuz ? sorusuna da kişilerin yüzde 38,6'sı tüketici derneğini, yüzde 1,5'i tüketici sorunları hakem heyetini, yüzde 4,5'i tüketici mahkemesini, yüzde 6,2'si reklâm kurulunu, yüzde 2,4'u Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü'nü, yüzde 6,4'u hepsini tanıdığını, yüzde 40,4'ü ise hiçbirini tanımadığını belirtti. Bu durum ise ürün ya da hizmet satın alan kişilerin kusurlu ürünle karşılaştığında yapması gerekenleri bilmediği ya da yapacakları şeylerin bir fayda sağlamayacağına inandığını ortaya koyuyor. 

Araştırma, gençlerin kalite konusunda da bilgisiz olduğunu ortaya koyuyor. Ankete katılan kişilerin yüzde 12,5'i yalnız ISO 9001 belgesini, yüzde 0,5'i yalnız HACCP belgesini, yüzde 0,5'i yalnız CE belgesini, yüzde 41,3'ü yalnız TSE belgesini tanıdığını belirtti. Gençlerden yüzde 9,9'u ise bu belgelerin hiçbirini tanımadığını dile getirdi. Bu durum ise marka tescil belgelerinden en fazla TSE ve ISO 9001 belgelerin tanındığı, diğer belgelerin ise çok az ya da hiç tanınmadığını gösteriyor. Ürün ve hizmet satın alan gençlerin yüzde 34'ü önceliğini fiyat yönünden kullanırken, yüzde 13'ü güvenilirlik, yüzde 17,2'si kalite, yüzde 4,5'i marka, yüzde 0,6'sı tavsiye ve yüzde 0,2'si reklâm olarak belirtti. 

Proje Koordinatörü Kamuran Toktanış, araştırmada gençlerin tüketim ve tüketici hakları konusunda bilgi sahibi olmadıklarının ortaya çıktığını söyledi. Gençlerin tüketim duyarlılığını artırmak için geçen yıl 600 lise öğrencisine Tüketici Hakları Derneği işbirliğiyle eğitim verdiklerini anlatan Toktanış, bu yıl da lise öğrencilerine yönelik eğitimlerin süreceğini söyledi. Toktanış, gençlere ürün güvenliği, mevzuatlar, tüketici hakları, kalite standartları, CE işareti, rekabet, reklam vb. konularında uzmanların desteğiyle eğitim verdiklerini vurguladı.