Sağlıklı yaşamın sırları

çevre Ve Tüketici Haklarını Koruma Derneği (çETKODER), "Her alanda Hijyen" konulu Eğitim seminerinin ikincisini düzenledi. 30 ilden 100 değişik mesleğe mensup kişinin katıldığı seminer bitimi katılımcılara katılım ve başarı belgesinin yanı sıra ücretsiz sıvı sabun, deterjan ve diş fırçası verildi.

GöNüLLü UZMANLAR
çETKODER gönüllüsü Diş hekimi Meral Baysal, Diyet uzmanı Ayşen Pekcan, Dahiliye Uzmanı Dr. Nebahat Kutlu, Ortopedi Uzmanı Dr. Hayri Urgan ve KBB uzmanı Dr. Tülay Akça da, "Hijyen Nedir, Hijyen Eğitimi, Kişisel Hijyen, Hijyenin önemi, Temizlik ve Hijyen, Kir ve Kirlenme Nedir, Kirin ve Kirlenmenin Zararları, Temizlik Araç Gereçleri, Kir Nasıl çıkar, El Temizliği, Yüz Temizliği, Koltukaltı Temizliği, Boyun Temizliği Nedir, Saç Bakımı ve Saç Temizliği Hakkında Bilgiler, Diş Sağlığı Nasıl Korunur, Diş ve Diş Eti Bakımı, Kişisel Tuvalet Eşyalarının Kullanımı" gibi konuları ayrı ayrı 15 ana başlıkta ele alıp işlediler. İşte detayları:

HİJYEN NEDİR, HİJYEN EĞİTİMİ
Sağlığın korunması kavramı hijyen olarak bilinir. Hijyenin hayvanı ise yılandır. Yılan, halen tıbbın ve sağlığın amblemidir. Hijyenin tuttuğu kaptaki suyu içmesi şeklinde sembolleşmiştir. Hijyen, sağlığın korunması, geliştirilmesi, sürdürülmesi ve sağlık için yararlı davranış ve uygulamaların yapılmasıdır. Bu uygulamalar kişisel hijyen kurallarıdır.

KİŞİSEL HİJYEN, HİJYENİN öNEMİ, TEMİZLİK VE HİJYEN
Temizlik, sağlığı korumanın birinci koşulu ve kuralıdır. "Temizlik imandan gelir." vecizesiyle dinimizin de temizliğe verdiği önem, eski çağlardan beri bilinmektedir. "Temizlik sağlık getirir."Temiz insan, toplum içinde sevilir ve sayılır. Temiz insanın hastalıklara karşı direnci yüksektir. Patojen mikroorganizmalardan ve parazitlerden arınmış olduğu için hastalanmazlar.

KİR VE KİRLENME NEDİR?
Biyolojik Kirlenme, Hava kiri ter bezlerinden deri yüzeyine ter, üre ve diğer metabolizma artıkları salgılanır. Ter, boşaltım sisteminin bir parçasıdır. Atıklarla kaplanan deri, aynı zamanda yağ bezlerinden salgılanan yağ ile kirlenmeye devam eder.Yağ, ter, epidermis hücreleri, çevreden bulaşan toz, organik ve inorganik maddeler kiri meydana getirir. Kir, yukarıda sıralanan maddelerin bir karışımıdır. Kirlenme hergün giderek artan bir olaydır. Kirlenme oranına göre temizlenme alışkanlığı kazanılmalıdır. Kirlenme, beslenme alışkanlığı, uygun giyim, çalışma hayatı ve yaşanan ortam ile yakından ilişkilidir.

KİRİN VE KİRLENMENİN ZARARLARI
Kir, vücudumuzu örten deri dokusunun solunum, boşaltım ve duyu alma işlevlerini azaltır ya da bozar. Kir uzun süre deride kalırsa, kokuşma meydana gelir. Ter ve kir kokusu çevreyi rahatsız ederek kişisel ilişkileri bozar. Kirli ve kir kokan giyecekler kişinin fiziksel görünüşünü bozar. Kirli insan hem kendisi hem de çevresi için bir enfeksiyon kaynağıdır.

