Kelebek nesli tehlikede

Tüm canlıları etkileyen küresel ısınma, baharın müjdecisi kelebek neslini de tehdit ediyor. Yaşam alanları her geçen gün biraz daha daralan kelebeklerin bazı türlerinin neslinin tükenmek üzere olduğu belirtiliyor. Türkiye, barındırdığı 345 kelebek çeşidi ile dünyanın en zengin kelebek türüne sahip ülke olarak biliniyor. Avrupa'da nesli tehlike altında olan kelebek türlerinin 30'u da Türkiye sınırları içerisinde neslini sürdürüyor.

Kayseri Erciyes Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi ve Kelebek Gözlemcisi Dr. Evrim Karaçetin, "Küresel ısınmayla kelebeklerin yok olması arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu ve bu konuyla alakalı çalışmaların devam ettiğini söyledi. Avrupa'da nesli tehlike altında olan kelebek türlerinin 30'unun Türkiye'de olduğuna dikkat çeken Dr. Karaçetin, "Kelebekler iklim değişikliklerinden genellikle üç şekilde etkileniyor. İlk olarak yaşam alanları değişiyor. Yaşam alanı değişen kelebekler ya ortama ayak uydurmak zorunda kalacak ya da yok olacak. Küresel ısınmayla ilgili çalışmalar, 1900'lü yıllardan beri yapılan araştırmalar ve toplanan veriler sonucu ortaya konmuştur. Türkiye'de bu kadar eski veriler olmadığı için bire bir örnek veremiyoruz. Ama bazı türlerin iklimin değişmesi ve havaların ısınmasıyla birlikte daha yukarılara gittiğine dair gözlemlerimiz var." dedi.

Hava kirliliğinin de kelebek türlerinin yok olmasında etkisi olduğunu anlatan Karaçetin, asit yağmurlarının hava kirliliğinin en önemli nedenlerinden birisi olduğunu dile getirdi. Asit yağmurlarıyla birlikte bu canlıların yaşadığı bölgelerin tahrip olduğunu aktaran Kareçetin, "Bazı türlerin beslendiği bitkiler negatif etkileniyor. Diğer bağlantısı ise direk olarak ağaçların yüzeyindeki ağaç türlerinin ürettiği bitki özüyle beslenen kelebek türleri var. Bunlar direk olarak kirlilik maddeleriyle karşı karşıya geldiğinde sayılarında düşüşler yaşanıyor." diye konuştu.

Küresel ısınma ve hava kirliliğinin yanı sıra insanların doğayı tahrip etmesinin de kelebek türlerine zarar verdiğini dile getiren Karaçetin, Türkiye'de Palandöken, Kaçkar, Bolu dağları, Ankara Kızılcahamam gibi kelebek türlerinin çok zengin olduğu bölgeler var. Ancak habitat yaşam alanlarının ortadan kalkması zirai tarım ilaçlarının kullanılması sanayi tarımına geçilmesi yani büyük ölçeklerde tarım yapılması gibi etkenler kelebeklerin yaşam alanlarını ortadan kaldırıyor ve neslini tehlikeye düşürüyor. Özellikle toprak kirliliği kelebek neslinin tükenmesinde çok büyük faktör." açıklamasında bulundu.

Türkiye'de kelebeklerin korunmasıyla alakalı gerekli çalışmaların yapılmadığına dikkat çeken Karaçetin, merkez av komisyon kararlarında kelebeklerin korunmasıyla ilgili herhangi bir önlemin olmamasından da yakındı. Kelebeklerin sadece milli parklar içinde yakalanmasının yasaklandığını ifade eden Karaçetin, bunun yanı sıra koruma tedbiri olarak yurt dışından gelen bir kişinin kelebek yakalayarak ülke dışına çıkartılmasının yasaklandığını, ancak bunların yeterli olmadığını söyledi.

Türkiye'de kelebek gözlemciliğinin çok yeni olduğunu kaydeden Karaçetin, 2001 yılında bilim teknik desteğiyle kelebek gözlemciliği projesine başladıklarını söyledi. 2 kişiyle başladıkları çalışmalarda şu anda 200 kişiye ulaştıklarını belirten Karaçetin, sadece 56 türe sahip olan İngiltere gibi bir ülkede 1 milyona yakın kelebek gözlemcisinin olduğunu aktardı. Türkiye'de kelebek gözlemcisi sayısı arttıkça tespit edilen tür sayısının da artacağına inandıklarını kaydeden Karaçetin, dijital fotoğraf makinelerinin yaygınlaşmasının kelebek gözlemciliğine olan ilgiyi de arttırdığını vurguladı.