STK'lar da umudunu devlete bağladı

80 ilde 242 dernek ve 50 meslek odası temsilcisiyle yapılan araştırma çarpıcı sonuçları ortaya koydu. Gelişmiş ülkelerin tersine Türkiye'deki iş adamı örgütleri ekonomik ve sosyal sorunların çözümünü devletten bekliyor. Bölgeye yatırım çekilmesi noktasında Doğu Anadolu STK'ları başrol oynarken, Ege'de ise bu etki yeterince görülmüyor. Rapordaki en çarpıcı noktalardan bir tanesi ise iş dünyası derneklerinin bulunduğu ilin ekonomik göstergeleri hakkındaki bilgi yetersizliği. Öyle ki İş dünyası STK'ları bulundukları ilin ekonomik gelişme seviyesi, milli gelirden aldığı pay, ülke ekonomisine sağladığı katma değer, nüfusun istihdam oranı ve yatırımcılara sağlanan teşvikler gibi hayati hususlarda çok az bilgi sahibi. Hal böyle olunca Türkiye'deki STK'lar Avrupa'daki rakiplerinin gerisinde kalıyor. 

Türkiye Sanayiciler ve İşadamları Konfederasyonu (TUSKON), Uluslararası Sivil Toplumu Destekleme ve Geliştirme Derneği (USİDER)'nin desteğiyle yürütülen 'STK Bilinçlendirme ve Vizyon Geliştirme' projesi kapsamında 10 akademisyen tarafından 7 bölgede yapılan anket ve araştırmalar rapor haline getirildi. Araştırmaya TÜSİAD, TÜRKONFED, ASKON, KAGİDER, MÜSİAD, TİKAD, TÜGİK, TÜGİAD ve TÜMSİAD gibi önde gelen STK'lar da katıldı. 

Toplumun bilinçaltında, her şeyi devlete havale eden yapısının korunduğu belirtilen raporda bölgesel sorunların çözümünün özel sektör ve STK'lardan değil de devletten beklediği sonucu çıktı. Buna göre, İş dünyası STK'larının yüzde 46'sı sorunların çözümünde devletten beklenti içinde. Katılımcıların yüzde 26'sı vatandaş, yüzde 16'sı ise özel sektörü çözüm adresi olarak görüyor. Devletten beklentide Doğu Anadolu yüzde 64 ile birinci sırada, Ege bölgesi ise yüzde 22 ile sonda yer alıyor. Bölgeye yatırım çekme noktasında ise durum tam tersine dönüyor. Doğu Anadolu Bölgesi'nde derneklerin yüzde 72'si bölgeye yatırım çekmede etkin rol oynarken, Ege Bölgesi'nde ise bu oran yüzde 42'ye kadar düşmekte. Bir diğer veriye göre, iş dünyası STK'ları bulundukları ilin ekonomik gelişmesinden yüzde 94 habersiz. İlin milli gelirden aldığı paydan ve sağlanan katma değerden habersiz olanların oranı yüzde 88 iken istihdamın nüfusa oranını bilmeyen yüzde 94, ilde sağlanan teşvikler hakkında bilgi sahibi olmayanların ise yüzde 74 olarak çıkması dikkat çekti. iş dünyası derneklerinin ciddi yapısal sorunları bulunduğu aktarılan raporda profesyonel yöneticiliğin benimsenmesi öneriliyor. 

Raporu değerlendiren TUSKON Başkanı Rıza Nur Meral, iş dünyasının önde gelen Sivil Toplum Kuruluşlarını dinleyerek sorunlarının tespitini yaparak atılması gereken adımları ve çözüm önerilerini belirlediklerini ifade etti. Meral "Bölge iş adamları bu sayede çözüme katkıda bulunuyor. Bu raporu hükümete ve her şehirdeki iş adamı örgütlerine gönderdik. Bu kadar geniş kapsamlı bir rapor ilk defa hazırlanıyor. İş dünyası STK'ları olarak nerede olduğumuzu nasıl sorunlarımız olduğunu ve çözüm önerilerini tartıştık. İş dünyası kendi sorunlarına kendisi çare araması bakımından da bu rapor çok önemli. Umarım yetkililer sorunların çözümü noktasında gerekli gayreti sarfeder." İfadelerini kullandı. 


