Fındık üreticisinin "tefeci" korkusu

Karadeniz'de fındık hasadı başladı. Hükümetin sezon öncesi aldığı fındık dikim alanlarının sınırlandırılması kararını destekleyen üreticilerin zaman ve yöntem konusunda kaygıları var. Üretici önceki yıllarda olduğu gibi türkü söyleyerek, nara atarak değil sessizce fındık topladığını ifade ediyor. 

Tarım Bakanlığı'nın fındık alamı yapmayacağını bunun yerine ürünün ana vatanı olarak kabul edilen Ordu-Giresun-Trabzon'da taban arazi ve 750 rakımın dışındaki alanlarda destekleme verileceğini diğer yerlerde ise sökümün destekleneceği açıklamasının ardından yeni sezonun hasadı başladı. Üreticilerin kimisi aileleri kimisi ise amele adı verilen işçileri ile birlikte bahçelere giderek fındık toplamaya başladı.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından kısa bir süre önce açıklanan yeni uygulamaya kuşkulu yaklaşan üreticiler, devletin fındık almayacak olması sebebiyle fındık alım satımı yapan tefeci karşısında yalnız kalmaktan kaygı duyuyor.

Fındık dikim alanlarının daha fazla yayılmaması için tedbir alınmasını doğru bulan üreticiler, zamanlama ve yöntemin eksik olduğunu belirtiyor. Üreticiye göre tüccar adı verilen ancak büyük çoğunluğu tefecilik yapanların insafına bırakıldılar ve onlar da fındığa hiçbir zaman değerini vermeyecek.

Dursun Çöl, Türkiye'de en fazla fındığı üreten Ordu'da fındık bahçesine ilk girenlerden. "Eskiden fındık toplarken nara atardık türküler eksik olmazdı, şimdi hiç fındık bahçelerinden ses geliyor mu?" diye soran Çöl, "Neden olmaz çünkü bizi kaderimize terk ettiler. Bu halkı perişan etmenin cezasını mutlaka bir gün gelir çekerler. Tefecilik yapan tüccarların eline kaldık, onlar insaf ederse belki fındık birkaç lira eder. Aslında hiç umudum yok böyle olacağından. Belki bir insaf sahibi çıkar. Karadeniz artık bundan sonra bol bol göç eder başka bir şey yapamaz." dedi.

Canan Kılıç ise Ordu'nun yüksek köylerinde kalıyor. Kendi bahçesi olgunlaşana kadar da kıyı kesiminde işçi olarak fındık topluyor.

Kılıç, yaprağın bol olduğunu ama fındığını olmadığını belirtiyor. Bu durumun bahçe sahibi için zarar olduğunu onun için de üzüldüklerini aktaran Kılıç, "Ne yapalım fındık olsa ben günde 8 çuval fındık topluyorum ama yok. Biz fındık toplamak için günlük 40 lira istedik bahçe sahibi de sağ olsun kabul etti. Biz kendi paramıza bakarız. Çünkü hiç kimse günlük 25 Lira'dan daldan tutmaz. Bu işin çok zahmeti var. Burada kazanacağız ki bulgur, pirinç yağ alalım. Her şeyin fiyatı yukarı gidiyor." diye konuştu.

İlk kez hasada başlayan fındık bahçesi sahiplerinden biri de İzzet Baş. O fındık üreticisinin durumunu perişan olduğunu dile getiriyor. Fındık bahçesine moralsiz girdiklerini aktaran Baş, "Çünkü belirsizlik var. Ne olacağı belli değil. Geçen sene Ofis 5 TL'den fındık aldı ama tüccar gene fındığa 2,5 Lira'dan fazla vermedi. Bu sene ne verir belli değil. Ben bu fındığı kilosu 1-2 Lira'ya satsam kurtarmaz ki. Zarara girerim hiç toplamasam daha kârlı olur. Devlet bir fiyat verseydi iyi olurdu." şeklinde konuştu.

Ahmet Başoğlu ise bir üretici olarak kendisini mağdur gördüğünü ifade ederek, "Ben şimdi bahçedeyim fındık topluyorum ama yarın ne olacağını bilmiyorum. Tüccar fındığı alacak mı almayacak mı beli değil. Alacaksa fiyatı nedir o da belli değil. Fındık dikim alanlarının sınırlandırılması doğru ama bu yeni uygulama ile yöntemi ve zamanlaması yanlış oldu. Fındığı bir ay kala her şeyi değiştirmek üreticiyi mağdur etti." dedi.

Osman Bek de yeni uygulama ile kaygıları umudundan daha ağır basan üreticiler arasında bulunuyor. "Topluyoruz ama emeğimizin karşılığını almayacağız." diyen Bek, "Fındığın tüccara bırakılması yanlış. Tüccar fındığa para verir mi vermez. Bu zamana kadar tüccarın para verdiği görülmüş mü görülmemiş. Devletin fındığa sahip çıkması gerekiyordu bunca üreticinin birkaç kişiye ezilmemesi için meydanı boş bırakmaması gerekiyordu." şeklinde konuştu.

Emine Varol da yoğun kaygı içinde bulunanlardan. O her şeyin bilindiğini, bilinmeyin bir şey olmadığını ifade ederek, "Devlet fındığı alırken üreticinin eline yine bir kaç lira geçiyordu. Şimdi devlet yok fındığın para edeceğini hiç sanmıyorum. Tüccar zaten birkaç garibanı buluyor ona faizle para veriyor. Fındık zamanı geldiğinde de istediği fiyata fındığı alıyor. Bunu yapan tüccar şimdi fındığa değerini verir mi vermez. Bu biliniyor zaten. Üretici tefeci tüccara ezdirilecek. Göz önünde bu." ifadelerini kullandı. (CİHAN)