TEMİZLİK ARAç GEREçLERİ, KİR NASIL çIKAR?
Temizlik araçlarının başında su ve sabun gelir. Su tüketimi uygarlık ölçütüdür. Temizlik su ile birlikte sabun ile yapılır. Sabun, kimyasal yapısı nedeniyle kiri eriten ve moleküllerine bağlayan bir özelliğe sahiptir. Kirin erimesi ve sabun moleküllerine bağlanması için yeterli sürede sabunun kullanılması gerekir.

EL TEMİZLİĞİ
El, en çok kirlenen, en çok yaralanan ve en çok kullanılan bir organdır. Parmaklar bir anlamda dokunma duygusu organıdır. Elin yaralanmasıyla birlikte mikroorganizmalarla kirlenmesi, mikroorganizmalar için vücuda giriş, kapısı olmaktadır. çok kirlenen elin sık sık sabunlu su ile yıkanması alışkanlık haline gelmelidir.

DOĞAL YüZ TEMİZLİĞİ, BOYUN TEMİZLİĞİ
Yüz ye boyun, dış çevre ile direkt temasta olan bölgelerdir. Yüz ve boyun kulak kepçesiyle birlikte, sabah ve akşam sabunlu su ile yıkanır. Yüz ve boyun temizliği kişinin aynasıdır.Temiz yüz ve boyun kişilik kazanma ve kişisel ilişkilerin verimliliğini artıran önemli bir fiziksel görünümdür.

DERİ KATLARI, KOLTUK ALTI TEMİZLİĞİ
Deri katları en çok terleyen, yağlanan bölgelerdir. Koltuk altı, pupis ve diğer deri katlarının olduğu bölgelerde atıklar uzun süre kalırlar. Bu bölgeler, kıllarla da örtülü olduğundan parazit, kir ve mikroorganizmalar bakımından temizlenmede ayrıca özellik taşırlar. Kılların sık sık kesilmesi, sabunlu su ile yeterince ve belli aralıklarla yıkanması temizlik için yeterlidir.

SAç BAKIMI VE SAç TEMİZLİĞİ
Saçlı deri çok çabuk yağlanır ve kirlenir. Saçlı deri, aynı zamanda dışarı ile direkt temasta olduğundan toz ve partiküllerle kolayca kirlenir. Güneşte daha çok terler. Evde yapılan saç bakımı, Başın sabun veya iyi seçilmiş şampuanla yıkanması bol bol su ile durulanması, saç temizliği için yeterlidir. Saç bakımında temiz fırça ve tarak kullanılır. Kirli ve başkalarına ait fırça ve tarak enfeksiyon aracıdır. Saçı saç istikametinde fırçalamak, saçlı derideki kan dolaşımını güçlendirir. Böylece saç dibi kanla iyi beslenerek dökülmez. Saçlı deriye elle masaj yapmak da deri sağlığı dolayısıyla, saç sağlığı bakımından çok önemlidir.

DİŞ SAĞLIĞI NASIL KORUNUR, DİŞ VE DİŞ ETİ BAKIMI
Diş sağlığını korumak için şunlara dikkat edilir:
- Yılda iki defa dişler muayene ettirilir,
- Mineralce zengin besinler yenmeli,- Diş sağlığı için A, C D vitaminleri alınır,
- Süt ve süt ürünleri yenmeli,
- Elma, havuç gibi meyveleri ısırarak yemek, diş etini güçlendirir.
- öğün arasında tatlı, asitli yiyeceklerden kaçınmalıdır,
- Şekerli yiyecekten sonra ağız yıkanmalı
- Yemekten sonra ve yatmadan önce diş fırçalanmalı,
- Kürdan ve sert cisimlerle diş araları kurcalanmamalıdır,
- Diş temizliğinde diş ipleri kullanılmalı,
- Alkol ve sigara kullanmamalı,
- Sert cisimler diş ile kırılmamalı,
- çok sıcak ve çok soğuk yiyecekler ve içeceklerden kaçınmalı,
- Diş tedavisini ve çekimini uzman kişilere yaptırmalı,
- Ağız açık uyumamalıdır.

