Nükleer savaş korkusu

Pakistan ile Hindistan arasında Cammu Keşmir’deki bombalı saldırı nedeniyle iki haftadır süren, iki ülkenin karşılıklı savaş uçaklarını düşürmesiyle zirveye çıkan gerilim dün sıcak çatışmaya dönüştü. İki ülke karşılıklı olarak birbirlerinin savaş uçaklarını düşürdüklerini duyurdu. Pakistan düşürdüğünü söylediği iki Hint savaş uçağının pilotlarını da esir aldığını açıkladı.

Pakistan ile Hindistan arasındaki gerginlik iki hafta önce yükselmeye başladı. Hindistan kontrolündeki Keşmir’de 14 Şubat’ta paramilis konvoyunu hedef alan bombalı saldırıda 44 asker hayatını kaybetti, 20 asker yaralandı. Yeni Delhi yönetimi saldırıyla ilgili Pakistan’ı suçladı. Saldırıyı kınayan Pakistan ise suçlamayı reddetti. Hindistan da 26 Şubat’ta Keşmir Kontrol Hattı’nın Pakistan tarafındaki Ceyş-i Muhammed örgütüne ait kampa hava saldırısı düzenledi. İki ülke arasındaki gerginlik 27 Şubat sabahı iyice tırmandı. Pakistan, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Hindistan’a ait iki savaş uçağını düşürdü. Ayrıca, Pakistan’ın 3 savaş uçağının Hindistan hava sahasına girdiği, Hint uçaklarının önleme yaptığı duyuruldu. Hint medyası ise Hindistan’ın Pakistan’a ait bir F-16 savaş uçağını düşürdüğünü iddia etti. Pakistan ile Hindistan, savaş uçaklarının düşmesiyle havada tırmanan gerilim üzerine çok sayıda havalimanının ulusal ve uluslararası uçuşlara kapatıldığını açıkladı. Pakistan’da Lahore, Multan, Faysalabad, Sialkot and İslamabad’daki havalimanları sivil ve ticari uçuşlara kapatıldı.

Hindistan tarafında ise Srinagar, Cammu, Leh, Çandigar ve Amritsar’daki havalimanlarında uçuşlar durduruldu.

İki ülkenin de nükleer silah sahibi olması nedeniyle dünya alarma geçti. Gerginliği düşürme yolunda ilk mesaj ise Pakistan’dan geldi. Pakistan Başbakanı İmran Han, Hindistan’a diyalog çağrısında bulundu. Hindistan ile görüşme çağırısında bulunan Han, nükleer silahlara sahip iki ülke arasında yaşanan çatışmalarla tırmanan gerilimin azaltılması için ‘aklıselimin galip gelmesini umduğunu’ ifade etti. Han televizyonlardan canlı yayınlanan konuşmasında, “Tarih bize savaşların yanlış hesaplamalarla dolu olduğunu gösteriyor. Benim sorum, elimizdeki silahlar düşünüldüğünde bu yanlış hesaplamayı yapmanın bedelini ödeyip
ödeyemeyeceğimiz. Oturup konuşmalıyız” dedi. 

ADIM ADIM SAVAŞA

İki ülkeyi savaşın eşiğine getirilen gelişmeler şöyle oldu:

14 Şubat Perşembe: Keşmir’in Hindistan kontrolündeki bölümünde bomba yüklü araçlarla intihar saldırıları düzenlendi. Saldırılarda 44 Hindistan askeri öldü. Saldırıyı Keşmir’in Pakistan’a bağlanması için mücadele verdiğini söyleyen Ceyşi Muhammed üstlendi.

15 Şubat Cuma: Hindistan hükümeti, saldırılardan Ceyşi Muhammed’i sorumlu tutsa da Pakistan’ı da örgütü engellememekle suçladı.

26 Şubat Salı: Hindistan savaş uçakları, Pakistan hava sahasına girerek Balakot bölgesini vurdu. Pakistan, Hindistan’ın düşmanca yaklaşımına yanıt verileceğini belirtti.

27 Şubat Çarşamba: Hindistan ve Pakistan’a ait savaş uçakları önce Keşmir’in Hindistan kontrolündeki bölgesinde, ardından da Pakistan kontrolündeki tarafında karşı karşıya geldi. Hindistan’a ait iki uçak düşürüldü. İki pilot esir alındı.

