Net turizm gelirleri yüzde 20,9 arttı

Merkez Bankası verilerine göre, 2008 yılında 34,4 milyar dolar hizmet gelirine karşılık, 17,1 milyar dolar hizmet gideri oldu. 2007 yılında toplam 13,3 milyar dolar fazla veren hizmetler dengesi kalemi, 2008 yılında yüzde 30,3 artarak 17,4 milyar dolar oldu. Hizmet kalemi içinde yer alan turizm sektöründe, geçen yıl, turizm gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 18,5 artarak 21 milyar 910 milyon dolara, turizm giderleri ise yüzde 7,5 artarak 3 milyar 506 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde, net turizm gelirleri ise yüzde 20,9 artarak 18 milyar 404 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Hizmetler sektöründe yer alan taşımacılık alanında, 2007 yılında 385 milyon dolar net çıkış olurken, geçen yıl 167 milyon dolar net giriş kaydedildi. 
 
Yurt içinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurt dışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi de 2007 yılına göre yüzde 28,3 artarak 974 milyon dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin sigorta hizmetleri net gideri, 2007 yılına göre yüzde 24,8 azalarak 676 milyon dolar oldu. 
 
Böylece, 2007 yılında 13,3 milyar dolar olan hizmetler dengesi fazlası, geçen yıl yüzde 30,3 artışla 17,4 milyar dolara yükseldi. Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemindeki net çıkış, 2007 yılına göre yüzde 11,4 oranında artarak 7 milyar 921 milyon dolar oldu. 
 
Yatırım geliri kaleminin altında büyük ölçüde kar transferlerinden oluşan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkış, sırasıyla yüzde 13 artışla 2 milyar 374 milyon ve yüzde 21,1 artışla 6 milyar 444 milyon dolar olurken, portföy yatırımlarından kaynaklanan net giriş 972 milyon dolara ulaştı. Geçen yıl uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2007 yılına oranla yüzde 13,2 artarak 8 milyar 466 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Cari transferler kaleminde, geçen yıla göre yüzde 10 oranında azalarak 2 milyar 19 milyon dolar net giriş oldu. 
 
Bu dönemde, genel hükümet kaleminde 732 milyon dolar gelir sağlanırken, işçi gelirleri 1 milyar 324 milyon dolar oldu. Geçen yıl finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, 2007 yılına göre yüzde 24,1 azalarak 15 milyar 133 milyon dolara geriledi. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren net yatırımlar, 2007 yılında 22 milyar 46 milyon dolar iken, geçen yıl yüzde 19,6 azalışla 17 milyar 718 milyon dolara indi. Yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının, aynı dönemler itibariyle, yüzde 0,4 artarak 2 milyar 937 milyon dolara yükseldiği tahmin edilirken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketler yurt dışındaki ortaklarından net 374 milyon dolar kredi kullandı. 
 
Yurt içinde yerleşik kişiler, yurt dışında, 2007 yılında net 2 milyar 106 milyon dolar yatırım yaparken, geçen yıl bu rakam 2 milyar 585 milyon dolara çıktı. Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar kaleminde 2008 yılında gerçekleşen net sermaye girişi, 2007 yılına göre yüzde 24,1 azalarak 15 milyar 133 milyon dolar oldu. Önceki yıl 717 milyon dolar net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında, geçen yıl 4 milyar 778 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında menkul değer alımları 2,1 milyar dolardan 1,3 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında 2008 yılı Aralık ayında 256 milyon dolar tutarında net alım yaparken, geçen yıl toplam 716 milyon dolarlık net alım gerçekleştirdi. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında geçen yıl Aralık ayında yapılan 460 milyon dolar tutarındaki net alımla birlikte, 2008'de 4 milyar 805 milyon dolar net satım oldu. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde 2007 yılında 23 milyar 997 milyon dolar olan net giriş, geçen yıl 25 milyar 77 milyon dolara çıktı. 
 
Önceki yıl 28 milyar 855 milyon dolar artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde, geçen yıl 32 milyar 368 milyon dolar artış kaydedildi. Geçen yıl Uluslararası Para Fonu'na (IMF) Aralık'ta 205 milyon dolar geri ödeme yapılmasına karşın, 2008 yılında 1 milyar 701 milyon dolar net kullanım oldu. Bu dönemde, yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak net 959 milyar dolarlık geri ödeme yapıldı. Ayrıca, 2007 yılına göre 2008 yılında bankacılık sektörünün yurt dışından sağladığı net kredi miktarı yüzde 48,1 azalarak 2 milyar 909 milyon dolara, diğer sektörlerin sağlamış olduğu net kredi miktarı da yüzde 9,5 küçülerek 23 milyar 419 milyon dolar oldu. Yurt dışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurt içinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarında, geçen yıl 3 milyar 385 milyon dolar net giriş oldu. 
 
Bu dönemde yurt dışı bankaların yurt içinde tuttukları net mevduat tutarı 4 milyar 835 milyon dolar arttı. (AA)