DİŞ NASIL FIRçALANIR?
Diş fırçalarının seçiminde fırçanın büyüklüğü, eğimi, kıllarının naylondan yapılması, düz kesilmesi, kılların yumuşaklığı, önemlidir. Kılların bulunduğu fırça uzunluğu, kullanılacak kişilerin yaşına göre 2-3 cm uzunluğunda olmalıdır. Diş fırçaları, yılda en az bir defa değiştirilmelidir. Eski fırçalar kesinlikle kullanılmamalıdır.

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
Yetişkinlerde ve çocuklarda Diş Sağlığı Ağız ve diş sağlığı, patojen mikroorganizmalardan, soğuk, sıcak, sert gibi fiziki etkenlerden en çok etkilenen organlardır. Ağız ve diş sağlığı, doğumdan önce başlar. Doğumdan sonra devam eder. Dişlerin sağlığı; beslenme, özellikle D - C ve A vitaminlerini ve kalsiyum, fosfor, flor gibi mineralleri yeterli ve dengeli şekilde alma ile sağlanır.

AYAK TEMİZLİĞİ VE SAĞLIĞI
Ayaklar genellikle bir süre ile kapalı ortamda çorap içinde kalmaktadır. Ayaklar vücudu taşıyan organlar olarak, çok baskı altındadırlar. Bu nedenle ayakta terleme fazla olur. Ter ayakkabı ve çorabın etkisiyle buharlaşamaz. Kokuşur. Kirli ayak kokusu çevreyi kirletir. Ayakkabı seçiminde hijyenik oluşu, deriden yapılması, bolluğu çok önemlidir. Değişik ayakkabı giyinmek, tırnak batmasını ve nasır oluşmasını engeller. Ayağı yormaz.

TIRNAK BAKIMI VE TIRNAK SAĞLIĞI
El tırnakları ile parmak ucu arasında ince bir boşluk vardır. Tırnak büyüdükçe bu boşluk derinleşir. Boşluğa tırnak kiri ve parazit yumurtaları girer. Hatta mantar yerleşerek uzun süre kalır. Basit yıkama ile de gitmez. Bu pislik, parazit yumurtaları ve mantar el ile başka organlara, ağıza taşınarak sürekli kirlenmeye yani otoenfeksiyona yol açar. El tırnakları, parmak derisi hizasında ve parmak ucuna paralel olarak kesilir. Bu özellikle kesilirse; tırnak boşluğuna kir tutunamaz. Kir varsa yumuşak ağaç kalemle temizlenir. Fırça ve sabun ile fırçalanarak yıkanır.

AYAK TIRNAKLARI BAKIMI
Ayak tırnakları, el tırnakları gibi kirlenirler. Ayak tırnakları itina ile düz olarak kesilir. Düz kesilmezse tırnak uçları parmağa batarak büyür. Tırnak batması yürümeyi engeller. çok ağrılıdır. Cerrahi müdahale ile tırnak sökülür. Tedavi edilmezse, iltihaplı yaralar meydana gelir. Ayak tırnağı çok uzarsa ayakkabıya dayanır ve ayak geri itilir, parmak bükülür, parmaklar üst üste biner veya tırnak batmaları oluşur. Tırnak kesildikten sonra ayak iyice yıkanır ve kurulanır.

KULAK SAĞLIĞI VE KULAK TEMİZLİĞİ
Dış kulak yolu ve kulak kepçesi arkası çok çabuk kirlenen bölgelerdir. Dış kulak kanalını herhangi bir cisimle temizlemeye çalışmak, çekmek çok zararlıdır. Dış kulak yolu kurcalandıkça salgı işlemi bozulur, enfeksiyon meydana gelir. Banyo sırasında kulağa su kaçmasını önlemek için vazelinli pamuk tıkaç olarak kullanılabilir. Banyodan sonra dış kulak yolu yüzeysel olarak pamukla kurulanabilir. Kulak temizliği ancak bir sağlık kurumunda uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

