Geç­ti­ği­miz gün­ler­de Baş­ba­kan Da­vu­toğ­lu­’nun AK Par­ti­’nin Di­yar­ba­kır İl Kon­gre­si­’n­de­ki hâ­zi­ru­nu ve Ko­ba­ni­’yi Kürt­çe ola­rak se­lam­la­ma­sı si­ya­se­tin gün­de­mi­ne otur­muş­tu. Ar­dın­dan “Baş­kan­lık Sis­te­mi­” mer­kez­li yo­ğun­la­şan gün­dem ça­lış­ma­la­rı, müs­tak­bel ana­ya­sa­da Kürt­çe­nin res­mi dil sta­tü­sü­ne ka­vuş­ma­sı odak­lı tar­tış­ma­la­rı ye­ni­den alev­len­dir­di. 

Ma­ale­sef, be­lir­li bir ke­si­min ar­zu­la­rı doğ­rul­tu­sun­da ço­ğun­lu­ğun men­fa­ati ile uyuş­ma­ya­cak söy­lem ve ey­lem­ler­de bu­lu­nan si­ya­si po­pü­list­ler ker­va­nı­na Da­vu­toğ­lu da ka­tıl­dı! İk­ti­dar Par­ti­si yö­ne­ti­ci­le­ri­nin on üç yıl­dır, “do­ğu­da baş­ka, ba­tı­da baş­ka ko­nu­şa­n” tarz-ı si­ya­se­ti­ne Da­vu­toğ­lu gel­dik­ten son­ra bir çe­ki­dü­zen ve­ri­lir di­ye dü­şün­müş­tü­k… La­kin o da eli­ne mik­ro­fon alın­ca, bı­ra­kın po­pü­liz­mi; bu­na ek­le­di­ği de­ma­go­ji ve ben­ze­ri tü­rev­le­riy­le yap­tı­ğı çı­kış­la­rıy­la il­ti­fat ka­za­na­yım der­ken ken­din­den vaz­ge­çip bam­baş­ka bir ki­şi ol­ma­ya baş­la­dı! 

Da­vu­toğ­lu­’nun Di­yar­ba­kı­r’­da yap­tı­ğı Kürt­çe po­pü­liz­mi­nin se­lam kıs­mın­da bir so­run yok! Ama Kürt­çe se­lam son­ra­sı “Gü­zel Türk­çe­mi­zi gü­zel Kürt­çe­miz­le kar­deş kıl­ma­ya gel­dik... İkin­ci­si eşit va­tan­daş­lık hak­kı­… Bu­nu sağ­la­mak için bü­tün gü­cü­müz­le ça­lı­şa­ca­ğız…­” be­ya­nı ve­ya bir mü­la­kat­ta ver­di­ği “gü­zel Kürt­çe­mi­zi öğ­ren­mek is­te­rim, eve bir gra­mer ki­ta­bı al­dı­m” şek­lin­de­ki be­ya­nı; hem sa­mi­mi de­ğil, hem ge­rek­siz, hem de dev­let adam­lı­ğı so­rum­lu­lu­ğu­na sa­hi­bi bi­ri­si­nin ka­çın­ma­sı ge­re­ken be­yan­la­r… 

Mi­sa­l… Cum­hur­baş­ka­nı Er­do­ğa­n’­ın “Tür­ki­ye­’de 36 et­nik un­sur va­r” de­di­ği ama bu 36’nın ha­la sa­yı­la­ma­dı­ğı(!) mem­le­ke­ti­miz­de, Kürt­ler dı­şın­da­ki di­ğer et­nik kö­ken tem­sil­ci­le­ri sı­ray­la Da­vu­toğ­lu­’na: “Ey Baş­ba­kan! Gü­zel Türk­çe­ni be­nim gü­zel et­nik di­lim ile ne za­man kar­deş kı­la­cak­sın? Ba­na ne za­man eşit va­tan­daş­lık hak­kı ve­re­cek­sin? Ne za­man evi­ne be­nim et­nik di­lim­le ala­ka­lı bir gra­mer ki­ta­bı alıp ana di­li­mi öğ­re­ne­cek­sin?” so­ru­la­rı­nı sor­sa­… Ar­dın­dan da “ Ey Baş­ba­kan! Bu hak­la­rı biz­le­re de tes­lim et­men için, bo­ğa­zı­nı her sık­tı­ğın­da elin­den di­le­di­ği­ni alan PKK gi­bi bi­zim­de eli­mi­ze si­lah alıp da­ğa mı çık­ma­mız ge­re­ki­yor?” so­ru­su­nu sor­sa­… Aca­ba Da­vu­toğ­lu ne ce­vap ve­rir? Et­nik po­pü­lizm tu­za­ğı­na düş­tük­le­rin­de akıl­la­rı­na ge­tir­me­dik­le­ri “Dev­let adam­lı­ğı so­rum­lu­lu­ğu­” hep kont­rpi­ye hal­le­re dü­şün­ce mi akıl­la­rı­na ge­lir?

