Ge­çen haf­ta­ki ya­zım­da Ku­r’­an’­da­ki in­san tip­le­ri­ne mu­kad­di­me yap­mış­tım. Bu­gün de o se­ri­den ola­rak ŞEY­TAN ti­pe de­ği­ne­ce­ğiz. Gö­re­lim Ku­r’­an, şey­ta­nı na­sıl an­la­tı­yor ve kim­ler şey­tan­mış.

Ön­ce­lik­le şu­nu be­lir­te­lim ki şey­tan, cin­ler­den de in­san­lar­dan da olur (En’­am: 112). Öy­ley­se Ku­r’­an’­ın, say­dı­ğı şey­tan­lık özel­lik­le­ri in­san ve­ya cin her kim­de var­sa o ki­şi bu­lun­dur­du­ğu oran­da şey­tan olur. O özel­lik­le­rin tü­mü bir in­san­da bu­lu­nur­sa o ki­şi tam ta­mı­na şey­tan­dır. Özel­lik­ler­den bi­ri üze­re bu­lu­nu­yor­sa şey­tan­lık­tan bir cüz üze­re bu­lun­muş olur. İn­san­lar bu özel­lik­le­re dik­kat et­me­li ve şey­tan­laş­ma­ma­lı­dır. Özel­lik­le­re ge­çe­lim: 

1. Şey­tan, AL­LA­Hın em­ri­ne kar­şı ki­bir­le­nir ve ye­ri­ne ge­tir­mek­ten uzak du­rur. Ayet-i ke­ri­me­ler­de ve ha­dis-i şe­rif­ler­de ki­bir­li­lik hak­kı ka­bul et­me­mek ve hak­ka kar­şı di­ren­mek ola­rak an­la­tı­lır. İlk emir, ‘A­de­m’­e sec­de edi­n’ ol­du. Ma­lum­dur ki şey­tan bu em­re uy­ma­dı ‘ki­bir­len­di ve çe­kin­di­’ (Ba­ka­ra:34…). Öy­ley­se biz Müs­lü­man­lar hak­ka tes­lim ol­mak mec­bu­ri­ye­tin­de­yiz. Bu tes­li­mi­yet ha­ya­tı­mı­zın ba­zı za­man­la­rı­nı de­ğil, her za­man ve her me­ka­nı­mı­zı kap­sar. AL­LA­Hın ege­men­li­ği bel­li bir hu­du­da bağ­lı de­ğil­dir. Za­ten müs­lü­man (müs­lim) hak­ka tes­lim ol­muş ki­şi de­mek­tir. Unut­ma­ya­lım ki hak­kı HAKK be­lir­ler.

2. Şey­tan amel­le­ri süs­ler. Ku­r’­an’­da bir­kaç yer­de şey­ta­nın özel­li­ği ola­rak bu söy­le­nir (En’­am:43, En­fal:48, Tev­be:37 Neml:24, An­ke­bût:38…). Ya­ni şey­tan hak­kı ba­tıl gi­bi, ba­tı­lı hakk gi­bi gös­te­rir. İn­san ba­tı­lı iş­le­di­ği hal­de şey­tan ona ‘a­fe­rin, sen tam hakk üze­re­sin de­vam et’ der. Hak­kı iş­le­yen in­sa­na da ‘se­nin yap­tı­ğı­nın din­le iman­la il­gi­si yok, yan­lış yol­da­sı­n’ der. Hat­ta şey­tan bu nok­ta­da sa­mi­mi bir din­dar ro­lün­de kar­şı­mı­za çı­ka­bi­lir. Ku­r’­an bu al­gı ya­nılt­ma­sı­na ka­pı­lan­la­rın, dün­ya­da amel­le­ri bo­şa çı­ka­ca­ğı için en çok hüs­ra­na uğ­ra­yan ki­şi­ler ol­du­ğu­nu ifa­de eder (Kehf:103-104). 

Za­ma­nı­mız­da şey­ta­nın bu özel­li­ği çok dik­kat çek­mek­te­dir. Ha­di­se­le­re ib­ret­le ba­kın: O ha­di­se­nin as­lı ne­dir, ama ne ola­rak tak­dim edi­li­yor. Çok açık ola­rak gö­re­cek­si­niz ki çok cid­di bir al­gı ya­nılt­ma­sı var. Şey­tan­laş­mış in­sa­nın tav­rı iş­te bu­dur. Hal­bu­ki şey­tan­dan uzak müs­lü­man bu ko­nu­da dü­rüst ol­ma­lı ve ola­yı ol­du­ğu gi­bi ak­tar­ma­lı­dır. Ak­ra­ba le­hi­ne da­hi dav­ran­ma­mak Ku­r’­an’­ın em­ri­dir. Bu göz­le olay­la­ra bak­tı­ğı­mız­da or­ta­da çok faz­la şey­tan ol­du­ğu­nu göz­lem­le­riz.  Neû­zu bil­lah. Bu yüz­den çok faz­la in­sa­nın gü­na­hı­na gi­ril­mek­te­dir. Hır­sız asıl mal sa­hi­bi gi­bi, na­mus­suz çok na­mus­lu gi­bi - en ufak utan­ma his­se­dil­mek­si­zin -gös­te­ri­le­bi­li­yor. İn­sa­nı­mız iyi ki ahi­ret he­sa­bı var di­yor ve an­cak böy­le ra­hat­lı­yor. 

3. Şey­tan, AL­LA­Hın zik­rin­den ve na­maz­dan alı­koy­ma­ya ça­lı­şır (Mai­de: 90-91). Ku­r’­an’­da bu, özel­lik mey­sir, ola­rak ifa­de edi­lir. Mai­de 91 ve il­gi­li ha­dis-i şe­rif­ler­de mey­sir ‘Al­la­h’­ın zik­rin­den ve na­maz­dan alı­ko­yan her­şe­y’ ola­rak ta­rif edi­lir. Bun­dan ala­ca­ğı­mız ders şu ol­ma­lı­dır: Mu­bah bir şey bi­le ol­sa na­maz­dan alı­ko­yu­yor­sa bi­lin ki o mey­sir­dir, la­net­li­dir ve şey­tan­dan ge­li­yor. Ay­rı­ca şu­nun da far­kın­da ola­lım ki in­san­la­rı, AL­LA­hı zik­ret­mek­ten alı­ko­yan­lar şey­tan­lık ya­pı­yor­lar. Bu, şey­ta­nın en ba­riz özel­lik­le­rin­den­dir. Öy­ley­se çok dik­kat­li olup hem şey­tan ol­mak­tan hem de şey­tan­lar­dan uzak dur­ma­mız ge­rek­mek­te­dir.

Haf­ta­ya ay­nı ko­nu­ya de­vam ede­lim in­şal­lah. Du­a ve se­lam ile