4 KEZ SAVAŞTILAR

1947’de Britanya Hindistanı’nın bölünmesi ve Hindistan ve Pakistan’ın bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana bu iki ülke birbirlerine karşı tam dört kez savaştı ve sayısız kez sınır çatışması yaşandı. 1947, 1961 ve 1971 ve 1999’da çıkan dört büyük savaşın sonunda da sınır değişmedi.

KEŞMİR SORUNU

Asya’nın iki büyük gücü Pakistan ile Hindistan arasında daha önce üç kez savaşa neden olan sorunun kaynağını Keşmir bölgesi oluşturuyor. Keşmir’in Hindistan ile Pakistan arasında ciddi bir sorun olarak ortaya çıkması ise 72 yıl önce İngiltere’nin bölgeden çekilmesine dayanıyor. İngiltere 1947’de Hindistan’dan çekilirken, prenslik şeklinde yönetilen Keşmir’i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı. Nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir halkı 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi Hindistan ile birleşmeye karar verdi. Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan’ın bölgeye asker göndermesi üzerine de taraflar 1947’de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999’da da savaş çıktı. Keşmir’in yüzde 45’i Hindistan’ın, yüzde 35’i Pakistan’ın kontrolünde bulunuyor. Bölgenin yüzde 20’sine ise Çin hakim durumda. Hindistan ele geçirdiği bölgeleri “Cammu Keşmir” eyaleti adı altında kendine bağladı. Cammu Keşmir, halen Hindistan’da Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu tek eyalet olma özelliği taşıyor. Pakistan ise kendi kontrolü altındaki Keşmir’e “Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)” ve “Gilgit Baltistan” adıyla iki özerk bölge statüsü verdi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948’den itibaren aldığı kararlarla Keşmir’in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü. Hindistan halk oylamasına sıcak bakmazken, Pakistan ise BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor. Türkiye de sorunun BMGK kararları çerçevesinde çözülmesini savunuyor.

DIŞİŞLERİ BAKANI ÇAVUŞOĞLU: DİYALOG İÇİN KATKIYA HAZIRIZ

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hindistan ve Pakistan arasındaki gerginlikten endişe duyduklarını söyledi. Çavuşoğlu, “Taraflara sağduyu ve itidal çağrısında bulunuyoruz. Keşmir sorunu bir an önce çözülmeli” diye konuştu. Çavuşoğlu, Türkiye’nin Pakistan ve Hindistan arasındaki gerginliğin azaltılmasında her zaman katkı yapmaya hazır olduğunu da belirtti.

Fransa: Pakistan önlem almalı

Fransa’nın, Hindistan’ın sınırda terörizme karşı güvenliğini sağlama konusunda meşruiyetini kabul ettiği ve Pakistan’ı ülkesindeki terörist grupların eylemlerine son vermeye çağırdığı bildirildi. Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Fransa’nın terörle mücadelede Hindistan’ın yanında yer aldığı ve bu konuda uluslararası toplumu harekete geçirmeye hazır olduğu belirtildi. Açıklamadataraflara itidal çağrısı yapılarak, iki ülke arasındaki diyaloğun önemine işaret edildi.

Çin: Diyalog ve itidal çağrısı

Pakistan’ın bölgedeki en büyük müttefiki Çin’den de ‘itidal’ çağrısı yaptı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lu Kang, başkent Pekin’de düzenlediği basın toplantısında, Hindistan ve Pakistan’a itidal çağrısında bulunarak, “Hindistan ve Pakistan tarafının, soğukkanlılığı sürdürebilmelerini,  diyaloğu teşvik edici önlemler almalarını, Güney Asya’nın uzun süreli barış ve istikrarını sağlamak için orta yolda buluşmalarını ve yapıcı çabalar harcamalarını umuyoruz” diye konuştu.

RUSYA: HABERLER ENDİŞE VERİCİ

Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, Pakistan ile Hindistan arasında yaşanan gerginlikten ötürü derin endişe duyduklarını belirterek, taraflara itidal çağrısında bulundu. Bölgedeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirten Peskov, “Gelen haberlerden ötürü derin endişe duyuyoruz. Tüm taraflara gerginliğin düşürülmesi için itidal çağrısı yapıyoruz.” dedi.