Meclis'te Leyla Zana krizi

Bugün yemin töreninde metnin dışına çıkarak 'Türk milleti' yerine "Türkiye milletlerine" ifadesini kullandı. Leyla Zana'nın yemini kabul edilmedi.

Leyla Zana kimdir, işte detaylar... TBMM’nin açılış töreninde 24 yıl önce yaşanan yemin krizinin bir benzeri yaşandı. 26. dönem milletvekilleri yemin töreninde metnin dışına çıkıp Kürtçe konuşan HDP'li Leyla Zana'nın yemini kabul edilmedi.

TBMM’nin 26. Dönemi Geçici Başkan Deniz Baykal yönetiminde başladı. Ancak Leyla Zana'nın yemini TBMM'de krize neden oldu HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana yeminine Kürtçe cümlelerle başlayıp ardından yemine geçti. Ancak Zana, metnin dışına çıkarak 'Türk milleti' yerine "Türkiye milletlerine" ifadesini kullandı. 

Meclis'i yöneten Deniz Baykal'ın, Leyla Zana'ya yeminin geçersiz olduğu tekrar yemin etmesi gerektiğini söylemesine rağmen Zana kürsüye çıkmadı. Bu duruma göre Zana Meclis çalışmalarına katılamayacak. 

24 YIL ÖNCE AYNI ŞEY YAŞANMIŞTI
 
Meclis'te 6 Kasım 1991 yılında Leyla Zana krizi yaşanmıştı. Zana yemin metnini Türkçe okuduktan sonra, metnin sonunda söylediği Kürtçe cümleler nedeniyle tepki ile karşılaşmıştı.
 
Dönemin Meclis Başkanı, "Bu yemini ben de anlamadım. Türkiye Cumhuriyeti bir kanun devletidir. Kanun devleti kanunun gösterdiği şekilde yapılır. Bunun dışında herhangi bir şekil olursa o yemin de yemin sayılmaz, o üye de üye olamaz " diyerek Leyla Zana'yı yeminin tekrar etmesi için tekrar kürsüye çağırmıştı.
 
Leyla Zana "Sözümü geri alıyorum" dedikten sonra yemini tekrar etmişti.
 
POLİS EŞLİĞİNDE MECLİS'TEN ÇIKARILMIŞLARDI
 
Dönemin partisi DEP, 1991 seçimlerinde Meclis'e Erdal İnönü'nün liderliğindeki SHP listelerinden girmişti. Zana'nın Kürtçe yeminin ardından ilk tepkiyi milletvekilleri Meclis sıralarına vurarak göstermişti. DEP'li vekillerin polis eliyle Meclis'ten çıkarılmasının ardından parti kapatılmıştı. Zana ile birlikte DEP'li vekiller Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Selim Sadak 15 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. 4 isim, AB reformları kapsamında yapılan düzenleme ile 2004 yılında özgürlüklerine kavuşmuştu.

Milletvekili yemin metninde değişiklik yaparak, "Türk milleti" yerine, "Türkiye milleti" ifadesini kullanan Zana, yemin töreninin sonunda yeniden kürsüye çağrılacak.
 
Meclis yetkilileri, Zana'nın, Zonguldak milletvekillerinin de yemin etmesinin ardından ve birleşim sona ermeden, ant içmek üzere yeniden kürsüye davet edileceğini bildirdi.
 
Leyla Zana'nın yemin etmemesi halinde Meclis'te yasama çalışmalarına katılamayacağını belirten yetkililer, Genel Kurul'da konuşma yapamayacağını, oy kullanamayacağını, yasa teklifi veremeyeceğini, ancak özlük haklarından yararlanacağını ifade etti.

LEYLA ZANA KİMDİR?

Leyla Zana, 14 yaşında iken bölgenin büyük ailelerinden birinin oğlu olanDiyarbakır Belediye Başkanı Kürt kökenli Mehdi Zana ile evlendi veDiyarbakır'a yerleşti. 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında tutuklanarak cezaevine giren Mehdi ZanaDiyarbakır,Aydın, Afyon veAkşehir cezaevlerinde 14 yıl kalırken, bu yıllarLeyla Zana için okuma yazmayı da öğrendiği bir eğitim süreci oldu.

1991Türkiye genel seçimleri'nde, bölge kadınlarının büyük desteğini aldığı bir seçim çalışması sonrasında zamanın Sosyaldemokrat Halkçı Parti listesindenDiyarbakır milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 6 Kasım 1991'de, TBMM 19. Yasama Dönemi için yapılan yemin töreninde, başında Kürt bayrağının renkleri olan bir bantla, Türkçe başladığı yemini Kürtçe ''Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum'' cümlesiyle tamamlaması nedeniylemeclis salonunda tepkiyle karşılaştı. 2 Mart 1994'te , ABD'de yaptığı bir konuşma yüzünden, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Orhan Doğan, HatipDicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak'la beraber milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırıldı. Ertesi gün dokunulmazlıkları kaldırılmış olan diğer 5 milletvekiliyle birlikte gözaltına alındı.

17 Mart 1994'te, grup arkadaşları HatipDicle,Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildi. 8 Aralık 1994'te yasadışı örgüt üyeliği suçundan mahkûm olarak 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapishaneden yazdığı mektuplar önce bir gazetede yayımlandı, daha sonra kitap haline getirildi.

Hapishane yılları boyunca uluslararası barış kuruluşlarının ve insan hakları derneklerinin ilgisi ve desteğiyle karşılaştı.[kaynak belirtilmeli]Avrupa Birliği süreciyle birlikte yoğunlaşan çabalar sonucunda ve AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılanan Zana ve arkadaşları, 10 yıl önce verilen 15'er yıllık hapis cezaları olduğu gibi onaylanarak cezaevinde kaldılar. Ancak 8 Haziran 2004'teAnkara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nden serbest bırakıldı.

TBMM 24. DönemDiyarbakır, 25.ve 26. DönemAğrı milletvekilidir.