KİŞİSEL TUVALET EŞYALARININ KULLANIMI
Günlük temizlik ve aralıklı temizlik sırasında herkes kendi tuvalet eşyalarını kullanmalıdır. Bu eşyaların herkes tarafından kullanılması halinde bazı cilt hastalıkları kolayca bulaşır. Bu nedenle genel duş, banyo, hamam gibi yerlerde dahi herkes kendi eşyasını kullanmaya özen göstermelidir. Berber, kuaför gibi genel yerlerde bir defa kullanılıp atılan eşyalar kullanılır. Atılmayanların ise dezenfekte edilmesi ya da özel dezenfektan solüsyonlarda tutulması zorunludur. Aksi takdirde mantar hastalıkları, paraziter hastalıklar hatta AİDS gibi korkunç hastalıklar bulaşır.

DERİ VE VüCUT SAĞLIĞI
Yıkanmada amaç, derinin temizliğidir. Deri sağlığı, vücudun genel sağlığı için çok önemlidir. Deri aynı zamanda boşaltım sisteminin bir parçasıdır. Solunum sistemine yardımcı organdır. Deri diğer birçok sistemlerle bir bütünlük içinde görev yapar. Bu nedenlerden dolayı genel vücut sağlığı ile yakından ilgilidir. Deri sağlıklı ve temiz olduğu sürece görevlerini tam yapar. Derinin sağlığı için, yeterli ve dengeli beslenme, uygun giyim, sağlıklı sindirim, temiz hava ve beden eğitimi, sistemli çalışma ve yeterli dinlenme, yeterli uyku, güneş banyosu, su ve sabun ile yıkanma, soğuk veya ılık duş olma ve masaj gereklidir.

BANYO YAPMANIN FAYDALARI NELERDİR?
Perferik kılcal dolaşımı canlandırır, ruhen ve bedenen dinlendirir, uykusu az olanlara uyku verir, sinir uçlarını uyarır, sinir sistemini teskin eder, deri solunumunu ve boşaltımı kolaylaştırır, derinin esnekliğini korunur, insanın fiziki görünüşü iyileşir, giyecekler daha az kirlenir.

TUVALET ALIŞKANLIĞI, TUVALET EĞİTİMİ
Tuvalet alışkanlığı sindirim sistemi sağlığı bakımından çok önemlidir. Dışarı çıkma zamanının değişmesi ya da düzensiz olması ciddi barsak hastalıklarının belirtisi olarak kabul edilmektedir. Posalı yiyecekler, sabah içilen bir bardak su, spor ve dengeli beslenme, düzenli dışkılamanın önemli bazı koşullarıdır, bu uygulamalar, tuvalet alışkanlığının devamına yardımcı olur.

TUVALET KüLTüRü
Direkt temasla sürekli kirlenen eller, özellikle gıda maddeleriyle ilgili faaliyetlerden önce mutlaka yıkanmalıdır. Bu faaliyetler; yemek yemek, yemek hazırlamak ve bebek emzirmek, gıda maddelerini yerleştirmek olabilir. Yemekler temiz şartlarda hazırlansa bile, kirli eller, yemeği, ekmeği, çatalı ve kaşığı kirletirler. Dolayısıyla ağız yoluyla enfeksiyon hastalık etkenleri ve paraziter hastalık etkenleri vücuda ağız yoluyla alınır. Yemek hazırlığından önce elleri yıkamak, hastalıklardan korunma bakımından gereklidir.

TEMİZ çAMAŞIR VE ELBİSENİN öNEMİ
Vücut temizliği kadar kullanılan çamaşır ve diğer takımlar da önemlidir. çünkü vücut temizliğinin devamı için temiz çamaşır giyilir. çamaşırlar, yatak yorgan takımları ve diğer özel eşyalar sıcak su ve deterjanlı maddeler ile belirli aralıklarla yıkanır. Bol bol temiz su ile durulanır. Kuruduktan sonra ütülenir. çamaşırların ütülenmesi ısı ile dezenfeksiyon sayılır.

(Engin Kaşdaş-habervaktim)