Medya sektöründe endişeli bekleyiş!

RTÜK Kanununda değişiklik öngören ‘yeni’ düzenleme, Meclis genel kurulundan sessiz sedasız adeta vakvakları ürkütmeden geçti. Cumhurbaşkanı Gül de büyük ihtimalle onaylarsa, resmi gazetede yayınlandıktan sonra yürürlüğe giriyor. 

Değişiklik, hem ulusal hem de yerel kanalları hayati derece ilgilendiriyor. Medyada nedense, yeteri kadar yer bulamayan bu düzenlemeyle; ulusal kanalların yabancıların eline geçmesi, yerel ve bölgesel kanalları ise kapanma tehlikesi bekliyor. Ayrıca sektörde tekelleşmeye yol açacağı, reklam pastasında yeni paylaşım sağlayacağı da başka bir iddia. Karasal yayından sayısal yayına geçişe ilişkin olarak da bir dizi soru işareti barındırıyor.

Aslında RTÜK değişikliği, 5 Ocak’ta Meclis genel kurulunda görüşülmeye başlanmıştı. Nedense, 43 maddeye kadar görüşüldükten sonra bir anda askıya alındı. Ancak torba kanun görüşmeleri sırasında ani bir manevrayla raftan indirilerek, 40 gün sonra 15 Şubat’ta yeniden genel kurul gündemine alındı. Balyoz ve Ergenekon gündemleri arasında; sessizce kalan 7 madde de görüşülüp kanunlaştı. Ulusal medya ve muhalefet ise, nedense düzenlemeyi görmezden geldi.

Özellikle büyük medya gruplarının ilgisizliği, oldukça dikkat çekici. Önemsiz konularda günlerce canlı yayın ve açık oturum yapan kanallar, kendilerini yakından ilgilendiren bir konuda ‘kör ve sağırlar’ politikası izledi.

Peki neden?
İşte bu çalışmada, bunun nedenlerini ortaya koymaya çalıştık.
Ülkemizdeki iki büyük medya grubunun ‘yabancı’ yayıncılarla ön görüşmesini yaptıkları ortaklık anlaşmaları için, bu tasarıyı yakından takip ettiklerini, özellikle hatırlatmakta fayda var.

YAYIN SİSTEMİ SİLBAŞTAN!
Tamamen teknik özellikler içeren bu düzenlemeyi, mümkün olduğu kadar anlaşılır hale getirmeye ve sadeleştirmeye gayret ettik.

Öncelikle sözkonusu değişiklikle, yayıncılık alanında komple bir sistem değişikliği yapılarak, karasal yayından sayısal yayına geçişin yasal altyapısı sağlanıyor. Bu nedenle, hem ulusal ve yerel kanallar hem de radyolar için, yıllardır konuşulan ama bir türlü hayata geçirilemeyen frekans tahsisleri, daha doğrusu yeni sistemdeki adıyla sayısal sıralaması yapılacak.
RTÜK Başkanı Davut Dursun’un ifadesiyle, dünyada yayıncılık analog yayından sayısal yayına geçtiği için bu düzenlemeyle ‘frekanslar boşaltılarak sayısal yayıncılığa tahsis edilecek’. Yani kanunun amacı, frekansların boşaltılması.
Şu anda karasal yayın yapan ulusal televizyonlar için, sıralama ihalesi 2 yıl içerisinde yapılacak. Yani televizyon kanallarını zor bir süreç bekliyor. Parası olmayan televizyonların yayını 1 ay içinde sonlandırılacak ve kapısına kilit vurulacak.

Sayısal ihaledeki en yüksek teklifi veren kanal, doğal olarak en çok izlenen sıraları alacak. Sayısala geçen karasal kanallar, 2 yıl da daha normal antenden yayın yapmaya devam edebilecek. Kablolu ve uydu yayını yapabilmek için lisans alma zorunluluğu olmayacak.
Televizyonların analog yayınlarının sonlandırılmasını takip eden 6 ay içinde ise radyolar için sıralama ihalesi yapılacak. İhaleyi kazanamayan radyolar, yayınlarını 1 ay içinde sonlandıracak.

YEREL KANALLAR ŞOKTA!
Yerel ve bölgesel televizyonların büyük bir bölümü yeni RTÜK kanunun, içeriğinden habersiz. Yakından takip eden birkaç kanal yöneticisi ise, adeta şok yaşıyor. Çünkü yıllardır emek verdikleri ve bölgelerinde önemli bir yere sahip olan televizyon ve radyoları, maalesef yayını sona erdirme tehlikesi ile karşı karşıya.

Gerekçe ise, tahmin edilenin aksine frekans ihalesi değil!
Kanun yapıcıların ilginç bir şekilde atladıkları bir ayrıntı.

Eğer bu bilinçli bir şekilde yapıldıysa, o daha da vahim. Çünkü, yerel ve bölgesel kanallar büyük bir mali yükün altına sokuluyor.

50 maddelik Kanunun sonuna bir geçici 4. madde eklenmiş. Buna göre RTÜK, karasal ortamda yayında olan radyo ve televizyon kuruluşlarından, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren kanal ve frekans bedeli isteyecek. Yani herhangi bir geçiş süreci yok. Kanal sahipleri sıralama ihalesi yapılıncaya kadar, bu bedeli mecburen ödemek zorunda.
Ödeyemeyen ne olacak? Geçici maddedeki hükme göre, bu bedeli ödemeyen kanalların karasal yayınları, 1 ay içinde RTÜK tarafından durdurulacak.

Ebubekir Gülüm / Milli Gazete