Eken: Güneydoğu Anadolu Projesi'ne büyük önem veriyoruz

KİLİS Nazım Ekren, Kilis özel İdaresi'nde Kilisli sanayiciler ve yerel yöneticilerle bir araya geldi. Kilis için yapılacak yatırımları konuşan Ekren, bundan sonraki koordinasyona yönelik ana hedeflerinin, sulama yatırımlarında atılması gereken adımlarla, kamu ve özel yatırımların alt stratejisini belirlemek olduğunu ifade etti.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin zengin toprak ve su kaynaklarını değerlendirmek ve bu bölgenin sosyal ve ekonomik gelişmişliğini yükseltmek istediklerini belirten Ekren, burada yaşayan insanların refahını ve gelir düzeyini artırmak ve yeni iş imkanları sağlamak için Güneydoğu Anadolu Projesi'ne (GAP) büyük önem verdiklerini kaydetti.

Ekren, GAP'ın, bölgelerarası farklılıkları gidermeyi ve ulusal düzeyde ekonomik gelişme ve sosyal istikrar hedeflerine katkıda bulunmayı amaçladığını dile getirdi.

GAP'ın tarihsel geçmişinin neredeyse cumhuriyetle yaşıt olduğuna dikkat çeken Ekren, "1936 yılında Atatürk, Elektrik İşleri Birliği İdaresi'ni kurarak bölgede su kaynaklarından elektrik enerjisi üretme konusundaki ilk insiyatifini kullanmıştır. Zaman içinde konjoktüre bağlı olarak değişen proje, 1987 yılında Aşağı Fırat ve Dicle Havzaları'nı kapsayacak şekilde ilk defa GAP adını almıştır. 1988 yılında Devlet Planlama Teşkilatı, GAP'ta çok sektörlü sosyo-ekonomik kalkınma projesi olarak master çalışmaları başlatmıştır. GAP, başlangıçta enerji ve su kaynaklarının kullanımı olarak kurgulanmış bu proje zaman içinde bölgenin ve Türkiye'nin, sosyal, ekonomik ve kültürel girişim ve dönüşümünün çok sektörlü bir entegre projesi olarak ele alınması sonucunda bugüne kadar gelmiştir. Dolayısıyla bu proje bir Türkiye projesidir, bir devlet projesidir." dedi.

Yerel yönetimlerle bilgi alışverişinde bulunarak GAP'a ivme kazandırmayı amaçladıklarını belirten Ekren, projenin hedefleri hakkında şunları söyledi; "çok sektörlü ve entegre olarak başlayan GAP'ın çok büyük hedefleri vardı. Bunlardan bir tanesi, 1.7 hektar alanın sulanmasıydı. GAP ve Devlet Su İşleri ile birlikte bu hedef 1. 82 milyon hektara çıkartıldı. Bu, yılda 27 milyar kilowat saat hidroelektirik enerjisinin hedeflendiği projedir. Kişi başına gelirin, projenin bitiş tarihi itibari yüzde 210 civarında artırılması amaçlandı. Proje başarı ile tamamlandığında 3.8 milyon vatandaşımızıda iş istihdam sağlanmıştır. GAP'ın çok büyük bir proje olduğunu bu rakamlar da bizlere gösteriyor. GAP, Türkiye'nin nüfus ve coğrafi olarak Türkiye'nin yüzde 10'na sahip bir bölgedir. Nüfus artış hızı GAP'ta, binde 24.8 iken Türkiye'de binde 18.3'tür. Ortalama hane halkı sayısı GAP'ta 7 iken Türkiye'de 4 kişidir. GAP Türkiye ile beraber benzerlik gösterir ama kısmen de farklı bir yapıya farklı bir sosyal ve kültürel yapıya bir bölgedir."

2007 yılı fiyatları ile değerlendirdiğinde başlangıçtaki toplam ihtiyacın nakdi olarak ortalama yüzde 60'ın gerçekleştiğinin görüldüğünü belirten Ekren, buna sektör olarak bakıldığında dağılımın farklı bir yapıyı da ortaya çıkardığını ifade etti. Erken, "Toplam ihtiyaç, 39. 3 milyar YTL idi. 2007 yılı sonu itibari ile tahmini kümülatif harcama tutarı da 23.3 milyar YTL'dir. Yüzde 59.3 ortalama yüzde 60'lık nakdi gerçekleştirme oranı sağlanmıştır. Sektörel olarak bakıldığında tarım sektöründe sulama ile bu oran yüzde 26, enerjide yüzde 83, ulaştırmada yüzde 45, turizmde yüzde 31 ve diğer sektörlerde de yüzde 94'tür. Bugünkü toplantımızı anlamlı kılan bir başka yanı da bölgede hangi sektörler insiyatif kullanılarak daha canlı ve aktif hale getirilmesidir." şeklinde konuştu.

GAP'ın bir devlet ve millet projesi olduğuna dikkat çeken Ekren, kurulduğunda beri bütün cumhuriyet hükümetlerinin, zaman zaman değişiklikler olsa bile Türkiye'ye yapılan yatırımların ortalama 7.1'ini buraya ayırdığının altını çizdi. AK Parti döneminde de bu oranın korunduğunu aktaran Bakan Ekren, zaman zaman bu üzerine çıkıldığını ve projenin 2012 yılında bitirileceğini kaydetti.

2002 yılında bölgenin ihracatı 690 milyon dolar iken 2007 yılında 2.5 milyar dolara yükseldiğini belirten Ekren, "İhracat olarak da bölgenin önemli bir potansiyeli bulunmaktadır. Rakamlar kısmında ilginç olacak bir başka özellik, GAP'ta yer alan illerin zaman içinde aldığı kamu yatırımlarında farklılıklar olmuştur. Sektörler, tarım, madencilik, imalat, ulaştırma, haberleşme, enerji, turizm, eğitim, konut ve sağlık ve diğer kamu yatırımlarında rutin bir seyir izlenmemiş, bölgenin hangi tür hizmete ihtiyacı olduğu tespit edilerek ona yoğunlaşan bir politika izlenmiştir. Bugünkü toplantıda üzerine durduğumuz bir konuda, Kilis'te hangi sektörlerin ön plana çıkabileceğini konuşacağız. 2002 yılında bütün GAP'ta, bin 102 işletme sayısı 39 bin 102 istihdam söz konusu iken, 2006 yılında bin 836 işletme 80 bin 766 istihdam düzeyine ulaşmıştır. 2007 yılı verileri elimize geçtiğinde bu rakamı daha yükseğe çıkma ihtimali bekleniyor. GAP'ta ithalat 767 milyon dolar ihracatta 2.5 milyar dolara çıkmıştır. Bölgede hem ihracatın hem ihracatın bir dış ticaret potansiyelinin de sinyalini veriyor. Hem bölge ile hem bölge ülkeleri ile hemde küresel ekonomi entagrasyonu ile GAP'ın nasıl bir rol olacağını konuşacağız." diye kaydetti.

GAP gezisi kapsamında 7'nci durağı Kilis'te, sanayicileri ve yerel yöneticileri dinleyen Bakan Nazım Ekren yarın Gaziantep'te olacak. Ekren, son olarak da Adıyaman'da incelemelerde bulunacak.