Mustafa Özcan

Mustafa Özcan

Cebeli Duhan’dan duman çıkıyor

Cebeli Duhan’dan duman çıkıyor

Suudi Arabistan belki de tarihinde ilk defa sınır ötesi bir operasyon yaptı. Yemen bu operasyonun kendi topraklarında cereyan etmediğini savunsa da vakıa veya karineler öyle demiyor. Jizan bölgesinden geldiği söylenen ve Cebel-i Duhan üzerinden Suud topraklarına sızarak ilk defa Suudi Güvenlik Güçlerine saldıran Havsilerin sıcak takiple birlikte Suudi Arabistan'ın karşı saldırısına maruz kaldıkları söyleniyor. Olay tam olarak aydınlatılabilmiş değil. Lakin bu olayların Suudi Arabistan-İran gerilimi sonrasına rast gelmesi bu gerilimle bağlantılı olup olmadığını da akla getiriyor. Bilindiği gibi, Yemen'de isyancı Havsilere silah taşıdığı ileri sürülen İran bandıralı bir gemi 5 mürettebatıyla birlikte Yemen açıklarında ve kara sularında yakalanmış ve tutuklanmışlardı. Kimilerince gemi ve mürettebatının alıkonulması, Yemenli isyancı Havsilerle İran arasındaki bağlantıyı somut bir biçimde ispat ediyordu. Yine aynı dönemlerde İran Dini Rehberi Ali Hameney ilk defa yüksek perdeden bir açıklama yaparak Suudi Arabistan'ın Şiilere bed muamele yaptığını ileri sürüyordu. Suudlular bu açıklamayı kışkırtma ve onun ötesinde haccı siyasileştirme olarak değerlendirdiler. Zaten domuz gribi nedeniyle İran bazı ülkelerle birlikte umre turlarını iptal etmişti. Hamaney'in Horasan Temsilcisi ise haccın da boykot edilebileceğini ihsas eden açıklamalarda bulunmuş ve Irak'ın yabancı, Hicaz'ın da Vehhabi işgali altında olduğunu savunarak dikkatleri 'Sekizinci İmam'ın medfun bulunduğu Meşhed'e çekmişti.

Dolayısıyla mezhep gerginliği sadece İran-Pakistan ilişkilerini değil Yemen ve Suudi Arabistan'ı da etkilemiş oldu. Mutlu Yemen kardeş kavgası meyanında kabileleler arası, mezhepler arası kavgalar ve ideolojik kamplaşmalarla (sağ-sol) yaşanan çatışmalar nedeniyle mutsuz olurken mezhep mensupları arasındaki kavga da ülke sınırlarını aşmış oldu. Son sıralarda İran ile Suudi Arabistan benzeri olayları ve manzaraları yaşıyorlar. Suudi Arabistan'da bir müddet önce İçişleri Bakan Yardımcısı Emir Muhammed Bin Nayif, Kaide'nin sorumlu olduğu bir suikast girişiminden yaralı olarak kurtulmuştu. Benzeri bir olay hala mahiyeti tam olarak bilinmeyen bir şekilde İran'ın Belucistan-Sistan bölgesinde yaşanmış yine bir intihar bombacısı olarak tanımlanan kişi veya kişiler bir toplantıyı kan gölüne çevirmişlerdi. Bunun neticesinde Devrim Muhafızlarının önemli isimlerinden General Ali Şüşteri ve Muhammed Zade gibi generaller vefat etmişlerdi. Burada İran yönetimi Ceyşullah adıyla tanınan ve son sıralarda adını değiştirdiği ileri sürülen Beluci ve Sünni kökenli bir örgütü suçladı. Pakistan'daki bazı unsurların da bunlara yardım ve yataklık yaptıklarını ileri sürdü. Ahmedinejad yekten, Ali Hamaney'in Suudi Arabistan'ı suçlaması gibi Pakistan'ı suçlamış ve Pakistan yönetiminin suçluları bulup derhal kendilerine teslim etmelerini istemiştir. Kimileri buna kriz ihracı dese de zaten iç politikada ve Taliban ile başı dertte olan Pakistan'ın zayıf yönetimi bir de İran yönetiminin suçlamalarına muhatap olmuştur. Bu bağlamda sınırda fiili gelişmeler de yaşanmıştır. Önce sınırı şaşıran ve Pakistan topraklarına giren 11 İran sınır muhafızı yakalandıktan sonra iyi niyet girişimi ve jest olarak İran'a iade edilmiştir. Bununla birlikte hemen sonrasına sanki Yemen açıklarındaki İran gemisinin akıbetini hatırlatan bir biçimde İran karasularını ihlal ettikleri gerekçesiyle Pakistan deniz kuvvetlerine mensup bazı kimseler İran güvenlik güçleri tarafından alıkonulmuştur. Genel anlamda Pakistan'daki Swat Vadisi ve Veziristan ile Yemen'deki Sa'de Vilayeti arasında benzerlik var. Her iki ülkenin de bu bölgelerinde devlete karşı dini içerikli isyan var. Lakin Pakistan'daki mezhebi olmaktan ziyade ideolojik bir çerçevede. Buna mukabil son sıralarda Suudi Arabistan'ın sınırlarını ihlal eden Havsiler ise mezhebi bir özellik taşıyorlar ve onların sınır ihlalleri İran'ın Beluci asıllı Sünni Ceyşullah unsurlarının sınırı ihlal ederek Sistan'da intihar eylemi yapmalarını akla getiriyor. Lakin Ceyşullah yandaşları onların Pakistan'dan geldiklerine ihtimal vermiyorlar; yerli imalat olduklarını yani İran'ın kendi Beluci halkından olduklarını ileri sürüyorlar. Lakin İran onların arkasında İngiltere ve ABD'nin olduğuna inanıyor. Bununla birlikte, Pakistan-İran ve Yemen-Suudi Arabistan sınırlarında yaşananlar sanki ortada bir gölgeler kavgası olduğu intibaını veriyor. Restleşme ve misilleme kanaatini uyandırıyor. Kısaca yeterince ortak paydayı temsil etmeyen doktrinler dikotomi yani tezat üretiyor ve besliyorlar.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Mustafa Özcan Arşivi