Yapay tatlandırıcılarla ilgili değişik görüşler bulunduğunu son yazımızda ifade etmiştik. Bu yazımızda da konuyla ilgili araştırmaları paylaşmaya devam ediyoruz.
GUAR GUM (SODYUM SACCHARINE)(E.412). Hindistan kökenlidir. Cyamoposis tetraponolobus adlı bitkinin çekirdeğinden elde edilir. Kolesterol seviyesini düşürebilir. Mide gazı, mide bulantısı ve mide krampları yapabilmektedir.
METHYL CELLULOSE (KALSİYUM SAKKARİN)(E.461, E.463). Mide gazı, kabızlık ve tansiyon düşüklüğüne sebep olabilmektedir.
PLAIN CARAMEL-CALSIUM POLYPHOSPHATES (Kalsiyum sakkarin)(E. 150, E.554)
Koyu kahve renkli sakarozdan üretilir. İstiridye, soya, meyveler, konserveler, sos, bira, viski, bisküvi ve turşularda kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır.
ACESULPHAME POASSIUM (ACESULFAM K)(E.950). Yüksek yoğunluklu fakat kalorisiz bir tatlandırıcıdır. Şekerden 200 kat daha fazla tatlandırıcıdır. İlk defa 1967 yılında üretilmiştir. Fırınlanmış yiyecekler, dondurulmuş tatlılar, şekerlemeler, mandıra ürünleri, pastalar, farmasotik olarak ağız hijyeni ve son zamanlarda içeceklerde kullanılmaktadır. Gıdalarda geniş bir kullanımı için onaylanmamıştır. Kanserojendir ve varsa kanser riskini artırabilir. The Center for Science in the Public Interest tarafından; aspartam, sakarin ve acesulfam K, “en kötü 10 katkı maddesi listesi”ne dahil edilmiştir.
CYCLAMIC ACID (SİKLAMİK ASİT)(E.952). Kansere sebep olduğundan Amerika ve İngiltere de satışı ve kullanımı yasaklanmıştır. Migren ve diğer reaksiyonlara sebep olduğu saptanmıştır. Fareler üzerinde yapılan denemelerde, fare testis ve embriyosunda hasara neden olmuştur.
CYCLAMIC ACID-METHYL CELLULOSE (Sodyum-Kalsiyum Siklamat)(E.952, E.461). Kanserojen etkisi şüphelidir. Buna rağmen kansere sebep olduğu için Amerika ve İngiltere’de satışı ve kullanımı yasaktır. Mide gazı, tansiyon düşüklüğü, migren, kabızlık ve diğer reaksiyonlara sebep olmaktadır. Farelerle yapılan denemelerde, fare testis ve embriyosunda hasara neden olmuştur.
MALTITOL (E.965). Nem tutucu ve tatlandırıcıdır. Şekerleme, kurutulmuş meyve ve düşük enerjili gıdalarda kullanılır. Yüksek konsantrasyonlarda müshil etkisi yapar.
SUCRALOSE (Sükraloz)(E.955). İlk defa 1998 yılında imal edildi. Yalnızca Amerika’da onaylandı. Günümüzde çok sayıdaki üründe ve yemek pişirme ile sofrada kullanılan bir tatlandırıcıdır.
SORBITOL (E.420). Nem tutucu ve tatlandırıcıdır. Etli ve zarlı kabuksuz meyvelerden veya sentetik olarak glikozdan elde edilir. Bebek ve küçük çocukların gıdalarında izin verilmiştir. Mide rahatsızlıklarına sebep olur. Kullanıldığı yerler: Saplı şeker, kurutulmuş meyve, hamur tatlısı, şekerleme, düşük kalorili gıdalar ve şuruplar. Koruyucu olarak kozmetikte de yararlanılır.
MANNITOL (E.421). Nem tutucu ve tatlandırıcıdır. Su yosunu ve Mannash ağacından elde edilir. Alerjin olabilir. Bulantı, diyare ve böbrek yetmezliğine sebep olabilir. Müshil özelliğinden dolayı bebek gıdalarında izin verilmiştir. Gaz ve şişkinlik yapabilir. Ferahlatıcı etkiye sahip olduğu için, nefes tazeleyici şekerlemeler gibi tipik ürünler ve düşük kalorili gıdalarda kullanılır.
GLYSEROL (Gliserol)(E.422). Nem tutucu ve tatlandırıcıdır. Doğal yağların alkalilerle ayrışması sonucu elde edilir. Şekerden mayalanarak da elde edilir. Tipik ürünler, sos, peynir, kristalize edilip kurutulmuş meyve, likör, votka, şekerleme ve düşük kalorili gıdalarda kullanılır. Büyük miktarları baş ağrısı, susuzluk, bulantı ve yüksek kan şekerine sebep olur.
PROPYLENE GLYCOL (Glikol)(E.1520). Nem tutucudur. Nemlendirme ve dağıtma ajanıdır. Gliserine benzer, tadı dolayısıyla çocuk ilaçlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Tropikal krem, merhem, kozmetik ve saç bakım ürünlerinde kullanılır. Damardan verildiğinde öldürücü kalp krizleri görülmüştür. Merkezi sinir sistemi dejenerasyonu ve deri yanığı oluşabilir.
Piyasanın durumu ve çözüm
Tatlandırıcıların kullanıldığı gıdaların imalatçıları, ekonomik kaygılarla ürettikleri tatlıları özellikle ASPARTAM ile tatlandırarak çok ucuza piyasaya sunabilmektedir. Piyasadaki ucuz baklava ve çikolatalar o fiyatlara başka türlü nasıl veriliyor olabilir sizce? Yapay tatlandırıcıların sağlık riskleri ve pancar şekeri pazarımıza verdiği zararlar artık dikkate alınmalıdır. Aksi taktirde, “tesadüfen sağlıklı yaşıyor” olacağız ve bir zaman sonra şeker fabrikalarını kapatmak zorunda kalacağız. İçeriği belirtilmeyen ürünlerde yapay tatlandırıcıların hangi miktarlarda kullanıldığını kim bilebilir? Dolayısıyla tatlandırıcı yağması, tüketicinin kendisini koruyabileceği bir durum olmaktan çıkıp devletin el koyması gereken konuma gelmiştir. İlgililerden bunu beklemek hakkımızdır.