Deriye bıçak, servete darbe!

Dünya deri sektörünün lider ülkeleri arasında yer alan Türkiye'nin, dikkatsizlik ve yanlış uygulamalardan dolayı Kurban Bayramlarında her yıl milyonlarca dolar zarara uğradığı ifade ediliyor. Türkiye'de işlenen ham derinin yüzde 80'inin ithal edildiğini belirten Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı Ramazan Hazar, "Hatalı kesimler olmasa ham deri ithalatı yüzde 60'lara düşebilir." dedi. 

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Lemi Tolunay ise kesim işleminin derinin kalitesini ve verimini belirlediğine işaret ederek, "Yüzdükten sonra yanlış yerinden çengele takılması sebebiyle de deri değerini yitiriyor. İnsanlar bunun milli servet olduğunu farkında değil. Bu işin uzman kişilerce, bilinçli yapılması çok önemli." değerlendirmesinde bulundu. 

Kurban Bayramlarında her yıl 2 milyonu küçükbaş, 500 bini de büyükbaş olmak üzere 2,5 milyon hayvanın kesildiği belirtiliyor. Bayramlar başta olmak üzere yıl boyunca kesilen hayvanların derilerinin ülke ekonomisi için önemi büyük. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker de konunun önemini, "Burada oluşan ekonomik kayıp kesilen hayvanların toplam değeri kadar" cümlesiyle özetledi. Deri sektörü temsilcilerinin yorumları da vatandaşların bu konuda yeteri kadar bilinçlendirilmediği yönünde. 

TDKD Başkanı Ramazan Hazar, CİHAN'a yaptığı açıklamada, konunun gündeme getirilecek kadar önemli olduğunu ifade etti. Bu konudaki bilincin 10-15 yıl öncesine göre arttığını, ancak yeterli düzeyde olmadığını ifade eden Hazar, "Büyükşehirlerde özellikle kurban kesimine getirilen standartlar, ehil insanlar tarafından kesilmesine yönlendirilmesi bu hasarları azaltıyor. Ama bunun yüzde 100'e ulaşması lazım." diye konuştu. 


BÜYÜKŞEHİRDE DERİYE VERİLEN ZARAR DAHA FAZLA


Büyükşehirlerde deriye verilen hasarın daha fazla olduğunu dile getiren Hazar, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da insanlar ehil olduğu halde yoksulluk nedeniyle tuzlama işi yapılamadığı ve nakliyat zamanında olmadığı için derinin yine değer yitirdiğini anlattı. Ham derinin yüzde 80'inin, başta Yunanistan, İspanya ve İtalya olmak üzere ılıman mevsimin hakim olduğu ülkelerden İthal edildiğini bildiren TDKD Başkanı Hazar, Türkiye'de kesimin ehil insanlar tarafından yapılması halinde, ithal deri oranının yüzde 20 düşebileceğini kaydetti. 

Türkiye'de kombine et sektörünün gelişmesinin deri kalitesinin de artmasına yol açtığını ifade eden Hazar, "Kombinede kesilen hayvanın derisini 5 liraya alıyorsak, küçük kasaplardan alınan deri 3 liradır. İyi firmalar kombine dediğimiz, toplu kesim yerlerinde profesyoneller tarafından kesilen hayvan derilerini tercih ediyor." değerlendirmesinde bulundu.


"DERİ PİYASASINDA KURBAN DERİSİNE HEP ŞÜPHELİ GÖZLE BAKILIYOR"


İDMİB Başkanı Lemi Tolunay da insanların bir taraftan ibadetlerini yaparken, diğer taraftan ticari değer oluşturduğunun bilincinde olması gerektiğini söyledi. 

Türk Hava Kurumu ve Kızılay gibi deri bağışı alan aracı kuruluşların çok önceden düzenledikleri ihale yoluyla bayramda topladıkları deriyi firmalara sattıklarını anlatan Tolunay, "Yıllardan beri ne kadar hassasiyet gösterilse de derilerin büyük kısmı zarar görmektedir. Sonuç olarak, deri piyasasında kurban derisine hep şüpheli gözle bakılmaktadır. Hatalı kesim veya yüzme işlemi sırasında muhakkak deri zarar görüyor. Bin adet deri almış olan bir kurum bunun ancak yüzde 65-70'ini kullanabileceğini, yüzde 30'unun kullanılamayacağını tahmin ediyor. Biraz dikkat edilse belki yüzde 3-5 fire verilerek kullanılabilir." diye konuştu. 


