Demircilik mesleği teknolojiye yenildi

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte el becerisine dayalı meslekler yavaş yavaş kaybolmaya başladı. Bu nedenle bir dönemin en itibarlı mesleklerinin birçoğunun adı bile hatırlanmıyor. Can çekişen mesleklerden birisi de demircilik. Tamamen el becerisine dayalı işleyen meslek son günlerini yaşıyor. 

Edirne'de bulunan eski sanayi sitesinde bir dönem demircilerin çekiç sesleri ile inlerdi. Birçok sektörde herhangi bir parçaya ihtiyaç duyan insanlar soluğu mahir ustaların yanında alırdı. Demirci ustalarına ihtiyaç duydukları malzemeyi tarif ettikten sonra kısa süre içerisinde problemlerini giderip ayrılıyorlardı. Ancak teknolojinin gelişmesi ile birlikte demircilikte usta, kalfa, körükçü ve yan çekiççilerin yerini makineler almaya başladı. Yavaş yavaş müşterisini kaybeden demirci ustaları şimdi de işlerini kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya.

Yaşanan değişimi anlatan demirciliğin son ustalarından biri olan Sadık Dobranyalı, demirciliğin eskiden çok itibarlı meslekler arasında yer aldığını söyledi. 8 yaşında çırak olarak başladığı demircilik mesleğini geliştirerek bu günlere geldiğini anlatan 58 yaşındaki Dobranyalı, teknolojinin gelmesiyle birlikte mesleklerinin de bitme noktasında olduğunu belirtti. Dobranyalı, "Bir zamanların gözde mesleği olan demircilikte şimdilerde sadece karınlarını doyurabilecek kadar iş yapabiliyoruz. Tırmık, karasaban, orak, kazma, çapa, at nalı, keser ve nal çivisi üretimi yapan demircilerin sayısı her geçen gün azalıyor. Meslekte insan gücünün yerini makineler aldı. Eskiden bu işte usta, kalfa, körükçü ve yan çekiççi olmak üzere çok sayıda kişi çalışırdı. Eski Sanayi'de bulunan 40 ustanın yanında çalışanların aileleriyle birlikte en az 650 kişi ekmek yerdi. Arastada şu anda 6 usta kaldı. 4 -5 kişi ile yaptığımız işi 2 kişi ile yapar olduk. Demircide çalışıp da usta olana tören düzenlenir, yemek verilirdi. Şimdi geleceği olmayan bir meslek olduğu için çırak bile bulamıyoruz" dedi. 

Yarım asırlık demirci ustası, bir demirci evlenmek istediğinde kız istemeye arastadaki ustalarla birlikte gittiğini hatırlatarak, şöyle devam etti: "O zaman demirci olmak öncelikti. Parası bol, ekmeği bol diye nazlanmadan kız evi kabul eder, bileğinin hakkıyla elde ettiği kazancının helal kabul edilmesinin bir örneği olarak söz kesilirdi." 

Yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen baba mesleği olan demirciliği devam ettirmeye kararlı olduğunu dile getiren Salih usta, ocağın başında ter dökmeye, milimetrik hesaplarla, sabırla ve büyük bir aşkla çekiç sallamaya, yaptığı işe yüreğini katıp kazandığı helal paranın hakkını vermeye devam edeceğini sözlerine ekledi.

Sıcak demir ustası Hasan Mutçu ise "Ben bu işin son temsilcilerinden birisiyim, benden sonra bu işi kimsenin yapmayacağını da biliyorum. 1974'te okuldan mezun olduktan sonra bu işe başladım, ama ben bu işin son temsilcilerinden olacağıma inanıyorum. Para kazanamıyoruz. Kriz var bir de. Tarımda yedek parçalarda ben bir tane üretirken fabrikalar yüzlercesini kooperatiflere bırakmış oluyor.'' diye konuştu.

Tüm yaşanan bu olumsuzlara rağmen Salih ustanın az da olsa kadim müşterileri yok değil. Yaşanan tüm gelişmelere rağmen makine imalatı parçalar yerine ustaların ellerinden çıkanları tercih edenlerden biri Batı Trakya'da yaşayan Keskin İstaryo. İstaryo yaşanan tüm gelişmelere rağmen makinelerin yapamadığı bazı araçları demirci ustalarında yapıldığını dile getirdi.