"Çek ve Ticaret Yasası acilen çıkmalı"

 
GAZİANTEP(CİHAN)- Gaziantep Hür Sanayici ve İşadamları Derneği (HÜRSİAD) Başkanı Mehmet Taşdemir, ekonomik krizle iyice durgunlaşan piyasanın hareketlenmesi için Meclis'te görüşülen yeni Türk Ticaret Kanunu ve Çek Yasası'nın acilen çıkarılması gerektiğini söyledi. Taşdemir, "İlgili yasalar acilen çıkarılmalıdır; bu yasalarla ticaret olmaz. Unutmayalım ki Türkiye'de himayeyi hak edenler kötü niyetliler değil, iyi niyetli ve dürüst olanlardır" dedi.

Taşdemir, finansal kriz nedeniyle piyasalardaki durgunluğun iyice arttığını, bunda mevcut Ticaret Kanunu ve Çek Yasası'nın da payının büyük olduğunu söyledi. İlgili yasaların alıcı ve satıcılar arasında güveni artırmaya ve ticareti genişletmeye yarayacak şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirten Taşdemir, "Çek, alan ve veren bakımından nakit para hükmündedir. Çekle ilgili hatalara, bir önceki iktidar tarafından hazırlanıp, son iktidar döneminin hemen başında aceleyle TBMM'den geçirilen 4814 sayılı yasa ile devlet de iştirak etmiştir. Çünkü eski 3167 sayılı yasa, çekini ödemeyen keşideciyi hapse mahkum ederken, halen yürürlükteki 4814 sayılı yasada bu hüküm para cezasına dönmüştür. Böylece, çek keşidecisi (borçlusu) için en büyük caydırıcılık unsuru ortadan kalktı. Bu yetmezmiş gibi, aynı yasayla keşideci, kaybettiği veya rızası hilafına elinden çıktığı gerekçesiyle bankaya tevdi ettiği çekin ödenmesini engelleyebiliyor. Bankalar, bu yöndeki müşteri talimatlarına uymak zorunda. Dolayısıyla da vade taşımaz, sağ üst köşeye konulan tarih kesinlikle vade olmayıp, çekin düzenlendiği (keşide edildiği) tarihi gösterir ve bu tarih 10 günlük ibraz süresinin hesap edilmesini sağlar. Hal böyle iken, iş hayatında vadeli mal alanlar, satıcılara verdikleri çeklerin üzerine, her iki tarafça vade olarak kabul edilen tarihler koyuyorlar" diye konuştu.

Çek yasasıyla, dürüst olanların işlerinin zora girdiğini ve sahtekarın ekmeğine yağ sürüldüğünü savunan Taşdemir, "Çok net örnekler söylüyorum. Adam çekini ödememiş. Telefon edip nedenini soruyorum. Aldığım cevap; (Çekinin tarihi geçeli daha iki ay olmuş. Biz 6 ay geçmeden çek ödemiyoruz) oluyor. Bir de marifet gibi bu cevapla karşılaşıyorum. Kanunları yaparken aktif ticaretin içinde olan ve işlerini dürüst yapan işadamı ve kişilerin görüşlerine başvurmalıyız" şeklinde konuştu. 

Çekle ilgili böylesine hatalı ve çarpık uygulamanın bu kadar yaygınlaşmasında başlıca rolü bankaların oynadığını savunan Taşdemir, şunları kaydetti: "Şöyle ki bankalar güya vadeli olan çekleri bonoymuş gibi kredi konusu yapıyor ve bu yanlış uygulamadan vazgeçmiyorlar. Ancak, bankalar işine geldiği zaman çekte vade olmadığını çok iyi hatırlıyor. Son zamanlarda, kredi teminatı olarak müşterilerin tevdi ettiği vadeli çekler, bankaca vadesinden önce tahsil edilmekte ve böylece krediler vadesinden önce tasfiye edilmektedir. Ama, bu arada çekleri tahsil edilen müşterinin kendi müşterileriyle, yani çek borçlularıyla olan ilişkisinin ne hale geldiği bankanın umurunda olmuyor, kötü niyetli çek borçluları yükümlülükten kaçınmak için, çekin ödenmesini iki satır yazıyla men ediyorlar. Böylece borçlu kimse, adeta hem savcı hem hâkim konumuna gelmekte ve tabii ki kendi lehine karar vererek borçlusu olduğu çekin ödenmesini veya arka yüzüne karşılıksız meşruhatının yazılmasını engelleyebilmektedir."

Bankaların men talimatını yerine getirmesi için bir karakol zaptı istemesinin bile yasada gerekli görülmediğine değinen Taşdemir, buna karşılık, çek alacaklısının savcılık kanalıyla mahkemeye giderek alacağını ispatlamak zorunda kaldığına vurgu yaptı. Taşdemir, şöyle devam etti:

"Savcılar işlem yapmak için, karakoldan bu konuda tutanak gelmesini şart koşmakta, karakol da tutanağı yazmak için bankadan evrakın gelmesini beklemektedir. Her şey tamam olsa da, savcılarımızın genellikle takipsizlik kararı verdiklerini öğreniyoruz. Kaldı ki, mahkeme kararlarının kaç senede çıkabildiğini hepimiz biliyoruz. Bundan dolayı bu çek yasasıyla ticaret olmaz. İş dünyası olarak umarız hükümet bu yasayı düzenler ve piyasanın rahatlamasını sağlar."