&

Ge­le­lim “res­mi-di­l” ve “e­ği­tim di­li­” tar­tış­ma­la­rı­na­… 

Ulus-dev­let­le­rin he­men hep­sin­de, va­tan­daş­lık ta­nı­mı ve res­mi dil adı, o ül­ke­ye adı­nı ve­ren bü­yük ku­ru­cu ira­de­ye nis­pet edi­lir. Söz ge­li­mi; Fran­sız ana­ya­sa­sın­da Fran­sız va­tan­daş­la­rı “F­ran­ça­is” (Fran­sız) ola­rak, İs­pan­yol ana­ya­sa­sın­da İs­pan­ya va­tan­daş­la­rı “S­pa­ni­ar­d” (İs­pan­yol) ola­rak anı­lır. Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti va­tan­daş­la­rı­nın da ben­zer şe­kil­de, “Tür­k” ve res­mi di­li­nin de “Türk­çe­” ad­de­dil­me­si nor­mal ve ta­bi­îdir.

Bu­gün yer­yü­zün­de 7000’e ya­kın dil ko­nu­şul­mak­ta­dır. Bir mil­yo­nun üze­rin­de in­sa­nın ko­nuş­tu­ğu dil sa­yı­sı ise 2200’dür. Bu dil­le­rin­de an­cak 300 ka­da­rı “iş­lek di­l” sı­nı­fı­na gir­mek­te­dir. Ge­le­lim dev­let sa­yı­sı­na; yak­la­şık 200 ege­men dev­let var­dır. Her dev­let­te yak­la­şık bu ora­na gö­re, 16-17 çe­şit et­nik un­sur ve ko­nu­şu­lan ana­dil var­dır. Ya­ni an­la­ya­ca­ğı­nız her ko­nu­şu­lan di­lin bir dev­le­ti yok! 

Bu­gün ay­rı­lık­çı Kürt­çü­ler ve mu­hib­le­ri­nin Kürt­çe­yi res­mi dil ola­rak ta­nın­ma­sı ta­le­bi ro­man­tik, ma­sum, hat­ta ger­çek­ten ar­zu edi­len bir ta­lep de­ğil; Tür­ki­ye­’yi “i­ki dil­li, iki halk­lı­” bir ül­ke ola­rak ön­ce fii­len ve son­ra da hu­ku­ken tes­cil et­tir­mek is­te­yen­le­rin ma­ni­ve­la­sı­dır!

Bir ül­ke­de, Ana­ya­sal te­mi­na­ta ka­vuş­tu­rul­muş “res­mî di­l”, o ül­ke­de­ki “ege­men­li­k”­in sem­bo­lü hat­ta ta ken­di­si­dir. Bu açı­dan, bir ül­ke­nin “res­mî di­li­” ile “res­mî eği­tim di­li­” fonk­si­yo­nel­lik açı­sın­dan bi­re-bir öz­deş­tir. Bi­na­ena­leyh, bir ül­ke­de bir­den faz­la di­le res­mî ni­te­lik ka­zan­dır­mak, o mem­le­ket­te bir­den faz­la si­ya­si oto­ri­te, bir­den faz­la ege­men­lik ih­das et­mek ve ege­men­li­ğin par­ça­lan­ma­sı­nı meş­ru­laş­tır­mak de­mek­tir.