Dünya basını böyle duyurdu

Türkiye'dekireferandumsonuçları dünya basınında geniş yankı buldu. İngiliz BBC kanalı Türk halkının anayasa değişikliklerine beklenenin de ötesinde güçlü destek verdiğini duyurdu.

Referandumda oy kullananların yüzde 58'inin "evet", yüzde 41'inin ise "hayır" dediğini aktaran BBC, Başbakan RecepTayyip Erdoğanve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün oylarını kullandıkları görüntülere de yer verdi.

Referandumdan önce yapılan anketlerin "evet" ve "hayır" oylarının birbirine yakın sonuçlar elde ettiğine dikkat çeken BBC, evet oylarının bu denli yüksek çıkmasının beklenmediğine işaret etti. Haberde ayrıca, evet oylarının Erdoğan'ın liderliğini daha da güçlendirmesinin beklendiğine yer verdi.

Öte yandan BBC kanalı haberinde Erdoğan'ın, "İleri demokrasi yolunda tarihi bir dönemeci geçtik." sözlerine yer verdi.

The Guardian: Anayasaya güçlü destek
The Guardian gazetesi, referandum sonuçlarından anayasa değişikliklerine güçlü destek çıktığını aktardı. Gazete, söz konusu değişikliklerin hükümet tarafından Türkiye'ye "tam demokrasi yolunu açacak kapı" olarak görüldüğünü yazdı.

Yapılan anketlerde yüzde 56 oranında "evet" beklendiğini hatırlatan The Guardian, referanduma yaklaşık olarak yüzde 60 oranında "evet", yüzde 40 civarında ise "hayır" çıktığını aktardı. Gazete, referandumdan çıkan "evet" sonucununBaşbakan Erdoğaniçin büyük bir destek anlamına geleceğine dikkat çekti.

Ria Novosti: Halkın çoğunluğu Erdoğan'ın reformlarını destekledi
Anayasa değişikliği referandumunda halkın yüzde 58'inin evet yönünde oy kullanması, Rus basınında geniş yer buldu. Ria Novosti haber ajansı, seçim sonuçlarını, "Türk halkının çoğunluğu Erdoğan'ın reform paketine destek verdi" şeklinde duyurdu. 

1980 darbesinden sonra oluşturulan anayasada 26 değişikliğin yapılarak referanduma gidildiği kaydedilen haberde, "Değişiklikler özellikle hukuk alanında değişiklikler getiriyor. Anayasa Mahkemesi ile Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısı değişiyor. Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanabilmesinin önü açılıyor. Ombudsmanlık kurumu geliyor ve devlette çalışanlara toplu sözleşme hakkı veriliyor" bilgisi yer aldı.

Ajans, AK Parti'nin referandum mitingilerinde, anayasada yapılan değişikliklerin Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyelik ve demokratikleşme yolunda önemli kazanımlar sağlayacağı yönünde vurgu yapıldığına dikkat çekti. "Temmuz 2011'de yapılacak parlamento seçimleri öncesi yapılan referandum büyük stratejik önem arz edecek" tespitinde bulunan Ria Novosti, paket reddedilmiş olsaydı Erdoğan kabinesinin pozisyonunun zayıflayacağını savundu.

The Times: Halk 'evet' dedi, ordu savaşı kaybetti  
İngiltere'nin önemli gazetelerinden The Times, referandum sonucunu "Ordu savaşı kaybetti" şeklinde yorumladı. Halkın, beklenenin de ötesinde bir yüzde ile evet dediğini yazan gazete, bu sonucun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın elini güçlendirdiğini savundu. 

Erdoğan'ın, "Artık ileri demokrası yolunda büyük bir barajı aşmış bulunuyoruz. Evet diyen de hayır diyen de bugün kazandı" sözlerine yer veren gazete, AK Parti'nin her ne kadar gücünü tescil etse de hem Türkiye'de, hem de Avrupa'da Avrupa Birliği reformlarında görülen yavaşlamadan dolayı sık sık eleştirildiğini iddia etti.

