Akşam'dan felaket tellallığı

Akşam, yeni düzenlemeyi bugün manşetten şöyle yorumlamıştı: “ ‘Bastır parayı, aç davayı’ dönemi…4 gün önce yürürlüğe giren yeni kanun, garibanı vurdu. Artık sadece harç değil tanık, bilirkişi ve keşif masrafları da peşin ödeniyor. Cüzdanı dolu olmayan hakkını zor arayacak.” 

Adalet Bakanlığı’ndan konuyla ilgili bir açıklama yapıldı. Açıklamada “İddiaların aksine, her dava bakımından tanık, bilirkişi ya da keşif gideri avansı yatırılması söz konusu olmayıp, şayet davacı dilekçesinde hangi delillere dayanmış ise bunlara ilişkin avansı yatırılacaktır” denildi.

BAKANLIK’TAN AÇIKLAMA

Adalet Bakanlığı’ndan yapılan açıklama şöyle:

“5 Ekim 2011 tarihli bir gazetede “Nakit Adaletin Temelidir” başlığıyla, 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen gider avansı sistemiyle ilgili olarak aşağıdaki açıklamaya gerek görülmüştür.

Bilindiği üzere, ülkemizde yargılama çok uzun sürmekte, geciken adalet sebebiyle yargı kurumu sık sık eleştirilmektedir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda, yargılama giderlerinden bir kısmını oluşturan dava dilekçesinin tebliği ve başka yerlerden getirtilecek belgeler için gereken giderlerin dava açılırken peşin olarak ödenmesi hususu düzenlenmiştir. Ancak bu hüküm, tanık, davetiye masrafları, keşif veya davanın ileri aşamalarında yapılması muhtemel diğer giderler gibi hususları kapsamadığından, bu işlemler için gerekli masrafların zamanında ödenmemesi nedeniyle davalar gereksiz şekilde uzamaktadır.

Yeni “Hukuk Muhakemeleri Kanunu”nun taslağını hazırlayan Bilim Komisyonu'nca, yargılamanın gecikmesine sebep olan yargılama giderlerinin tahsili aşaması ayrıntılı şekilde tartışılarak, yargılama giderlerinin dava açılırken avans olarak peşin ödenmesi sistemi benimsenmiştir. Kanun Tasarısındaki bu düzenleme Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de kabul edilerek kanunlaştırılmıştır.

Yeni sisteme göre, her türlü tebligat ücretleri, keşif giderleri, bilirkişi ve tanık ücretleri gibi giderleri karşılayacak tutarın, avans olarak davacı tarafından dava açılırken yatırılması zorunluluğu getirilmiştir. Bu avansın yetmemesi durumunda ise tamamlanması için davacıya kesin süre verileceği hususu hüküm altına alınmıştır. Avans miktarının, davanın türü ve özelliklerine göre her yıl Adalet Bakanlığı’nca ilân edilecek tarifeye göre belirlenmesi esası kabul edilmiştir. Bu çerçevede hazırlanan Gider Avansı Tarifesi 30 Eylül 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yeni düzenleme, iddiaların aksine geçerli olan yargılama giderlerine ilave bir yük getirmemektedir. Sadece, yargılamanın değişik aşamalarında ödenen yargılama giderinin, davanın başında hesaplanarak toplu şekilde tahsil edilmesi, karar kesinleştiğinde ise avansın artan kısmının iade edilmesi amaçlanmıştır.

Yine iddiaların aksine, her dava bakımından tanık, bilirkişi ya da keşif gideri avansı yatırılması söz konusu olmayıp, şayet davacı dilekçesinde hangi delillere dayanmış ise bunlara ilişkin avansı yatırılacaktır. Bir kez daha vurgulamak gerekir ki; yeni düzenlemedeki peşin olarak tahsil edilmesi amaçlanan avans, önceki düzenlemede dava devam ederken ilgili tarafın yatırılması gereken miktarların alınmasından ibarettir.

Kaldı ki yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olan kimselerin adli yardım kurumundan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.”