"GÜN GEÇTİKÇE BİLİNÇ ARTIYOR"


Hayvanın kesildikten sonra çok iyi konserve edilmesi ve zamanında nakliyesinin yapılması gerektiğini ifade eden Tolunay, gün geçtikçe bu bilincin arttığını belirtti. Tolunay, "Deri üretim sektörü yani tabakhaneler daha modernleşti ve endüstriyel çizgiye geldi. Kontrollü ve kalite standardına göre ayrıştırılmış hammadde yani derilerin toplanıp tabakhanelere ulaştırılması daha gelişti. Bunlar önemli faktörler." İfadelerini kullandı. 

Deri sektöründe dünyada söz sahibi olan Türkiye'nin en büyük gücünün, Müslüman ülke olarak ham derisini işleyebiliyor olması olduğunu anlatan İDMİB Başkanı Tolunay, Türkiye'de üretilen ham derinin yüzde 50'sinin yine Türkiye'de işlendiğini kaydetti. Tolunay, ılıman bir iklime sahip olduğu için Türkiye'de üretilen toplam deri ürünlerinin yüzde 70'inin ihraç edildiğini, burada Avrupa'da olduğu gibi derinin trend olmadığını söyledi. 

Bu arada, Türkiye Deri Vakfı da (TÜRDEV) bilinçsiz kesim, dikkatsizlik ve hatalı uygulamalardan dolayı Kurban Bayramlarında milyonlarca dolarlık kaybın önüne geçmek için Türk tiyatrosunun önemli karakterlerinden Levent Kırca ile önemli bir sosyal sorumluluk projesine imza attı. Levent Kırca, televizyon kanalları için hazırladığı film ile deri sektörü için son derece önemli olan bu konuda vatandaşların bilinçlenmesine katkı sağlayacak. 

TÜRDEV Başkanı Mahmut Yeşil, "Sosyal sorumluluk projemizin yapacağı katkı ile risk altındaki 40 milyon YTL'lik bir değeri bozulmadan fabrikalarımıza teslim etmeyi planlıyoruz. Çünkü, her yıl en az 12 milyon YTL'lik deri en küçük bir işleme bile uğramadan direk çöpe gidiyor." dedi.


BİR DÜZİNE DERİ 12 DOLAR


Kurban bağışı alan aracı kuruluşlar, hayırseverlerden topladıkları derileri, düzenledikleri ihalelerle firmalara satarak gelir elde ediyor. Bu kuruluşların düzine halinde sattıkları derilerin fiyatı ise tüm dünyada hayvanın cinsine göre standartlaşmış fiyat üzerinde belirleniyor. Şu anda düzine başına belirlenen fiyat ise 12-15 dolar arasında. 


KÜÇÜKBAŞTAN ÜST GİYİM BÜYÜKBAŞTAN AYAKKABI VE ÇANTA


Kurban derilerinin en önemli ve yaygın kullanma alanının giysi üretimi olduğu ifade edildi. Üretimin yüzde 70'i yurtdışına ihraç edilerek önemli bir döviz girdisi sağlanıyor. Küçükbaş hayvanın derisinin büyük bölümünü üst giyimde kullanan deri sektörü, büyükbaş hayvan derilerinin yüzde 60'ını ayakkabı ve çantada, yüzde 40'ını da yine deri mont yani üst giyim ve koltuk, döşeme gibi eşyalarda kullanıyor. 


KÜÇÜK DİKKATLER BÜYÜK KAZANÇLARIN KAPISINI ARALAYABİLİR


Kurban derilerinin değerinden bir şey kaybetmeden kolaylıkla sektöre ulaştırılabilmesi için bu konuda çok basit bazı önlemlerin kesim anında ve hemen sonrasında uygulanması gerekiyor. Kurban kesenlerin dikkate alması gereken hususlar şöyle:


- Deri tulum halinde kesiksiz olarak çıkarılmalı

- En erken 1, en geç 6 saat içinde koyun derileri için 2 kg, sığır deriler için 6 kg kaba tuz deriye iyice yayılmalı, 

- Bağırsaklar temizlenip, tuzlanarak plastik bir torbaya konmalı

- Deri ve bağırsaklar teslim edilene kadar serin ve gölge bir yerde saklanmalı