Haberde, yeni anayasa değişiklikleriyle birlikte kadın ve işçi haklarının genişletildiği, siyasi partilerin kapatılmasının güçleştirildiği, askeri mahkemelerin yetkilerinin azaltıldığı ve darbeci askerlerin yargılanmasının önünün açıldığı belirtildi. 2007 yılında ordu tarafından verilen e-muhtura'yı anımsatan gazetede, "Ordu bu muhtıra ile siyasete müdahale ederek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün adaylığına karşı çıkmıştı. Hemen ardından yapılan genel seçimlerde yine halk AK Parti'ye desteğini göstererek artık ordunun siyasete müdahalesini istemediğini ortaya koymuştu" ifadelerine yer verdi.

Referandumda oy kullanma oranının yüzde 77 civarında olduğunu aktaran gazete, 'hayır' kampanyası yürüten CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamadığına vurgu yaptı.


The Independent: Erdoğan, yeni bir askeri darbeyi imkansız kıldı
İngiltere'nin önemli gazetelerinden The Independent, referandum sonuçlarını "hükümetin zaferi" olarak yorumladı. Gazete, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Avrupa Birliği (AB) reformlarının yardımıyla yeni bir askeri darbeyi neredeyse imkansız hale getirdiğini savundu. 

1980 askeri darbesinin ardından hazırlanan anayasanın, yapılan referandum ile önemli bir kısmının değiştirildiğini aktaran The Independent, darbenin 30. yılında yapılan referandumda yüzde 58 evet çıktığını bildirdi. Haberde, darbe sırasında 600 bin kişinin gözaltına alındığı, 450 kişinin hayatını kaybettiği ve birçok kişinin de kayıplara karıştığı hatırlatıldı. Gazete, yeni anayasa değişiklikleriyle, artık disiplin suçları dışında suç işleyen askerlerin sivil mahkemelerde yargılanacaklarını, siyasi partilerin kapatılmasının güçleştiğini ve yürütmenin bazı yetkilerinin genişletildiğini yazdı.

Referandumun önümüzdeki yıl yapılacak genel seçimlerin de bir ön işareti olarak görüldüğünü yazan gazete, yeni bir zafer kazanan AK Parti'nin 2002 yılından bu yana iktidarda olduğunu, ordunun siyaset üzerindeki gücünü kırdığını ancak CHP tarafından laikliği ortadan kaldırmakla suçlandığını aktardı.

Haberde, "Her ne kadar referandumdan AK Parti zaferle ayrılmış olsa da CHP ile AK Parti arasındaki sıkı atışmanın ileriki aylarda da devam edeceği" iddia edildi. Ordu ile AK Parti arasında zaman zaman gergin dönemlerin yaşandığını vurgulayan gazete, "Ancak referandumla birlikte ordu iyice altta kaldı ve referanduma da tabi müdahale etmedi. AB reformları, Erdoğan'ın ordunun gücünü kırmasına yardımcı oldu. Erdoğan, yeni bir askeri darbeyi de neredeyse imkansız kıldı" ifadelerine yer verdi.

The Daily Telegraph: Sonuç, Erdoğan'a genel seçimlerde yardımcı olacak  
Referandum sonuçlarını değerlendiren İngiliz gazetesi The Daily Telegraph, Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğindeki iktidar partisinin oylamadan zaferle ayrıldığını, ancak bazı kesimlerin rejimin tehlikeye girebileceği yönünde kuşkuları olduğunu aktardı. 

Gazete, Avrupa Birliği'nin (AB) orduya karşı seçimle iktidara gelen partilerin elini güçlendireceği için anayasa değişiklik paketini desteklediğine dikkat çekti. Haberde, muhalefet partilerinin ise AB'nin sahip olduğu görüşten çok rejimin tehlikeye girebileceği konusunda endişeli olduklarını savundu.

