Sanayici, atığını bedava vermek istemiyor

Sanayi kuruluşlarının, bir süre öncesine kadar para ile sattıkları ve milyonlarca TL kazandıkları geri dönüşebilir ambalaj atıklarını belediyelerle sözleşme yapmış firmalara bedelsiz vermek zorunda kalması iş dünyasında tepkilere sebep oluyor.

Bursa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, ambalaj atıklarının miktarını belirlemek için sanayicilere form gönderdi. Formu istenilen zamanda göndermeyen sanayiciye 7 bin 764 TL para cezası kesilirken, beyan ettiği halde atıkları vermeyen sanayiciye ise 93 bin TL para cezası veriliyor.

Daha önce parayla sattıkları atıkları lisanlı firmalara bedelsiz vermek zorunda bırakan düzenlemeye tepki gösteren sanayiciler konuyu Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'nun gündemine taşıdı.

Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'na rahatsızlığının iletilmesinin ardından, "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde değişiklik yapılacağı sözünü vermesi sanayiciyi beklenti içerisine soktu.

2004'te çıkan Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, firmaların direnci nedeniyle 2008'e kadar uygulanamamıştı. Ancak yapılan itirazların tek tek reddedildi ve şimdi atıklarını vermeyen firmalar ceza tehdidi ile karşı karşıya.

30 Temmuz 2004'te Resmi Gazete'de yayımlanan "Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği", tepkiler üzerine yeniden düzenlendi ve 24 Haziran 2007'de "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" adı ile yeniden Resmi Gazete'de yayımlandı. Yüklü miktarda ambalaj atığı bulunan bazı firmalar, okul, işyeri ve ticarethaneden, süpermarketlere bütün işyerlerini kapsayan yönetmelikte yürürlüğün durdurulması için Danıştay'a başvurdu. Ancak Danıştay, yönetmeliğin sahibi Çevre ve Orman Bakanlığı'nın lehinde karar vererek, başvuruyu reddetmişti.

Ambalaj atıklarının toplanması konusunda sanayicilerin sıkıntısı var. Sanayicilerin birikimlerinin, ambalajlarının bedelsiz olarak vermek istememesi krize yol açıyor. Bazı sanayiciler İl Çevre ve Orman Müdürlüğü'nün atıkların tespiti için gönderdiği formlara üretilenden daha az atık miktarı yazarken, formu hiç doldurmayan sanayiciler ise 7 bin 764 TL para cezası ödemek zorunda kalıyor. Karton, naylon, plastik gibi geri dönüşümü olabilecek atıkların sadece Bursa'da aylık 10 milyon TL'yi bulduğu tahmin ediliyor. Sanayici bunları kendisi satıp bazı masraflarını karşılarken 2 yıl önce yeniden yayınlanan yönetmelikle büyük şok yaşadı. Yönetmelik doğrultusunda sanayiciye ceza yazma dönemi de artık başladı. Yönetmelikte belirlenen sürenin tamamlanmasıyla artık para cezası dönemine geçildi.

Uygulamayla birlikte geçen aydan bu yana sadece Bursa'da bilgi formunu doldurmayan 21 sanayiciye 186 bin TL para cezası kesildi. Formu doldurduğu halde atıkları teslim etmeyen sanayiciye ise 93 bin TL para cezası kesiliyor.

Bursa İl Çevre ve Orman Müdürü Müfit Aydın, "Sanayicilerimiz uygulamayla ilgili Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'na ulaşmış. Ama şuanda uygulama sürüyor. Formu zamanında teslim etmeyenlere 7 bin 764 TL para cezası uygulanıyor. Atıklarını vermek istemeyenlere ise 93 bin TL para cezası kesiyoruz." dedi.

Türkiye'deki tüm organize sanayi bölgelerinin üst kurumu olan OSBÜK Başkanı ve Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Vekili Mahmut Yılmaz da yeni çıkacak organize sanayi bölgeleri yönetmeliklerinde bir madde tavsiyesinde bulunacaklarını açıkladı.

Yılmaz, "Atık ambalaj üreten sanayicilerden toplama lisansı olan toplayıcılara bedeli karşılığında atıkların verilmesini isteyeceğiz. Sadece Marmara'da aylık 200 bin ton atık olduğunu biliyoruz. Sanayicilerin milyonlarca TL kazandığı atıkları ücretsiz vermek istememesi gayet normal. Haksız bir uygulama. Geri dönüşebilir atıklarla ilgili olarak TOBB bünyesinde faaliyet gösteren Atık Borsası var. Lisans almış firmalar burada atıkları satın alıyor. Geri dönüşüme gidiyor, ekonomiye kazandırılıyor. Atıklarını satan firmalar da bundan gelir elde ediyorlardı. Şimdi Ambalaj Yönetmeliği, lisanslı olan ve belediyelerce uygun görülen firmalara 'bu ambalaj atıklarını ücretsiz vereceksin' diyor. Konu OSB üst kurulu OSBÜK'te gündeme getirildi. Çevre Bakanlığı'na itirazlar yapıldı." diye konuştu.