DOĞU ANADOLULU İŞ ADAMLARI ERMENİSTAN SINIRININ AÇILMASINI İSTİYOR


Her bölge için ekonomik ve sosyal alandaki tespit, sorun ve çözüm önerilerine de yer verilen raporda, Doğu Anadolu Bölgesi'nde iş dünyası derneklerinin bölgenin sanayideki geleceği açısından fazla iyimser olmadığı görüşüne yer verilmiş. İş adamları dernekleri, bölgenin sanayiden çok, sınır ticareti, inşaat, sağlık ve eğitim alanlarındaki yatırımlar için uygun olduğunu düşünüyor. Ayrıca, bölgedeki özelleştirme uygulamalarına diğer bölgelerden farklı yaklaşılması önerilirken Suriye, Irak, İran, Gürcistan, Ermenistan ile sınır olunması nedeniyle sınır ticaretinin artırılması için çalışma yapılması sorunları azaltacağı belirtiliyor. Özellikle Ermenistan başta olmak üzere sorunların çözümü isteniyor. 


EGE'NİN TEŞVİKTEN AĞZI YANDI


Türkiye'nin, sanayisi en fazla gelişmiş ikinci bölgesi olmasına rağmen plansız yapılanmanın bölgede ana sorun olduğu belirtilen raporda sanayi alanındaki bürokratik engellerin yabancı yatırımcıyı engellediği ifade edilmekte. Teşvik konusundaki şikayetlerin çok fazla olduğunun altı çizilirken illere göre değil, bölgesel ve sektörel teşvik uygulanması öneriliyor. Uşak ve Afyon'da teşvik uygulanırken Manisa, Denizli ve İzmir'de uygulanmaması tezatından yola çıkılan raporda, İzmir limanına 10 metreden daha fazla dip derinliği olan gemilerin giremediği sorununa işaret ediliyor. 


KUYRUKTAN BUNALAN İŞ ADAMLARI HABUR'A X-RAY HİBE EDECEK 


Malatya ve Gaziantep gibi birkaç ilin dışında sanayi alanında alınması gereken çok uzun mesafeler bulunduğu aktarılan raporda, temel ekonomik sorunun işsizlik ile teknik ve kalifiye eleman sıkıntısı olduğu ifade ediliyor. Bölgenin uzun yıllar devlet tarafından ihmal edildiği tespiti yapılırken Habur başta olmak üzere, sınır kapılarının ihtiyaca cevap verememesinden şikayet ediliyor. Uzun kuyruklardan bunalan sanayici güvenlik gerekçesiyle aramaların uzadığını, fakat sorunun yeni x-ray cihazlarıyla çözüleceğine inanıyor. İş adamları, devlet izin verirse bu cihazları alıp hibe etmeyi öneriyor. 

İç Anadolu bölgesindeki iş dünyası temsilcileri, sanayi alanında uzmanlaşmak istediklerini belirterek, limanlara uzak olmaları nedeniyle demiryolu ulaşımının artırılmasını talep ediyor. Karadeniz Bölgesi ise sanayileşme açısından Türkiye'nin zayıf kalmış bölgelerinden biri olduğu belirtilen raporda sanayileşmenin bu bölgede gelişmeyişinde geçmişteki devlet yatırımları sebep olarak gösteriliyor. Bölge iş adamlarının tespitine göre, devletin bir zamanlar bölgeye yapmış olduğu yatırımlar bölgenin girişim ruhunu körelten unsurlardan birini oluşturuyor. Kamu iktisadi teşekküllerindeki aşırı istihdam, insanları zamanla çalışmadan para kazanmaya, tembelliğe alıştırmış. Kısaca, bir emek harcamadan, devletten elde etme alışkanlığı insanların zamanla çalışma azmini ve direncini kırarak onları tembelliğe sevk etti. 

Marmara Bölgesi'ni İstanbul özelinde ele alan rapor, şehrin sorunlarına çözüm için sanayi alanlarının kademeli olarak şehir dışına çıkarılması, yüksek teknoloji özendirici politikalara ağırlık verilmesi, üniversitelerin kentin ekonomik dokusuna entegre edilmesi, ekonomi havzasının sınırlarının tespiti ve ulaşım konusunda İstanbul'u ulusal pazarlara entegre etmek için deniz ulaşımı konusunda yeni adımlar atılması önerileri yer alıyor. 


İŞ DÜNYASI DERNEKLERİNİN BÖLGESEL KALKINMADAKİ ROLLERİNE İLİŞKİN ÖNERİLER


- Yatırım Rehberliği Hizmetleri Sunmalıdırlar

- Teşvik Politikasının Uygulamadaki Aksamalarını Ortaya Koymalıdırlar

- Bölgesel Lokomotif Merkezlerin Oluşmasına Önayak Olmalıdırlar 

- Sözleşmeli ve Planlı Tarım Politikalarına Önayak Olmalıdırlar 

- Organize Hayvancılık Bölgelerinin Geliştirilmesine Katkıda Bulunmalıdırlar 

- Alternatif Turizm İmkânları Konusunda Sektöre Rehberlik Etmelidirler 



(CİHAN)