Sonuçların önümüzdeki yıl yapılacak genel seçimler için Erdoğan'a büyük bir moral olacağına dikkat çekilen haberde, "Sonuçlar Erdoğan için moral, 'hayır' çıkması için uğraşan muhalefet partileri içinse hayalkırıklığı oldu" yorumunu yaptı.

Bu arada haberde, Genç Siviller'in Kenan Evren'in yargılanması için bugün mahkemeye dava açacaklarını bildirdi.

Hollanda basını: Türkiye'de çoğunluk tartışmalı anayasa değişikliğini onayladı  
Hollanda basını, anayasa değişikliği referandumunu yakından izledi. Sonucun yüzde 58 ile 'evet' çıkması, gazetelerin internet sayfalarında geniş olarak yer aldı. 

De Volkskrant: "Muhalefet son haftalarda anayasa değişikliklerine karşı şiddetli kampanyalar yaptı. Ana muhalefet partisi CHP, Erdoğan'ın bir manevra gücüyle yargıyı kontrol altına almak istediğini iddia ediyor. Fakat Erdoğan için sonuç büyük bir zafer. Referanduma katılım oranı yüksek oldu. Seçmenlerin yüzde 77'si sandığa oy kullanmak için gitti. Ancak Türkiye'nin güneydoğusundaki birçok ilde katılım çok düşüktü."


NRC Handelsblad: "Erdoğan bu değişiklik paketi ile silahlı kuvvetlerin yetkilerini azaltmak istedi. Ayrıca bu değişiklik ile Türkiye, Avrupa Birliği'ne üyelik için daha uygun olacak."


De Telegraaf: "Referandumda yüzde 58 çoğunluk, yargıç ve asker gücünü azaltmak için, yüzde 42 ise askeri diktatörlüğü savunmaktan yana oy kullandı. Bu sonuç, MHP açısından büyük bir hayalkırıklığı oldu. Hollandalı Türkler de gümrük kapılarında oy verdi. Hiç de azımsanacak sayıda değillerdi."

CNN: BAŞBAKAN ERDOĞAN'IN ZAFERİ
Anayasa değişikliğiyle ilgili halk oylamasının sonuçları ABD basınında ''Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın zaferi'' olarak yorumlandı. 

CNN'in internet sitesinde yer alan haberinde, ''referandumun Başbakan Erdoğan ve AK Parti için ses getiren bir zafer'' olduğu belirtildi.

Anayasa değişikliğinin kadın, çocuk, yaşlı ve engellilere yönelik düzenlemeler getirdiğini ancak en tartışmalı bölümünün yargı sisteminde yapılan değişiklik olduğu ifade edilen haberde, Başbakan Erdoğan'ın bir danışmanının CNN'e ''değişikliğin yargının kast sistemini kıracağını'' söylediği kaydedildi.

Başbakan Erdoğan'ın anayasa değişikliğinin daha çok özgürlük ve demokrasi getireceğini belirttiğini ancak karşıt görüşlerin de ''bu düzenlemelerin Türkiye'nin laik sisteminin altını kazacağı ve Başbakan Erdoğan'a yargının üzerinde çok fazla güç vererek onu modern zamanların sultanı haline getireceği'' yönünde olduğu bildirilen haberde ''referandumla AK Parti iktidara geldiğinden bu yana sürekli çatışan Başbakan Erdoğan'ın İslami kökenli partisi ile Türkiye'nin laik kurumlarının da tekrar karşı karşıya geldiği'' belirtildi. 

Los Angeles Times'da Borzou Daragahi imzalı yazıda da referandumla Başbakan Erdoğan'ın büyük bir zafer kazandığı ifade edildi. Yazıda, referandum sonuçlarının Erdoğan için gelecek yılki seçime yönelik itici güç olacağı yorumunda bulunuldu.

Washington Post'un internet sitesindeki haberinde de ''referandumdan 'evet' oyu çıkmasıyla Türk halkının askeri dönemin kanunlarını reddettiği'' belirtildi.