Bursa'da yapılan bir araştırma, 2007'de toplanan geri dönüşebilir atıkların değerinin yaklaşık 150 milyon TL olduğunu ortaya çıkardı. Bu atıklar karton kutudan, cam ve ahşaba, hurda demirden, naylon ve plastik eşyaya, pet şişeye, atıkların tamamını kapsıyor. Atıkların büyük bölümü yerleşim birimlerinden toplanmakla birlikte, parasal değer açısından en önemli atık sanayi bölgelerinden elde ediliyor. Şimdi atıklarını satma şansından mahrum kaldıklarını söyleyen sanayici ayakta.

Atık bilgi formunu zamanında teslim etmediği için 7 bin 764 TL ceza yiyen sanayici Emin Nallar, "Kimin malını kime bedelsiz veriyorsunuz? Küresel ekonomik krizle boğuşan sanayiciye bir darbe de bu yönetmelik getirmiştir. Bunlar biyolojik atıklar değil, ekonomiye yeniden kazandırılacak atıklar. Bu uygulama belediyelerin de kazancı yok." diyerek tepkisini dile getirdi.

Belediyeler ise konuya mesafeli. Sanayi bölgelerindeki atıkların toplanması işinin belediyelere geçtiğini belirten yetkililer, "uygulamanın olumlu tarafı şu; konut bölgelerinden geri dönüşebilir atık toplama işi karlı görünmüyor ve biz belediye olarak bu işi para vererek yaptırıyorduk. Oysa sanayi bölgelerindeki ambalaj atıklarını toplamak karlı bir iş. Şimdi biz sözleşme yaptığımız lisanslı firmalara diyoruz ki, arkadaş sen cadde ve sokaklarda geri dönüşebilir atıkları artık ücretsiz toplayacaksın, bunun karşılığında sanayi bölgelerinde atıklar sana verilecek. Belediyeye para vermeleri söz konusu değil." şeklinde konuştu.

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İşadamları Derneği DOSABSİAD yönetiminden Selim Yedikardeş, uygulamayı Çevre ve orman Bakanı Veysel Eroğlu'nun gündemine taşıdıklarını kaydetti.

Yedikardeş, şunları söyledi: "2007 yılında çıkan bir yönetmelikle ilgili ambalaj atıklarının geri dönüşüm lisanslı firmalara verilmesi isteniyor. Bazı firmalarımızın ambalaj atıklardan almış oldukları paralar, işçilik, elektrik gibi maliyetlerini karşılayarak katma değer yaratıyor. Sadece DOSAB'da tahminim 1-1.5 milyon lira ayda bir değer vardır. Belediyeler, bazı firmalara bu atıkları toplama yetkisi vermiş. Belki ihale etmiş belki bir kaç kamyon gibi ihtiyacını karşılamış. Atık Şirketinden demişler ki, bize bir çöp toplama kamyonu, sulama kamyonu alın. Belediye bu gibi gelirlerini kardan sanıyor. Sanayiden alınan bu atıklardan belediyelerin karı ile evsel atıkların finansmanı sağlanacak. Bakan uygulamanın durdurulması için sözlü talimat verdi. Önümüzdeki günlerde de yönetmelikte değişiklik yapılacağını bize bildirdi."

Bu arada atıkları toplayan firma temsilcileri de atıkların bedelsiz verilmesini öngören yönetmeliğin metal dahil bütün atıkları kapsadığına dikkat çekiyor.

YÖNETMELİK NE GETİRİYOR?

Alınan önlemler doğrultusunda ambalaj üreticileri, çevreye en az zarar verecek şekilde ambalaj üretecek. Ürünü piyasaya sürenler, ürünlerde geri dönüşümü en kolay ve en ekonomik olacak ambalajları kullanacak. Satış noktaları ise ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasını sağlayacak.

Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nde şu maddelere yer veriliyor: "Çevresel açıdan belirli kriter, temel koşul ve özelliklere sahip ambalajların üretimi gerçekleşecek. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı bir şekilde alıcı ortama verilmesi önlenecek. Öncelikle ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması sağlanacak. Ambalaj atıklarının yönetiminde gerekli teknik ve idari standartların oluşturulması ve bununla ilgili prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik esasların belirlenmesidir."

(CİHAN)