Psikiyatri hastaları evlerde rehabilite ediliyor

  
Hollandalı psikoterapist Harm Luth, Elazığ'da uygulanan 'Korumalı Evler' projesini örnek vererek, şizofrenlerin hastane yerine toplum içinde tedavi edilmesinin, iyileşmeyi büyük oranda artırdığını söyledi.

Manisa Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi ile Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi (RUSİHAK) tarafındın ortaklaşa düzenlenen toplantıda hemşire ve doktorlara hitap eden Luth, çağdaş ülkelerin Korumalı Evler projesine geçerek, içinde birçok hastanın olduğu büyük binaları terk etmeye başladığını anlattı.

Dünyaca ünlü uzman Harm Luth, Türkiye'de kronik psikiyatri hastalarının hâlâ büyük binalara kapatıldığını vurgulayarak, bunun onurlarını almakla aynı şey olduğunu savundu:

Hollanda'da 1980'lerin ortalarından itibaren korumalı evleri yapmaya başladıklarını aktaran Luth, köylerde birçok bina satın aldıklarını ve yeniden sosyalleşmeyi içeren rehabilitasyonu uygulamaya koyduklarını söyledi.

Luth'un verdiği bilgiye göre bu evlerin yapılması, 'yavaş bir rehabilitasyon' hedefine dayanıyor. Özellikle uzun zaman hastanede kalanlar için yavaş rehabilitasyonun örnek bir uygulaması, Elazığ'da dört yıl önce başlatıldı.

Luth, "Şimdi onların korumalı evleri var. Hastalar, orada birlikte çalışmayı ve yaşamayı öğreniyor." dedi.

Beşer kişilik bu evlerde kendi başlarına yaşamaya alışan hastalar, yeniden aileleri ve toplumla bir araya getirilmeye çalışılıyor.

Uygulama sırasında ilginç gelişmelere de rastlanıyor. Elazığ'daki korumalı evlerde kalan hastalardan biri, hayatında ilk defa alışveriş merkezi görmüş. 20 yıl önce hastaneye kapatıldığında böyle yerler olmadığını hatırlatan Luth, bugünlerde hastaların alışveriş yaptığını ve daha özerk öğrenmelerinin sağlandığını kaydetti.

Bir taraftan bunları öğretirken bir taraftan da topluma uyumları için çalıştıklarını anlatan Luth, olabildiğince normal bir ev ortamı sağlandığını dile getirdi.

"DAMGALAMALARDAN VAZGEÇMELİYİZ"

Harm Luth'a göre hastalara sorumluluk yükleyerek toplumla entegrasyonun sağlanması, iletişimin yanında zihniyet değişimini de gerektiriyor.

Damgalamanın terk edilmesini isteyen Luth, şunları söyledi: "Elazığ'da, Bakırköy'de, Hollanda'da başardığımız, bu zihniyeti değiştirmekti. Hastalarımıza, aslında bir camın arkasından bakıyoruz. Onları yargıladığımızın farkına varırsak, bu camı kenara koyarız. O olmadan, yargılamadan bakarız. Mesela Hollandalılar, başörtüsü takanları yargılıyor. Burada da böyle oluyor gördüğüm kadarıyla; bunları gördüğünüz anda yargılamaya geçiyorsunuz. Halbuki bu insanların kim olduğunu düşünmeliyiz. Yargılamalarımı kenara atabilirsem, onlarla temasa geçebilirim."

Psikiyatrik hastaları evlerde serbest bırakan 'Korumalı Evler' eğitim yönteminde, her üç evden bir hemşire sorumlu. Evlerde devamlı bulunmayan hemşireler, sabah ve öğlenleri uğrayarak yapılanları kontrol ediyor. Asıl sorumluluğun hastalarda olması gerekiyor.

(CİHAN)