İsveç medyası: Türkiye'deki referandum sonucu, AB yolunda doğru bir adım  
İsveç gazeteleri, Avrupa Birliği (AB) yetkililerinin seçim değerlendirmelerini aktararak, Türkiye'deki referandumda 'Evet' çıkmasını AB yolunda doğru bir adım olarak değerlendirdi. 

İsveç'in çok satan gazetelerinden Aftonbladet, "Türkiye, anayasanın değiştirilmesine 'Evet' dedi" başlığıyla verdiği haberde, Türkiye'nin yüzde 58'inin referandumda 'evet' dediğini belirterek, "Bu sonuç, AB'nin ve Türk hükümetinin umut ettiği sonuçlardı." ifadelerini kullandı. AB'nin 'Evet' yönündeki beklentileri olduğunu vurgulayan gazete, İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt'in de AB Parlamentosundaki, "Türkiye'deki demokratikleşme süreci için, hem Kürt sorunu, AB üyelik süreci için bu referandumdan 'Evert' çıkmasını umut ediyorum" açıklamalarına da yer verdi.

Seçimden önce de Türkiye'deki referandumu yakından takip eden ve bazı yorumlarda bulunan Aftonbladet, referandumun Türkiye için büyük önem taşıdığını kaydederek, 'Evet' ile Türkiye'nin AB'ye daha çok yaklaşacağını ifade etmişti. Dış haberler sayfasında yer alan Wolfgan Hanson imzalı bir değerlendirme yazısında, "Türkiye AB'ye bir adım daha yaklaşırken, sırada daha bir dizi reformların olması gerekiyor. Hayırcılar, askerin gücü azalırsa, Türkiye'nin daha çok İslamileşeceği korkusunu taşıyor. Ama eğer oylamalardan gerçekten de 'Hayır' çıkarsa, Türkiye'nin AB süreci daha da uzayacaktır." denilmişti.

SVD Gazetesi ise "AB, bu olayı: 'Doğru hedefe yönelik bir adım' şeklinde yorumluyor" diye kaydetti. Sydsvenskan isimli gazete ise, İzmir gibi sahil şehirlerinde 'Hayır' oylarının çıkmasına dikkat çekerken, Diyarbakır gibi doğu şehirlerinde yüzde 94'lere varan bir şekilde 'Evet' denilmesinin altını çizdi, İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde ortada bir oy gelmesini "Büyük şehirler tam kararını veremedi" yorumunu yaptı.

İsveç'in çok satan gazetelerinden bir diğeri olan DN (Dagensnyheter) ise "AB yolunda önemli bir adım. Bir tarafta hükümet, diğer tarafta ise bütün partiler vardı." diye yazarken, AB yetkililerin 'bunun doğru bir adım' olduğuna dair açıklamalarını sayfalarına taşırken, Dışişleri Bakanı Bildt'in cumartesi günkü 'Evet' beklentilerine dair ifadelerini aktardı.

Seçimlerden önce, sitesinde de yer alan oylama değerlendirmelerinde ise DN, "Türkiye'deki generallerin gölge yönetiminin sonu mu?" başlıklı yazıda, bu oylamanın, Türkiye'yi AB'ye daha çok yaklaştıracağı belirtilirken, eski İstanbul Başkonsolosu İngmar Karlsson'un görüşlerine de yer vermişti. Söz konusu değerlendirme yazısında Karlsson, "Türkiye'deki hukuk, müthiş Kemalist ve ülkeyi halktan koruma zihniyetine dayalı. Muhalefet, her türlü değişime karşı, bunu da sınıfsal gücün düşüşü olarak görüyor, örneğin askeriyenin gücünün…" dediği aktarılmıştı. Yazıda ayrıca Karlsson'un, "8 yıldır hükümette olan AK Parti, laik rejimin, demokratikleşme ve Avrupaileştirme konusunda şimdiye kadar yaptıklarından çok daha fazlasını yapmıştır." dediği kaydedilmişti.

AJANSLAR