Peygamberler Şehri Urfa’ya yolunuz düşmediyse, bir şekilde mutlaka yolunuzu uğratmalısınız. Urfa’ya vardıktan ve ziyaretlerinizi tamamladıktan sonra ikinci ziyaret yerinizin Harran olması gerektiğini ısrarla söylemeliyim.
Harran’da medfun bulunan Hayât Bin Kays El-Harrani Hz.lerini ziyaret etmelisiniz. Tasarrufu devam eden dört büyük velilerden biri de Hayât Bin Kays El-Harrani Hz.leridir. Bu kadar çok Urfa’ya gidip geldim ama Harran’a varmak nasip olmamıştı. Şükürler olsun son gidişimde nasip oldu ve şimdiye kadar gitmediğime çok pişman oldum.
Kısaca “Harrani Hz.leri” diye de anılan büyük velimiz, evliyamız, tanıyanların ve bilenlerin dilinden düşürmediği ulu bir zat. Urfalı meslektaşım ve dostum Müslüm Abacıoğlu’nun refakatiyle hem ziyaret ettim hem de hakkında bilgiler aldım.
Daha önce yazmayı planlamıştım ama gündem kalabalığına gitmesine gönlüm razı gelmemişti. “Bayram onun yazılacağı en güzel gündür” diye düşünüp sizlerle Harrani Hz.lerini paylaşmak istiyorum. Müslüm Abacıoğlu’nun verdiği bilgilerle devam edelim.
“İslâmiyet’in başlangıcından yakın zamana kadar, muhtelif asırlarda ve değişik coğrafî bölgelerde, bilhassa bugünkü Anadolu topraklarında yaşayan ilim, irfan, ahlak ve fazilet sahibi âlim ve velilerden olan ve Harran'da yetişen evliyanın büyüklerinden ve ariflerin ileri gelenlerinden Hayât bin Kays bin Kahhâl bin Sultan El-Ensârî El-Harrânî Hazretleri’ni dilimiz döndüğünce şöyle anlatabiliriz.
On beş asırdır Müslümanlara rehberlik etmiş, onlara doğruları öğretmiş, kendileri de eksiksiz İslâmî bir hayat yaşamış bulunan Evliyâ-yı kirâmın sadece bir tanesi olan Hayât bin Kays El-Harrânî Hz.lerinin nesebi; Hayât bin Kays bin Kahhâl bin Sultan el-Ensârî el-Harrânî'dir. Urfa'ya bağlı Harran kazasında doğup yetiştiği için “Harrânî” nisbeti ve “Şeyh-ül-Kıdve” lakabı ile meşhur olmuştur.
Doğum tarihi hakkında, kaynaklarda bir bilgiye rastlanamamıştır. Ömrünün 50 senesine yakınını Harran’da geçirmiş büyük bir velidir. İnsanlar ve bazı sultanlar, onu ziyaret edip duasını almışlar, onunla beraber olmakla bereketlenmişlerdir. Yüksek hallerin ve kerametlerin sahibi olup, ehliyeti, ihlâsı, iffeti yanında cömertliğiyle çok meşhurdur. 1185 (H.581) yılında Harran’da vefat etmiştir. Asırlardır türbesi ziyaret edilmektedir.
Hayât bin Kays Harrani Hz.leri, büyük himmet sahibi olup, yüksek makamlara kavuşmuş, keşf ve kerâmet sahibidir. Allahü Teâlâ’ya yakınlık derecesi bakımından yüksek bir mevkide olduğu kaynaklarda yazılıdır. Hakikat ilimlerinde derin bilgisi ve sayısız kerametleri yanında, hikmetlerle dolu, yüksek hakikatleri açıklayan sözleri anlamak isteyen herkes için birer ışıktır. İlimde ve tarikatta o kadar yükselmiş ki himmet ve tasarrufları “Yed-i Beyzâ”ya benzetilmiştir. Kısaca Yed-i Beyza hakkında da bilgi verelim.
Yed-i Beyzâ, Musa Aleyhisselâm’ın mûcize olarak gösterdiği beyaz ve parlak olan sağ eli olup, istediği vakit yakasına dokunup çektikçe, güneş gibi bir ilahi nur parlamaya başlarmış. Düşmanları bu nur-i ilahiyi görünce, kaçıp dağılırlarmış. Bu tabirin, mecaz olarak, keramet ve harikulade haller ve meziyetler hakkında da kullanıldığı bilinmektedir.
Harrani Hz.leri her yönden ilim ve hal sahiplerine ışık tutmuş ve kendisine ilim, hal ve zühd yönünden reislik verilmiştir. Bu hususlarda pek çok veli, kendi talebelerinin terbiyesini ona havale etmişler ve onun sayesinde nice kimseler makam ve hal sahibi olmuşlardır. Ondan sayısız kimse ders ve feyz almıştır. Yetiştirip mezun ettiği talebelerinin sayısı da bir hayli fazladır. Yetiştirmiş olduğu talebeler, karanlık bir gecede parlayan yıldızlar misali, seçilmiş ve keramet ehli zatlar olduğu yine bize kaynakların verdiği bilgilerdir.
Evliyanın büyüklerinden birçoğu, onun hâllerini beğenip, söylediklerini tekrar etmişler ve birçok âlim de onun büyüklüğünü her vesile ile dile getirmiştir. Âlim ve cahil, herkes ondan istifade etmiş, Harran halkının başı her sıkıştığında ona başvurulmuştur.
Yarına devam edelim İnşaallah.