Vefatının 67. yılında dualarla ve törenlerle anılan, Türkiye’nin son Mareşali Mustafa Fevzi Çakmak’ın cenazesi aslında, CHP’li tek parti döneminin yasaklarından Arapça ezan ve tekbirin de millet nezdinde kaldırıldığının günü olmuştu. Osmanlı paşası ve Türkiye’nin Mustafa Kemal Atatürk’ten sonraki ikinci ve son mareşali olan, ayrıca ilk Milli Savunma Bakanı ve ilk genelkurmay başkanlığını yapan Fevzi Çakmak, 67 yıl önce 10 Nisan 1950’de vefat etti.
CHP’DEN OYUN HAVASI
Çakmak’ın ölümü, İstanbul’da dinî yönü ağır basan bir siyasî gösteriye dönüşmüştü. Zira din ve dindarlar üzerine büyük baskı oluşturan CHP iktidarı Mareşal Fevzi Çakmak’ın ölümü karşısında da gereken saygıyı göstermemişti. Ölüm günü, radyolardan matem müziği yerine oyun havaları çalınması büyük tepki topladı. Devrin CHP iktidarı resmi tören de yaptırmazken, dönemin gazetelerinin çoğu, siyah başlıkla çıkarak buna uymadıklarını gösterdi. Çakmak için resmi tören yapılmaması, devlet radyosundan oyun havaları çalınması, halk arasında geniş çaplı tepkilere yol açtı. Protesto etmek amacı ile radyo önünde toplanan gençler polis tarafından zorla dağıtıldı. Çatışma çıktı, radyo önündeki gösteride jandarma havaya ateş açmak zorunda kaldı. Bu arada geniş çaplı protestolar sonucu bayrakların yarıya indirilmesi de sağlanmıştı.
TOPLUCA SUÇ İŞLENDİ!
Cenaze önemli bir protestoya sahne oldu, 18 yıldır Türkçe okunan ezan ve tekbir de Arapça olarak toplu halde bu cenazede seslendirildi. 100 binden fazla kişinin katıldığı törende toplu halde getirilen tekbir sesleri caddelerde yankılandı. Törene CHP’li hükümeti temsilen kimse katılmazken, tekbir getiren gençler, gözaltına alındı. Ardından da tutuklandı.
İRTİCA AYAKLANMASI!
O günlerde Başbakan Şemsettin Günaltay’a vekalet eden Başbakan Yardımcısı CHP’li Nihat Erim günlüğünde şunları yazdı: “Cenaze dün kaldırıldı. İstanbul tam irtica günü yaşadı. Şimdiye kadar görülmemiş bir kalabalık (100.000 kişi tahmin ediliyor) sokaklara dökülmüş. Hafızlar, şeyhler, hocalar, Arapça ezanlar, ilahiler okuyarak Nişantaşı’ndan Beyazıt’a ve oradan da Fatih ve Eyüp’e kadar tabutu götürmüşler. Maalesef bu tezahürlerin önünde üniversite talebeleri yer almış. Hazin bir levha. Otuz yıl sonra laiklik inkılâbımızın imtihanı oluyor bu. Garip bir tesadüf, 1909 yılı Rumî tarihle 31 Martı (13 Nisan) ile bir gün farkla bu manzara 41 yıl sonra tekrar canlanıyor.”
İNÖNÜ’YE KÜS GİTTİ
Mareşal Fevzi Çakmak, vefatının 67.yılında anıldı. Emekli Konsolos Vahit Özdemir, Kurtuluş Savaşı’nın etkili isimleri arasında yer alan Çakmak’ın vefatı sonrasında yaşananlarla ilgili ilginç hatırlatmalarda bulundu. Özdemir, Çakmak’ın vefatı sonrasında CHP’nin radyolarda oyun havaları çaldırdığını ve bu durumun halkı galeyana getirdiğini anlattı. Vahit Özdemir, “10 Nisan 1950’de devrin Cumhurbaşkanı İnönü ve CHP’nin talimatıyla Türkiye’de ‘milli yas’ ilan edilmedi. Radyolarda şarkılar, türküler ve oyun havaları çalındı. Üniversite gençliği ve halk bu durum karşısında galeyana geldi. İstanbul Radyoevi’nin müzik yayını halk tarafından protesto edildi. Atatürk’ün vefatı sonrasında İsmet İnönü devrin Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak sayesinde Cumhurbaşkanı seçilmesine rağmen, İnönü kendisine ahde vefada bulunmadı. Çakmak’ı 1944’te re’sen emekli etti. Mareşal Çakmak, İnönü’ye küs olarak öbür dünyaya göç etti” dedi.
